گوته و حافظ، نماد تعامل فرهنگی شرق و غرب

گوته و حافظ، نماد تعامل فرهنگی شرق و غرب
گوته بخشی از دوران جوانیش را در شهر استراسبورگ فرانسه گذراند. شهری که در کشاکش نیروهای المان و فرانسه چندین بار بین این دو کشور دست به دست شد. اکنون در میدان یاد بود گوته مجسمه او بلند بالا و پر جبروت جمعیت سرگردان شهر را نظاره می کند. شهری که پارلمان اروپا در آن قرار دارد.
گوته آلمانی به عنوان شاعر و نویسنده صاحب سبک، در سراسر اروپا شخصیتی شناخته شده است بسیاری بر آنند آوازه او پس از آشنایی با اشعار حافظ شیرازی به سراسر گیتی تعمیم یافت.
گوته در شعری به نام "نغمه محمد" پیامبر اسلام را به رودی تشبیه می کند که سرچشمه‌ای بسیار کوچک دارد اما در مسیر راه خود همه چشمه‌ها را با خود همراه می کند تا چون اقیانوسی بزرگ به سوی خدا رهسپار گردد.
"اقبال لاهوری"متفکر و شاعر جهان اسلام این شعرگوته را به فارسی ترجمه کرده است. پیشینه آشنایی گوته با مضامین اسلامی به سالها قبل بر می گردد. می دانیم برای نخستین بار قرآن در سال 1143 میلادی به زبان لاتین در اسپانیا ترجمه شد و چهارصد سال بعد در بازل سوئیس به همت لوتر انتشار یافت و پس از آن بارها ترجمه های مختلفی از قرآن به زبانهای اروپایی منتشر شد بنابر این گوته به سهولت به متن قرآن دسترسی یافت و با شخصیت پیامبر و سرچشمه وحی آشنا شد.
عظمت شخصیت رسول اسلام چنان ذهن و ضمیر گوته را تحت تاثیر قرار داد که شعری زیبا در وصف پیامبر اسلام سرود .
گوته سر فراز از کشفیات ادبی آثار عرفانی ایران عصاره این آثار را به زبان خود در قالب سبکی نو به جهان غرب عرضه داشت.
این اشعار عمیق، روحی زنده و اندیشه ای سترگ به مردمان مغرب زمین هدیه می کرد که برگرفته از فرهنگ اصیل شرق و دنیای اسلام بود. انسان غربی در لابلای آثار و اشعار گوته خویشتن خویش را جستجو می کرد تا لختی روح و روان سرکش خود را که در چنبره تکنولوژی اسیر شده ، التیام بخشد. و گوته هنگامی که با قرآن و عرفای بزرگ ایرانی مثل عطار و مولوی و حافظ آشنا شد شخصیتی دگرگون یافت و آثار و احوالش به گونه ای شد که برخی بزرگان شهر "وایمار" آلمان او را مسلمان دانستند! براستی گوته این شاعر بزرگ اروپا چه کرده است که نه فقط در اروپا بلکه سراسر گیتی چنین شهره آفاق گشته است. در جهانی که رسانه ها با هجومی سهمگین تصویری خشن از اسلام و مسلمانان ارائه می کنند خواندن اشعار و آثار این نابغه دوران، شایسته توجه است. پرفسور گریستف بورگل ایران شناس و ادیب سوئیسی کتابی مهم بنام "حافظ و گوته" نگاشته که به زبان فارسی نیز منتشر شده است و من اورا در کنگره حافظ که به همت یونسکو در شیراز برگزار شده بود دیدم و گفتگوی مفصلی نیز با وی داشتم و به عینه عشق وافر اورا به ادبیات پارسی و شخصیتهای ممتاز آن چون حافظ دیدم. او بر آن بود که اگر حافظ و دیگر بزرگان ادبیات کلاسیک ایران به خوبی به جهانیان معرفی شوند موقعیت فرهنگی و اندیشه مردم بغایت ارتقاء خواهد یافت. تندیس گوته و موزه او در شهر " وایمار" آلمان بسیاری از جهانیان را به این شهر کوچک جذب می کند. در پارک اصلی این شهر زیبای فرهنگی، دو صندلی خالی طراحی شده است که رو به روی هم به گفتگو مشغولند در وسط غزلی از شیخ اجل حافظ به خط فارسی مخاطبین را به تامل می خواند. طراحی مناسب و انتخاب درست این دو شخصیت که هر یک نماینده بخش عظیمی از فرهنگ شرق و غرب هستند ابتکار مناسبی است تا زمینه شناخت فرهنگی بین فرهنگی ایجاد شود.