کارنامه زرین یک مدیر واقعا فرهنگی!

ما کمتر اقبال این را داشتیم (ما که می گوییم منظورم اهل فرهنگ و کتاب است) که در راس مدیریت نهادهای فرهنگی عناصر فرهنگی را ببینیم. آن قدر کم و نادر که می توان شمرد. یکی از مشکلات اساسی اهل کتاب و فرهنگ این بوده است که در نهادهای فرهنگی با مدیریت غیر فرهنگی رو به رو بوده اند.

دکتر رسول جعفریان یکی از شخصیت های نادری است که در دوران مدیریت خود بر کتابخانه و انتشارات مجلس شورای اسلامی خاطره مدیران فرهنگی را زنده کرد. در عمر نسبتا بلند کتابخانه مجلس و مدیریت ده ها شخصیت برجسته که قبل از دکتر جعفریان در کتابخانه حضور داشتند، فعالیت هایی انجام شده است که همگی ثبت شده است، اما آنچه دکتر جعفریان طی یک دوره کوتاه که به پنج سال هم نرسید انجام داد، چندین برابر اقدامات حداقل پنجاه سال قبل کتابخانه است: چه از نظر کمیت، چه از نظر کیفیت. مدیران قبلی کتابخانه مجلس همگی از عناصر فرهنگی بودند ولی اقداماتشان هرگز با آن چه جعفریان انجام داد قابل مقایسه نیست.

از جمله اقدامات جعفریان یکی این است که برای نخستین مرتبه درهای کتابخانه و مرکز اسناد به روی پژوهشگران باز شد. کتابخانه و مرکز اسناد پیش از جعفریان قلعه ای بود واقعا غیر قابل ورود و فقط عده محدود و خاصی امکان بهره مندی از آن گنجینه را داشتند. اما اقدامات جعفریان باعث بازگشایی درهای این گنجینه به روی اهل تحقیق و پژوهش شد.

دومین اقدام بسیار مهم دکتر جعفریان تهیه نسخه دیجیتالی صدها دوره نشریه مهم یکصد سال اخیر بوده است. گاه برای یافتن یک شماره از این نشریات باید ماه ها بها ین سو و آن سوی کتابخانه ها می رفتی و سرانجام هم به نتیجه ای نمی رسیدی. این کار عظیم در کنار تهیه نسخه دیجیتالی از صدها نسخه خطی منحصر به فرد انجام شد که برای اولین بار توسط دکتر جعفریان در اختیار پژوهشگران قرار گرفت. کار بزرگ تر و مهم تر این دلسوز فرزانه فرهنگ اران تربیت یک تیم یا گروه حرفه ای از کارشناسان فنی و پژوهشی و انتشاراتی طی این مدت کوتاه بود. جوانانی که همسو با دکتر جعفریان ایثار کردند و شب ها تا دیر وقت در کتابخانه و بخش های گوناگون کار کردند.

در انتشارات به خصوص در بخش کتاب نیز باید از جوان بسیار نجیب و کوشا و متخصص آقای ایمانی یاد کنیم که این بخش را به خوبی مدیریت کرد. فقط حاصل کار انتشارات با کل کار دیگر نهادهای فرهنگی دولتی که بودجه های بسیار سرسام آوری در اختیار داشتند، برابر است. اصلا کارنامه آنها با کارنامه کتابخانه مجلس غیر قابل مقایسه است.
در بخش نشریات، دکتر جعفریان برای اولین بار کتابخانه مجلس را صاحب نشریه و ارگان کرد: نزدیک به هفت مجله تخصصی را طراحی نمود که هر کدام در نوع خود بی نظیر بود و مدیریت اجرایی هر کدام از این نشریات را به جوانان سپرد تا تجریه بیندوزند و اکنون آنها هر کدام سردبیران لایقی شده اند.

در اینجا حتی مجال مروری گذرا بر فعالیت های تاثیرگذار دکتر جعفریان را ندارم. کارنامه او در کتابخانه مجلس بدون تردید کتابی است مفصل که امیدوارم روزی، روزگاری این کار انجام شود. اگر بخواهیم ابتکارات او در کتابخانه را حتی فهرست وار بنویسیم هر کدام به اندازه یک شماره مجله نگاه پنجشنبه خواهد شد.

و اما سرانجام کار او، که دریغ و دریغ بر آن همه پایمردی که خود را در این کار بیمار و فرسوده کرد و این همه را به عشق کاری که می کرد به هیچ می گرفت. با تب 39 درجه پشت میز کارش می نشست و گله ای هم نمی کرد. اما این مرد را با این همه انرژی و عشق به اسلام و ایران و پژوهش و تحقیق دلسرد کردند. مردی که با ایثار واقعی قدم در این وادی گذاشته بود و با شور و عشقی وصف ناپذیر به همه روحیه می داد، اینک افسرده و دلتنگ، دیگر نمی تواند کار کند و به ناچار کناره گیری می کند. زیرا نام دکتر جعفریان با کار مفهوم پیدا می کند. با این وضعیت او حق داشت که کناره گیری کند. در حال حاضر کتابخانه و مرکز و ... را حتی یک کارمند اداری هم می تواند اداره کند. آنچه جعفریان انجام داد، درصد ناچیزی کار اداری بود. نمی دانم چرا در حذف یا کم کردن بودجه، دولتمردان اول سراغ بودجه های فرهنگی می روند.

در پایان باید گفت کارنامه زرین دکتر جعفریان در این مدت کوتاه برای همیشه در تاریخ کتابخانه مجلس و فرهنگ ایران زنده خواهد ماند و او حدی را گذاشت که هر که جای او بیاید حداکثر پنجاه درصد کارهای او را می تواند انجام دهد. اکنون دکتر جعفریان فرصتی به دست آورده تا بنشیند و به ده ها کتاب نیمه کاره خود بپردازد و ما خوشحالیم که به زودی آثار قلمی او را خواهیم خواند.

/6262