آمریکا و قطر می کوشند حماس را از ایران دور کنند

زهرا خدایی  

قطرِ کوچک روز به روز در حال بزرگ شدن است. "دیپلماسیِ پول" دوحه در کنار بازیگری بی وقفۀ خاندان شیخ حمد نه تنها از رُل میانجی گری فراتر رفته بلکه در حال شکل دادن به محور جدیدی در منطقه است که مدتی است از حوزۀ کشورها فراتر رفته و امروز جنبش های منطقه را نیز در بر می گیرد. سفر شیخ حمد آل ثانی، امیر قطر به غزه و پروژۀ 250 میلیارد دلاری که قرار است از سوی دوحه صرف بازسازی اقتصاد ویران غزه شود، جدای از ابعاد داخلی، در بُعد منطقه پیامدهایی دارد که می تواند شکل جدیدی به صف آرایی نیروها و بازیگران منطقه ای بدهد. اما سوال اصلی اینجاست که آیا کشور کوچکی همچون قطر، با همۀ محدودیت هایش می تواند خالق نظم و صف آرایی جدیدی در منطقه باشد؟ خبرآنلاین در گفتگویی کوتاه با مهران کامروا، استاد ایرانی دانشگاه جرجتاون قطر پاسخ به سوال را مورد بررسی قرار داده است که در پی می آید.
سفر شیخ حمد به غزه از چه زاویه ای قابل بررسی است؟
قطر سیاست بسیار فعالی را در حوزۀ سیاست خارجی خود به کار گرفته و تمایل دارد در این چهارچوب روابط دوستانۀ خود را با بسیاری از بازیگران حفظ کند؛ بازیگران مختلفی که برخی از آنها در تعارض با دیگری قرار دارند. این بخشی از استراتژی محاسبه شده ای است که در آن قطر تلاش می کند نه تنها امنیت، بلکه منافع خود را به بهترین شکل تأمین کند. سفر شیخ حمد به غزه که با دیگر سفرها از جمله بحرین همراه بود، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. در مجموع در جهان عرب که مردم رهبران خود را نالایق می بینند، سفر امیر قطر به فلسطین، محبوب و عوام پسند بود. این حرکت امیر قطر در بُعد داخلی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و می تواند نقش و جایگاه قطر را به عنوان بازیگری مهم در خاورمیانه افزایش دهد.
میانجی گری قطر در بحران سوریه و برگزاری نشست دوحه را چگونه ارزیابی می کنید؟
قطر تلاش می کند این مسئله را جا بیندازد که در سیاست هایِ سوریۀ پس از بشار اسد نیز از نقش و جایگاه مهمی برخوردار است. به نظر می رسد قطریها(به همراه آمریکایی ها) به این جمع بندی رسیده اند که عمر حکومت بشار اسد نزدیک است به پایان برسد. با این محاسبه قطریها تلاش می کنند این مسئله را ثابت کنند که پس از بشار اسد هر کسی در سوریه روی کار بیاید، فردی است که می توان به وی اعتماد کرد، فردی است که با آنها رابطۀ نزدیک دارد و در نهایت فردی است که درهای سوریه را به روی سرمایه گذاریهای قطر باز می گذارد.
کشور کوچک قطر، در حال تبدیل شدن به قدرتی بزرگ در اروپا و خاورمیانه است که تلاش می کند نفوذ و تأثیرگذاری خود را افزایش دهد. با محدودیت هایی که قطر دارد، تبدیل شدن به قدرتی بزرگ امکان پذیر است؟
این پرسشی است که بسیاری آن را مطرح می کنند. اینکه آیا قطر می تواند حضور و سطح نقش آفرینی خود را طی سالهای آینده نیز حفظ کند؟ نقش آفرینی و حضور قطر در مسائل منطقه و رشد نفوذ این کشور دو دلیل دارد: اول اینکه چتر حمایتی-امنیتی آمریکا به قطریها این توان را داده که دیپلماسی فوق العاده فعالی داشته باشند و در عین قرار داشتن در زیر چتر حمایتی آمریکا می توانند امنیت داشته باشند.
دوم اینکه، شیخ حمد، امیر قطر، نگاه و ارادۀ مصممی برای تبدیل کردن کشورش به بازیگری پرنفود و جهانی دارد. این دو مسئله یعنی چتر حمایتی آمریکا و نگاه امیر قطر از مدت زمان طولانی وجود داشته و امروز نیز همچنان این روند ادامه دارد.
آیا دست دوستی که امیر قطر به سمت حماس دراز کرد، می تواند منافع ایران را تحت الشعاع قرار دهد؟
این احتمال وجود دارد که در هماهنگی با آمریکایی ها، قطر تلاش دارد که حماس را از ایران دور نگاه دارد و آن را در مدار منافع خود قرار دهد. به نظر من تحولات آتی و اینکه این روند چه شکلی خواهد یافت، از اهمیت زیادی برخوردار است. اینکه هر یک از این بازیگران یعنی حماس، قطر، آمریکا، حتی بحرین و ایران واکنش شان به این تحولات طی هفته ها و ماههای آینده چگونه خواهد بود.

گفتگوی سرویس بین الملل خبرآنلاین با مهران کامروا را به زبان انگلیسی اینجا بخوانید

26349