11.5 میلیون تن ظرفیت خالی در صنعت پتروشیمی اگرچه بارها به بهانه کمبود خوراک مورد اعلام رسمی مسوولان شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار گرفته اما این سوال را در ذهن ایجادمیکند که اگر به هردلیلی امکان استفاده از این سرمایه نبوده چرا توسعه پتروشیمی ها را در اولویت قرارداده ایم.
موضوع ظرفیت های خالی مجموعه پتروشیمی مساله ای نیست که به این سادگی قابل چشم پوشی باشد. تمامی مسئولان به ویژه مسئولین وزارت نفت و نمایندگان مجلس به خوبی میدانند که برای ایجاد هر تن ظرفیت اضافه تولید در پتروشیمی چند میلیون دلار سرمایه گذاری شده است و 11.5 میلیون تن ظرفیت خالی در صنعت پتروشیمی چند میلیارد دلار سرمایه گذاری راکد مانده را شامل می شود. میلیاردها دلاری که با احتساب سود متعلقه می توانست رقمی باورنکردنی باشد. با این روش افزایش ظرفیت و عدم تولید بدیهی است که بانک ها و موسسات مالی داخلی تمایلی به سرمایه گذاری در طرح های جدید نداشته باشند. مگر کسی حاضر است پولش را در محلی سرمایه گذاری کند که عمده توانائی اش ایجاد ظرفیت خالی است؟ از سرمایه گذاران خارجی هم که در شرایط فعلی خبری نخواهد بود لذا احتمال توقف توسعه در این صنعت انتظاری دور از واقعیت نخواهد بود. مگر اینکه وزیر نفت راهکاری جدید و طرحی نو را پیش روی پتروشیمی قرار دهد.
نبود یک استراتژی مشخص در صنعت نفت مساله ای است که بارها از سوی کارشناسان مورد تاکید قرارگرفته و هربار مسوولان نفتی نیز برای نشان دادن مدیریت موفق خود به تدوین چنین استراتژی اشاره کرده اند. با این حال طی 8 سال گذشته با وجود احساس نیاز به این برنامه مدون اما هیچ گونه برنامه جامعی اجرایی نشده به نحوی که مسوولان نفتی چون مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی سعی می کنند ظرفیت خالی پتروشیمی ها را برگردن مدیریت گاز کشور بیندازد و فراموش می کند که در صورت وجود برنامه مشخص و برنامه ریزی براساس ظرفیت موجود گاز کشور سرمایه های ملی هدر نمی رفت.
اینکه مسئولین پتروشیمی هر بار که بحث ظرفیت های خالی پتروشیمی مطرح می شود به کمبود خوراک اشاره می کنند چند نکته را به ذهن متبادر می کند.
نخست اینکه چرا موضوع خوراک مورد نیاز واحدهای پتروشیمی طی سال های اخیر همیشه یک موضوع مناقشه برانگیز میان شرکت گاز و پتروشیمی بوده است؟ مساله ای که مسوولان پتروشیمی همواره تلاش می کنند از کنار آن عبور کنند این است که پتروشیمی خوراک گاز را به قیمتی بسیار پائین تر از نرخ های بین المللی از شرکت گاز دریافت می کند ولی تولیدات خود را اکثرا به بهانه خصوصی شدن و نیاز به تامین ارز صادر می کند. ارز حاصل از این صادرات هم آنگونه که یکی دو ماه قبل اخبار آن در رسانه ها منتشر شد توسط برخی شرکت های پتروشیمی در بازار آزاد فروخته می شود. با این شرایط کدام سازمان حاضر است به جای شرکت گاز باشد و هر میزان گاز مورد تقاضای پتروشیمی را تامین کند. مضاف براینکه یک سوی دیگر دعوای این دو شرکت این است که پتروشیمی همین بدهی را نیز به موقع پرداخت نمی کند.
مدیرعامل پتروشیمی در گفتگو با رسانه ها ضمن اشاره به54.5 میلیون تن ظرفیت فعلی پتروشیمی اظهار داشته سال گذشته تولید واقعی این شرکت 43 میلیون تن بوده است. وی از جمله دلایل متعدد برای ظرفیت خالی موجود در پتروشیمی بحث تامین خوراک را مطرح کرده است. جالب است که ایشان هرگاه قرار است به ارقام تولید و صادرات پتروشیمی اشاره کنند تمام مجموعه پتروشیمی اعم از دولتی و خصوصی شده را در یک مجموعه می بینند ولی به هنگام وقوع حوادث، وی و سایر مسوولان پتروشیمی از هرگونه مسئولیت شانه خالی کرده گناه را بر گردن مسوولان مجتمع های خصوصی شده می اندازند. مساله ای که به هنگام وقوع انفجار های غم انگیز پتروشیمی بندرامام دیگر قابل توجیه نبود و تا این زمان هر عاملی برای وقوع آن بررسی شده مگر سوء مدیریت.
بنابراین در چنین شرایطی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی قبل از اقدام به زیرسوال بردن شرکت گاز در جهت عدم تامین خوراک این نکته را در نظر داشته باشد که صنعت نفت یک خانواده است و باید فراتر از یک شرکت به آن نگریست. وقتی ظرفیت خالی درصنعت پتروشیمی آنهم با رقم های میلیونی وجود دارد دیگر فرقی نمی کند که شرکت گاز مقصر این مساله است یا پتروشیمی این صنعت نفت است که به دلیل عدم برنامه ریزی مناسب و ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا سرمایه های ملی را هدر داده در حالیکه این سرمایه می توانست در بخش میادین مشترک منافع بیشتری برای کشور دربرداشته باشد.
بنابراین زیرسوال بردن یک شرکت دیگر نفتی به معنی زیرسوال بردن مدیریت کل صنعت نفت و در راس آن وزیرنفت است که نتوانسته این توازن را ایجادکند. و این نکته را در ذهن یادآور می شود که شاید کارشناسان درست بگویند که پتروشیمی از خانواده صنعت است و در زیرمجموعه وزارت صنعت،معدن و تجارت فعال تر خواهد بود تا زیرمجموعه وزارتخانه ای باشد که گاه یادشان می رود که در یک زمین توپ می زنند.
/22131
نظر شما