دریا قدرتی‌پور: داربست‌های مرمت گنبد مدرسه چهارباغ اصفهان، زخمی است که سال‌هاست بر این اثر تاریخی باقی مانده و همچنان این بنا را چون اسیری در بر گرفته‌اند.
این روزها در هنگامه‌ای که بازار بی‌مهری به میراث فرهنگی گرم است، گنبد مدرسه چهارباغ اصفهان نیز به فهرست میراث فرهنگی در آستانه نابودی پیوسته است. کارشناسان میراث فرهنگی این گنبد را بعد از گنبد مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان، در اولویت توجه قرار می‌دهند و آن را از نظر کاشی‌کارى شامل انواع مختلف این فن مانند کاشی‌هاى هفت‌رنگ و معرق و گره‌سازى و پیلى و معقلى می‌دانند.
داربست هایی که برچیده نمی‌شود
با پایان عملیات مرمت کاشی‌کاری‌های گنبد مدرسه چهارباغ اصفهان، داربست‌های روی این گنبد که به قول اصفهانی‌ها خودش هم تبدیل به میراث فرهنگی شده، هنوز برداشته نشده‌اند.
به گفته یکی از مسئولان روابط عمومی سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان، مرمت گنبد مدرسه چهارباغ سال‌ها پیش توسط اداره میراث فرهنگی شروع شده و هنوز به پایان نرسیده؛ اما بااعتبار ۵۰۰ میلیون ریالی که در سال ۸۰ از محل اعتبار توسعه گردشگری استان اصفهان به این کار اختصاص داده شد و نیمی از آن از طریق سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری تأمین شد، مرمت گنبد شتاب بیشتری گرفته است. در گزارش سازمان یاد شده به این نکته هم اشاره ظده که اعتبار لازم در اختیار اداره اوقاف اصفهان قرار گرفته است.
مدرسه چهار باغ اصفهان که نام‌های دیگری مانند مدرسه مادر شاه و مدرسه سلطانی نیز شناخته می‌شود، در ضلع شرقی خیابان چهارباغ شهر اصفهان واقع است. این شاهکار معماری و کاشی‌کاری، آخرین بنای منحصربه‌فردی است که در عصر صفویان و در زمان سلطنت شاه سلطان حسین احداث شده است. این بنای زیبای تاریخی در سه دهه اخیر «مدرسه علمیه امام صادق» نام گرفت و همچون گذشته‌اش به آموزش طلاب علوم دینی اختصاص پیدا کرد.
مدرسه چهارباغ؛ اسیر اسکلت فلزی
احسان که یک دانشجوی معماری دانشگاه اصفهان است، می‌گوید «این گنبد ۳۰ سال است که دارد تعمیر می‌شود». او می‌گوید: زمانی که دانش‌آموز بودم، هر روز برای رفتن به دبیرستان از کنار گنبد زیبای مدرسه چهارباغ در مجاورت خیابان چهارباغ اصفهان عبور می‌کردم و همیشه توجهم به داربست‌های فلزی نصب شده روی آن جلب می‌شد. حالا که بیش از 20 سال از آن تاریخ می‌گذرد، این نرده‌ها که برای تعمیر بخش مثلثی‌شکل کوچکی نصب شده بود، همچنان روی دوش این گنبد که از شاه‌کارهای بی‌نظیر معماری جهان است، سنگینی می‌کند.
الهام شایسته، شهروند دیگری است که با اظهار تاسف در این باره می‌گوید: راستش را بخواهید از وقتی که یادم می‌آید این داربست‌ها روی این گنبد بوده؛ طوری که وقتی دوستانم از شهرهای دیگر برای دیدن اصفهان می‌آیند، با خنده و تعجب از این داربست‌ها یاد می‌کنند و آن‌ها را جزئی از گنبد می‌دانند!
به این ترتیب شاید برخی از اهالی اصفهان که حدود ۳۰ سال سن دارند به این اشتباه بیفتند که این نرده‌ها از ابتدا روی این گنبد وجود داشته و در همان زمان صفویه نصب شده‌اند! شهروندانی که نگران این بنای تاریخی هستند، می‌پرسند مگر چند نمونه از این گنبد در جهان وجود دارد که دغدغه‌ای برای پاک‌کردن پیرایه این داربست‌ها از چهره‌اش دیده نمی‌شود؟
کاشی‌ها جان سالم به در نمی‌برند
شماری از شهروندان اصفهانی نگرانند که هرچند مرمت این اثر تاریخی سال‌ها به طول انجامیده، اما این کار به‌درستی انجام نمی‌شود.
آقای مرادی، 58 ساله، یکی از آن شهروندان نگران است که معتقد است «کاشی‌های این بنا با پتک‌هایی که روی آن زده می‌شود، جان سالم به در نبرده و مثل یک شیء بی‌ارزش توسط کارگرانی که هیچ سررشته‌ای از مرمت بناهای تاریخی ندارند، خرد و شکسته می‌شوند».
او با گله و شکایت از چنین رفتاری با بنایی که به ریشه‌های تاریخی اصفهان گره خورده، می‌پرسد: آیا مسئولان میراث فرهنگی در این باره فکری کرده‌اند و یا صرفا به مرمت سریع‌تر فکر می‌کنند و بس؟!
خبرنگار خبر آنلاین موفق نشد نظر رسمی کارشناسان و مسئولان میراث‌فرهنگی را درباره سرانجام بازسازی‌های ادامه‌دار این گنبد جویا شود.
سوال دیگری که درباره این اثر تاریخی وجود دارد، درباره علت کفاف‌ندادن هزینه مرمت آن است. بنا به اعلام اداره اوقاف اصفهان، این هزینه در دست سازمان نوسازی و بهسازی اصفهان بوده و این اداره عهده‌دار تعمیرات کاشی‌کاری داخلی و خارجی گنبد مدرسه چهارباغ شده، اما اعتبارات اختصاص‌یافته ازسوی این سازمان ظاهرا به عنوان بخشی از هزینه‌های تجهیز کتابخانه مورداستفاده قرار گرفته است.
با این وصف این سوال مطرح می‌شود که چرا بودجه اختصاصی برای گنبد به مصارف دیگر رسیده و آیا این کار با اطلاع شهرداری اصفهان صورت پذیرفته یا خیر؟
مدرسه چهارباغ که از نظر کاشىکارى، انواع مختلفی از این فن را در خود جاى داده و در حقیقت موزه کاشىکارى اصفهان است، از این نظر بىنظیر و منحصربه‌فرد است و به گفته کارشناسان، اگر این کاشی‌ها از بین برود، دیگر نمی‌توان جایگزینی برای آن یافت؛ میراثی که با چنین اهمال‌هایی اثری از آن برای نسل‌ها آتی باقی نمی‌ماند.
نظر شما