نقدی برنتایج هدفمندی از زبان احمدی نژاد:مهار تورم،کاهش نقدینگی و بهبود ضریب جینی

علی پاکزاد: رئیس جمهور در سخنرانی خود در مجلس با اشاره به نکاتی دستاوردهای فاز نخست هدفمندی را ستود، محمود احمدی نژاد عنوان کرد: هدفمندی در زمانی آغاز شد که تورم سالیانه 10.1 درصد و تورم نقطه ای 12.8 درصد بود و در دی ماه این دو به هم رسیدند، یعنی تورم نقطه ای و تورم سالانه 20.9 درصد شدند. البته تورم نقطه ای در مرداد ماه به اوج خود رسید یعنی به  22.3 درصد، ولی در دی ماه به هم رسیدند.

نکته قبل توجه آنکه یکسان شدن تورم نقطه ای و تورم دوره ای شاخص قابل استنادی در تحلیل های اقتصادی نیست، همانطور که در مناظرات سال 88 نیز استناد به تورم نقطه ای مورد اعتراض قرار گرفته و حتی مدیرکل آمار بانک مرکزی در مصاحبه ای که چندی پیش با خبرآنلاین داشت تاکید کرد تورم نقطه ای به نوعی غلط مصطلح است، البته فاصله شاخص بهای کالاهای مصرفی بین دو نقطه زمانی که معمولا یک ساله است می تواند گویای شتاب تغییرات قیمت ها باشد ولی مفهوم قابل استناد دیگری از آن نمی توان استناج کرد و البته این نحوه استدلال از سوی جمشید پژویان در دفاع از هدفمندی حدود چند هفته پیش بیان شد و امرو توسط رئیس جمهور در صحن علنی نیز مورد استناد قرار گرفت.

از سوی دیگر رئیس جهمور اشاره نکرد در سال نخست هدفمندی با چه قیمتی تلاش شد قیمت ها و تورم مصرفی پایین نگهداشته شود، موضوعاتی مانند قیمت گذاری دستوری، اجبار به تولید حتی در شرایط زیان ، تنظیم بازار از طریق کالاهای مصرفی وارداتی از این قبل تمهیدات سال 90 و اولین سال اجرای قانون هدفمندی بود که در نهایت امروز شاهد نتایج آن هستیم یعنی رکود دامنگیر بخش های مختلف صنعت که صنایع کار آمد و ناکارآمد را باهم زمینگیر کرده است.

توزیع یارانه نقدی از سوی دولت به عنوان یکی از راهکارهای جبرانی افزایش قیمت های ناشی از هدفمندی یارانه ها به کار گرفته شد، تا از این طریق بتوان شاهد افزایش شکاف طبقاتی در کشور نباشیم.

رئیس جمهور با استناد به آمارهای مرکز آمار ایران می گوید: ضریب جینی از 40 درصد به 37 درصد رسید، نسبت درآمد 10 درصد ثروتمند به 10 درصد فقیر درخانوارهای شهری از 21.45 برابر در سال 89 به 10.17 برابر در سال 90 رسید. و در خانوارهای روستایی از 12.63 برابر در سال 89 به 9.38 برابر در سال 90 رسید.

کاهش این فاصله در دوره مورد نظر می تواند یک امر طبیعی باشد زیرا در سال اول هدفمندی همانطور که اشاره شد یارانه نقدی به خانوارهای تعلق گرفته است و ارقام اندک یارانه نقدی در خانوارهای کم درآمد درصد رشد بالایی را ایجاد می کند در حالی که در مورد خانوارهای با درآمد بالا که دولت نتوانست آنها را از خانوارهای دهکهای کم درآمد تمیز دهد شاهد درصد رشد بسیار پایین تری هستیم و این تفاوت می تواند دلیل اصلی کاهش تفاوت گفته شده در ضربی جینی باشد. اما ایا واقعا می توانیم امیدوار باشیم با رشد هزینه های اتفاق افتاده و تورمی که بنابرامار بانک مرکزی در اذزماه از مرز 27 درصد عبور کرده است این کاهش فاصله طبقاتی مانا خواهد بود یا انچه اتفاق افتاد فقط یک جرقه کوتاه قبل از تشدید فاصله بوده است؟

تضمین ادامه فرایند کاهش فاصله طبقاتی تنها با افزایش رشد اقتصادی و توان تولید ملی ممکن است، آیا واقعا انچه مردم لمس می کنند گویای رشد توانی تولید ملی است؟

رئیس جمهور با اشاره به این که نقدینگی در سال 89 نزدیک 25 درصد و سال 90 ، 19.4 درصد است، خاطر نشان کرد: هدفمندی نقدینگی را هم کاهش داد و برخی مصارف راهبردی را کنترل کرد.

این گفته غلط نیست کاهش در فاصله آذز سال 89 تا 90 یعنی اولین سال اجرای قانون هدفمندی نرخ رشد نقدینگی کاهش پیدا کرد، و از حدود 25 درصد سال 89 به حدود 20 درصد کاهش پیدا کرده است . اما این موضوع ناشی از جه موضوعی وبده است، کاهش سرعت گردش پول ناشی از افزایش خواب نقدینگی در حسابهای بلند مدت بانکی بوده و کاهش نقدینگی را به این ترتیب می توان ناشی از رکود فعالیت های اقتصادی و کاهش سرعت گردش پول دانست و برای اثبات این مدعا کافی است به افزایش شدید چک های برگشتی مراجعه کنیم که به نرخ بی سابقه 12 درصد رشد و از فرویدن سال 91 هم بانک مرکزی حاضر به انتشار امار مربوط به آن نیست.

البته این شاخص هم مانند بحث ضریب جینی پایدار نبوده و بین آذر سال 90 و 91 نقدینگی با رشد سی درصدی از 325 هزار میلیارد تومان به 424 هزار میلیارد تومان رسیده است.

رئیس جمهور تلویحا در سخان خود به کاهش هزینه های دولت اشاره کرد، موضوعی که بنابر آمارهای منتشره قابل نقد است، بنابه گفته مصباحی مقدم رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس کسری بودجه در سال جاری به رقمی معادل 54 هزار میلیارد تومان رسدیه ایت که این رقم معادل 29 درصد بودجه عمومی کشور است این نسبت در سال 90 که بی سابقه ترین درامدهای نفتی کشور را شاهد بودیم (113 میلیارد دلار درامد صادراتی نفت خام) معادل 20 درصد بودجه عمومی بوده است.

وزیر نفت سابق دولت دهم، مسعود میرکاظمی که زمانی از مجریان هدفمندی بوده در گفتگو با خبرگزاری فارس عنوان می کند حجم یارانه پرداختی از 80 هزار میلیارد توان قبل از هدفمندی به 200 هزار میلیارد تومان رسیده است.

اینهمه نشان می دهد آنچه به عنوان عملکرد مثبت هدفمندی یارانه ها بر روی کاغذها منعکس شده در فضای واقعی اقتصاد شکلی دیگر داشته و حتی با آمارهای رسمی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران که هردو نهاهایی دولتی هستند، نیز قابل نقد است.

/31222