- خدا در آیه 275 سوره بقره می فرماید:«الَّذِینَ یَأْکُلُونَ الرِّبَواْ لَا یَقُومُونَ إِلَّا کَمَا یَقُومُ الَّذِى یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَالِکَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبَواْ وَ أَحَلَّ اللَّهُ الْبَیْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبَواْ فَمَن جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ وَ أَمْرُهُ إِلىَ اللَّهِ وَ مَنْ عَادَ فَأُوْلَئکَ أَصْحَبُ النَّارِ هُمْ فِیهَا خَلِدُون»
یعنی کسانى که ربا مىخورند، بر نمىخیزند مگر مانند کسى که بر اثر تماسّ شیطان، دیوانه شده است. این، به خاطر آن است که گفتند: «داد و ستد هم مانند ربا است» در حالى که خدا بیع را حلال کرده، و ربا را حرام! و اگر کسى اندرز الهى به او رسد، و (از رباخوارى) خوددارى کند، سودهایى که در سابق به دست آورده، مال اوست و کار او به خدا واگذار مىشود (و گذشته او را خواهد بخشید.) امّا کسانى که بازگردند (و بار دیگر مرتکب این گناه شوند)، اهل آتشند و همیشه در آن مىمانند.
- شیطان رباخواران را دیوانه و بیچاره کرده است. این افراد در دنیا هم به واسطه این ربا خوردن گرفتار مسئله خبط و وسوسه شیطان شده‌اند و از این کارشان نیز دست بر نمی‌دارند و حرفشان این است: بیع و معامله مثل رباست. چه فرقی دارد! مگر بیع چه کار می‌کند؟ اگر مثلا در بیع، برنج و میوه‌‌ای می‌‌فروشیم و سود می‌کنیم در ربا نیز همینطور است؛ ما پولی می‌دهیم و در عوض آن، چیزی اضافه‌تر می‌گیریم و فرقی نمی‌کند.
- بیع مانند ربا نیست. در بیع، حرکت و تجارت حلال است و جریان صحیحی وجود دارد. خداوند بیع را حلال کرده و در بیع، شما کسب و تجارت می‌کنید و استفاده و سودی می‌برید و این درست است. اما وقتی از مال خود بخواهید ربا بگیرید، درست نیست و خداوند ربا را حرام کرده است.
از گذشته رباخواری که توبه کرده، بازخواست نمی‌شود
- خداوند می فرماید بیع حلال است و ربا حرام است. ما باید این عبارات را با لحاظ خصوصیت آیات معنا کنیم. یعنی این قرآن نامه‌ای است از محبوب و از دوست که به دوست و مخلوق آمده است و دوستانه موعظه می‌کند به اینکه بعضی کارها برای تو جبران ندارد و خسارت دارد و بعضی کارها برای تو خوب و مفید است.
خداوند می‌فرماید اگر این موعظه پروردگار در او اثر کرد و متنبه شد و دیگر ربا را انجام نداد، از آنچه که گذشته، دیگر مواخذه‌اش نمی‌کنیم. این فرد امرش به خدا می‌رسد و خدا جبران می‌کند. حالا که موعظه در او اثر کرده از کارهای قبلی‌اش مواخذه دنیایی برداشته می‌شود و آن قسمت که مربوط به آخرت است، مربوط به ایمان و اعتماد و نیت اوست، به خداوند بر می‌گردد. اما اگر خدای نکرده پس از اینکه فهمید که ربا حرام است، باز سراغ ربا رفت و از کار حرام ربا دست نکشد، بداند که اهل جهنم است و در آن جاودانه است و تا ابد در آتش می‌‌سوزد.
- کسانی که اهل ربا باشند و آن را رها نکنند، اینجا دیگر جای محاربه است. یعنی اگر ربا را ترک نکردید بدانید که به جنگ با خدا و رسول می‌‌روید، اینجا دیگر جنگ با شخص نیست، جنگ با جامعه تنها نیست. فکر نکنید که فقط حق عده‌ای را از بین می‌برید و جامعه را ضایع می‌کنید بلکه جنگ با خدا می‌کنید. آگاه و مطلع باشید ربا خوردن جنگ با خدا و رسول خدا صلی الله علیه است و باید حکومت اسلامی به شدت با ربا خواری چه فردی و شخصی باشد و چه دولتی و حقوقی باشد برخورد کند.
خدا در قرآن می گوید حالا که ربا را گرفتید و توبه کردید، اصل مال که به افراد قرض دادید، مال خودتان باشد ولی ربای آن را نگیرید. نه ظلم و ستم بکنید، نه ظلم و ستم بکشید. نه اینکه اصل مالتان را نگیرید و به شما ستم شود و نه اینکه بیشتر بگیرید و به دیگری ستم کنید.
- در آیه 280 سوره بقره آمده است: «وَ إِن کاَنَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلىَ مَیْسَرَةٍ وَ أَن تَصَدَّقُواْ خَیر لَّکُمْ إِن کُنتُمْ تَعْلَمُون؛ و اگر (بدهکار،) قدرت پرداخت نداشته باشد، او را تا هنگام توانایى، مهلت دهید! (و در صورتى که براستى قدرت پرداخت را ندارد،) براى خدا به او ببخشید بهتر است اگر (منافع این کار را) بدانید» از نکات بسیار زیبای این آیه این است که می‌فرماید: اگر می‌بینید طرف مقابلتان تنگ دست است به او مهلت دهید تا اصل مال را بدهد. قدری صبر کنید تا در راحتی قرار بگیرد و دستش باز شود تا بتواند مال شما را پس دهد. و اگر مشاهده کردید که خیلی گرفتار و تنگ دست است که حتی اصل مال را هم مشکل دارد که بپردازد، صدقه بدهید که بسیار عالیست.
/30362
نظر شما