هنوز جدال‌های پر سروصدای مجلس و دولت بر سر تغییرات ایجاد شده در لایحه بودجه امسال را فراموش نکرده بودیم که سر و کله بودجه 89 پیدا شد. حکایت بودجه هم حکایت عجیبی است. هر سال دولت‌ها بدون توجه به زمان، لایحه بودجه را دو سه ماه مانده به پایان سال به مجلس می‌برند و نمایندگان هم مدتی برای آن وقت می‌گذارند. اول کمیسیون تلفیق در جلسات متعدد روی لایحه بحث می‌کند و نمایندگان دولت هم سعی می‌کنند هرچه می‌توانند نظرشان را به کرسی بنشانند. بعد از این که مخبر کمیسیون تلفیق هر روز گزارشی از مصوبات این کمیسیون ارائه می‌کند، اصل لایحه با نظرات نماینگان عضو کمیسیون تلفیق به صحن علنی می‌آید و نمایندگان بدون توجه به آن مصوبات، تغییرات دیگری در لایحه ایجاد می‌کنند. نمونه این تغییرات در لایحه بودجه 88 دیده شد، به طوری که کمیسیون تلفیق تغییراتی در بند مربوط به هدفمندکردن یارانه‌ها ایجاد کرد و با این که این تغییرات مورد اعتراض دولت واقع شد، اما نمایندگان مجلس در صحن علنی به طور کلی این بند را از لایحه حذف کردند تا داد دولت به آسمان بلند شود!
امسال اما ماجرا پیچیده‌تر است. از همان زمان تصویب بودجه 88، برخی نمایندگان مجلس تأکید داشتند که بودجه با کسری بسته شده است. این ادعا البته همیشه از سوی دولت رد شد، در حالی که هنوز سال به نیمه نرسیده، زمزمه ارائه لایحه متمم به گوش می‌رسید. بالاخره همین اواخر بود که حسینی - وزیر اقتصاد- و ممبینی ـ معاون بودجه معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور- احتمال دادند که لایحه متمم تهیه شود. هر چند هنوز رقم دقیقی از میزان کسری بودجه امسال اعلام نشده اما ممبینی خبر داده که گزارش مبسوطی از کسری بودجه امسال تهیه شده و در اختیار رئیس‌جمهور قرار گرفته تا او خودش درباره چگونگی جبران این کسری تصمیم بگیرد.
بنابراین اولین مشکل بر سر راه بودجه کشور این است که هنوز تکلیف دخل و خرج امسال مشخص نیست، پس دولت تا این وضع را سروسامان ندهد، نمی‌تواند به فکر سال آینده باشد.
نکته دیگر این است که اگرچه بررسی لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها در مجلس تقریباً تمام شده، اما دغدغه دولت برای اجرای این قانون هنوز برطرف نشده‌است. نگرانی دولت این است که لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها با بودجه سالانه پیوند بخورد و مجبور باشد هر سال مسائل این بخش را در بودجه گنجانده و در معرض رأی نمایندگان مجلس بگذارد. دولت معتقد است چون هر سال ممکن است رأی نمایندگان با نوسان روبه‌رو شود، امکان اجرای لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها در قالب بودجه وجود ندارد.
دومین مشکل دولت در تهیه لایحه بودجه دولت به همین موضوع بر‌می‌گردد، چرا که هنوز تکلیف ماده 13 لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها مشخص نیست و باز هم معلوم نیست که بودجه سال آینده باید با یا بدون لحاظ کردن آن بسته شود.
اما این دو مشکل در کنار آنچه در مجلس باید بگذرد شاید کوچک‌تر است. مجلس شورای اسلامی در حدود چهار ماه مانده به پایان سال کارهای بزرگی در برنامه دارد. مهم‌ترین آن شاید بررسی و تصویب لایحه برنامه پنجم توسعه است که هنوز مشخص نیست متن آن کجاست و چه زمانی قرار است به دست نمایندگان برسد؛ برنامه‌ای که باید در این مدت کوتاه بررسی و همه ابعاد آن با دقت به تصویب برسد تا سرنوشت پنج‌سال آینده کشور را رقم بزند. دیگر برنامه مجلس بررسی لایحه بودجه است که از طرفی باید با برنامه پنجم مطابقت داشته باشد و از سوی دیگر باید سعی شود تا حداقل چالش با دولت را برانگیزد.
به نظر می‌رسد تعلل دولت در ارائه این دو لایحه مهم ممکن است باعث فدا شدن دقت پیش سرعت شود. در این میان سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی خطاب به رئیس‌جمهور جالب توجه است.
لاریجانی در نشست مشترک اخیر دولت و مجلس گفت که دولت باید توجه داشته باشد در ارائه برنامه پنجم خیلی تأخیر شده و باید آن را زودتر به مجلس ارائه کند، چون بودجه سال آینده باید بر اساس آن تنظیم شود.
او همچنین در خصوص لایحه بودجه 89 گفت: خواهش ما از دولت این است که همتی کند تا بودجه در موعد قانونی خود به مجلس ارائه شود تا کمیسیون‌ها وقت کافی برای بررسی‌های کارشناسی و دقیق داشته باشند.
با این اوصاف، دولت باید کمی عجله کند، گو این که بخشنامه بودجه سال آینده با تازگی و در هفته اول آبان ماه به دستگاه‌ها ابلاغ شده‌است. تا دستگاه‌ها آن را دریافت کنند، بررسی کنند، تخمین بزنند، به دولت ارسال کنند، دولت آن را بررسی کند، تخمین بزند، جمع و تفریق کند، لایحه را تهیه کند، رئیس‌جمهور آن را امضا کند، به مجلس تقدیم کند، کمیسیون تلفیق آن را بررسی کند، به صحن برود و پس از تصویب نمایندگان به تصویب شورای نگهبان برسد و دوباره به دستگاه‌ها ابلاغ شود، سال تمام شده‌است.
نظر شما