عذر خواهی یک مقام مسئول دولتی فقط با بیان این عبارت که "به خاطر این حادثه، اشتباه یا رسوایی مالی یا اخلاقی معذرت می خواهم" قانع کننده ی افکار عمومی نخواهد بود. مجاب شدن جامعه بستگی به بزرگی آن اتفاق دارد و گاهی افکار عمومی بلافاصله بعد از عذر خواهی انتظار برکناری، استعفا یا حتی محاکمه ی آن مقام مسئول را دارد.
پیش قدم شدن مقامات برای استعفا در موارد و اتفاقات حادی که وجدان عمومی جامعه به درد آمده به عنوان هوشمندی سیاسی حزب و گروه در قدرت تعریف می شود که با این کار هزینه های احتمالی آینده را کاهش می دهند البته در صورتی که موضوع فساد مالی در یک دستگاه دولتی مطرح باشد پای مقامات قوه ی قضاییه به ماجرا کشیده می شود تا برخورد کنند. اگرچه بسیاری از کم کاری ها و بی دقتی ها در تعریف قانونی جرم محسوب نمی شوند اما نزد افکارعمومی به عنوان یک نقطه ی تاریک در عملکرد حزب یا گروه در قدرت ثبت خواهند شد تا پاسخ آن را با رای خود در انتخابات آینده بدهند.
پر واضح است که همه جای دنیا ژاپن نیست که مسئولین مربوطه دولتی به خاطر کم کاری در جلوگیری از وقوع انفجار مصیبت بار در نیروگاه های هسته ای آن کشور از مردم عذر خواهی کرده یا از مقام خود استعفا داده و شغل خود را به دیگران بسپارند به خاطر داریم که با اتفاقی مشابه در نیروگاه چرنوبیل شوروی در سال ١٩٨٦ به گونه ای دیگر برخورد شد؛ در آن زمان مسئولین دولتی نهایت سعی خود را می کردند تا اصلا کسی متوجه فاجعه نشود و اگر باد ذرات معلق رادیو اکتیو در هوا را به کشور سوئد نرسانده بود تا آنها دنیا را آگاه کنند چه بسا که تا سالها این حادثه در پشت پرده ی انکار مخفی می ماند و البته آنچه که اهمیت نداشت و در الویت نبود عذر خواهی، استعفا یا محاکمه ی مسئولین دولتی دست اندر کار حکومت کمونیستی شوروی بود.
به نظر می رسد اگر در برخی کشور ها شاهد عذر خواهی اصحاب قدرت از مردم هستیم علت اصلی آن وجود رسانه های آزاد و احزاب و گروه های سیاسی است که برای در دست داشتن قدرت، برکناری یک یا چند همکار خود را بهتر از واگذاری یکباره قدرت به حزب رقیب می دانند.
با این نوع نگرش عذر خواهی نه یک عمل و تصمیم شخصی که در واقع عملی سیاسی و ازموضع حفظ قدرت انجام می شود.
بار ها دیده شده که فردی پس ازعذر خواهی رسمی و صادقانه از مسئولیت خود کنار می رود و چندی بعد دوباره به صحنه ی رقابت سیاسی باز می گردد و البته گاه مورد پذیرش افکار عمومی هم قرار می گیرد چرا که آن عذر خواهی به عنوان نقطه ی مثبت در کارنامه ی او ارزیابی می شود.
اینها همه در یک فضای باز سیاسی معنا پیدا می کنند که احزاب بدون تعارف هدف از پیروزی در انتخابات را کسب قدرت سیاسی می دانند چون معتقدند روش های حزب ایشان برای جامعه مفید ترو سازنده تر است و اگر در این میان خطا یا کم کاری از یکی از هم حزبی ها سر زد او را تحت فشار قرار می دهند تا از مردم عذر خواهی کند چرا که در انتخابات آینده برای حفظ قدرت سیاسی به رای آنها احتیاج دارند.
عذر خواهی سیاسی نیاز به یک مقدمه ی مهم دارد و آن اقرار و پذیرش کم کاری، بی دقتی، بی توجهی یا هر عامل دیگر مسبب نارضایتی عمومی از یک پدیده ی خاص است و تصدیق آن توسط حاکمان در قدرت این اطمینان را در جامعه ایجاد می کند که دولتمردان این نقص را پذیرفته و حالا در صدد رفع آن هستند.
فرض کنید در کشوری قیمت مواد خوراکی ظرف چند روز به میزان ٢٠ درصد یا بیشتر افزایش پیدا کرده و افکار عمومی از این بابت نگران و ناراحت است؛ پس همه ی نگاه ها به دولت خواهد بود که برای افزایش قدرت خرید مردم چه برنامه ی کوتاه مدت و دراز مدتی دارد؟ روشن است که اگر مسئولین دست اندر کار دولتی از اساس قضیه را انکار کنند و هیچ دلیل و مدرک روشنی هم برای سخنان خود ارائه ندهند این عمل آنها موجب تشدید بحران و نگرانی افکار عمومی خواهد شد و در نهایت به زیان دولت در مسند قدرت تمام خواهد شد حتی اگر همان دولت پس از مدتی بتواند مشکل را بر طرف کند باز هم در پیشینه ی خود عدم پذیرش اصل مشکل را ثبت کرده است که این امر در دراز مدت به نفع حزب یا گروه حاکم بر دولت نخواهد بود. در حالی که با پذیرش مشکل به وجود آمده و عذر خواهی جدی می توانست افکار عمومی را آرام کرده و در صورت رفع مشکل امتیاز آن را به حساب حزب خود ثبت کند. با این نگاه عذر خواهی یک عمل سیاسی برای جلوگیری از ضرر بیشتر محسوب می شود که فرصت دوباره ای را ایجاد می کند تا مسائل و مشکلات به روش بهتری حل شوند.
اگر رسیدن به قدرت از طریق راه های قانونی را یک ارزش بدانیم در آن صورت برای حفظ قدرت تلاش خواهیم کرد چرا که خود را لایق تر از بقیه ی رقبا می دانیم. عامل کلیدی در حفظ قدرت برای یک حزب یا گروه سیاسی کسب حمایت شهروندان است که با رای خود می توانند سرنوشت آن حزب را رقم بزنند. فقط سیاستمداران باهوش و زیرک هستند که از عذر خواهی به جا و به موقع به عنوان عاملی برای حفظ قدرت استفاده می کنند.
عذر خواهی مسئولین دولتی از مردم به خاطر کمبودها، کم کاری ها، اشتباهات و اتفاقاتی که منجر به ضرر و زیان مالی و جانی شده و جامعه را تحت تاثیر خود قرار می دهد موضوعی نیست که در همه جای جهان امری طبیعی و عادی تلقی شود.
کد خبر 267141
نظر شما