بسمه تعالی
به مدیران جشنواره فیلم فجر و برای هیأت انتخاب!
با سلام و احترام
بالأخره کش و قوس‌های اعلام نتایج هیأت انتخاب این جشنواره هم به آخر رسید و اسامی فیلم‌ها اعلام شد! غالباً شاهدیم در چنین مقطعی، عده‌ای منتقد و معترض برگزارکنندگان می‌شوند که صد البته این برای جشنواره‌ها خیلی اتفاق عجیبی نیست اما آنچه غیر معمول است، به اوج رسیدن آشفتگی در سازماندهی و مدیریت جشنواره در چند سال اخیر و کثرت اعتراض‌هاست که بسیار جای تأمل دارد. همچنین نفسانیات و گنده‌گویی‌های پرت برخی افراد که قضاوت و گزینش را تحت اشعاع قرار می‌دهند و نظر صدق و صواب سلیم‌النفس‌ترین اعضای این هیأت‌ها را نیز زیر سؤال برده و نابود می‌سازند. این موضوع با عدم رعایت حد و حدود استانداردهای رایج و اختلاف در گفتار و کردار برخی مشهود است.
و اما بخوانیم از ملاک و معیارهای انتخاب فیلم‌ها. یکی از اعضای محترم هیأت انتخاب در گفت‌وگویی اظهار نموده است: «... در گزینش فیلم‌های مسابقه بیشتر ساختار مد نظر ما بوده و از برخوردهای محتوایی پرهیز شده است».
نکته اول: مگر در تمامی این سال‌ها جشنواره فیلم فجر با آثار فیلمسازان صرفاً برخورد محتوایی می‌کرده و بی‌اعتنا از کنار ساختار آنان گذشته است که اکنون شما به کشف و شهود تازه‌ای در چگونگی گزینش رسیده‌اید و طرحی نو درانداخته‌اید؟
نکته دوم: آیا نمی‌دانید که ساختار و محتوا، ظرف و مظروف، قالب و محتوا، صورت و معنی از یکدیگر جدا نیستند؟ چگونه می‌توان یکی را گرفت و دیگری را فرو گذاشت. بحمدالله در ترکیب هیأت مذکور اهل حکمت سینمایی نیز حضور دارند تا چنین نگاه خطایی را اصلاح و چنین افرادی را ارشاد و هدایت فکری کنند. نکته دیگر اینکه گیریم این گروه اساساً قائل به چنین نگاهی نباشد یا قصد داشته باشد که خلاف آمد عادت کار کند! آنگاه این پرسش به ذهن متبادر می‌شود که از هیأت 9 نفره‌ای که 5 نفر آن‌ها بنابر اعلام رسمی خودتان فقط کارشناس فرهنگی هستند و نه متخصص در حوزه سینما، چگونه می‌خواهید با حداقل آرای ساختار سینمایی را اصل بگیرید؟!
در جایی دیگر به نقل از هیأت انتخاب این‌گونه آمده: «علی‌رغم کثرت آثار فیلمسازان اول و دوم هیأت انتخاب نسبتی را در گزینش فیلم‌ها رعایت کرده تا سهم کارگردانان قدیمی و حرفه‌ای‌تر نیز پایمال نشود».
باید از شما پرسید، مگر جشنواره بین‌المللی فیلم فجر آن هم با متر و معیار حرفه‌ای، و در سطح ملی و بین‌المللی، اتحادیه صنفی یا کمیته حمایت از کارگردانان کم بضاعت است که شما برای عده‌ای دل بسوزانید و در گزینش سیاستی را پیش گیرید که آثار مستحق حضور در بخش رقابتی حذف شوند تا دیگران از غافله جا نمانند و کوپن سهمیه جشنواره‌شان محفوظ بماند. آیا غافلید در چه جایگاهی نشسته‌اید و چگونه قضاوت می‌کنید؟ ظاهراً آثار فیلمسازان تازه از راه رسیده نفستان را بریده که خوف کم‌رنگ شدن دیگران را داده‌اید! پس این دسته از فیلم‌ها باید دیدنی‌ترین بخش جشنواره امسال باشد.
اصلی‌ترین نکته که در پرده ابهام و تاریکی قرار می‌گیرد اینکه، به دور از هر توجیه و تفسیری، ملاک و معیارتان برای گزینش فیلم‌ها چه بوده که حاصل کار پر وسواس و با دقت یکی دو ماهه‌تان یکشبه فرو می‌ریزد و خلق‌الساعه آرای دیگری بنا می‌شود و بلادرنگ هم نتایج آن اعلام!
و اما «یک وجب از آسمان» فیلمی است که در آن نه محتوا غالب است و نه ساختارش لنگ می‌زند؛ که اگر چنین بود در یازدهمین دوره فستیوال فیلم‌های مذهبی ایتالیا در یکی دو ماه پیش سه جایزه اصلی بدان اهدا نمی‌شد و دعوت دیگر فستیوال‌های اروپایی صورت نمی‌گرفت. اظهارات هیجان‌زده منتقد شبکه رادیویی ایتالیا در کنفرانس مطبوعاتی پس از تماشای فیلم، سخنرانی منتقد ایتالیایی «فرانکو لور» در ستایش فیلم و همچنین اظهارات تحسین‌آمیز ریاست و اساتید دانشکده علوم ارتباطات سالیزین رم برای «یک وجب از آسمان» تنها گوشه‌ای از اتفاقاتی است که نشان از کیفیت ساختاری و معنایی فیلم دارد.
خوشبختانه هیچ یک از مارک‌های رایج فیلم‌های جشنواره‌پسند به این فیلم نمی‌چسبد چرا که در آن نه گداگرافی و سیاه‌نمایی شده و نه سیاسی‌بازی یا انتلکتوئل‌نگاری. از دلقک‌بازی و هزل هم خبری نیست! این فیلم ذره کوچکی است از افق وسیعی که جایش در سینمای ما خالی است. «یک وجب از آسمان» آزمون و تجربه‌ای تازه و جدی است در حوزه سینمای دینی که همین امر باعث توجه ایتالیایی‌ها بدان شد.
یکی دیگر از اعضای شورای انتخاب گفته است: «امیدوارم انتخاب نشدن تعدادی از فیلم‌های کارگردانان اول و دوم در بخش مسابقه باعث ناراحتی این فیلمسازان نباشد». و من به ایشان عرض می‌کنم آنچه باعث ناراحتی می‌شود غلبه هوای نفس، غرض‌ورزی‌های فرهنگی و تنگ نظری است که شاید بی‌تأثیر بر آرا دیگر اعضا نباشد.
روزی را به خاطر می‌آورم که مجری طرح فیلم‌ام خبر کوتاهی را در روزنامه همان ایام نشانم داد. خبر مربوط به فیلم‌سازی بود که نوبت دوربینش را به دیگری داده بودند و او با عصبیت فیلمساز دیگر را به باد تهمت و ناسزاگویی و پرخاش گرفته بود. از دوستم پرسیدم، منظور این آقا کیست؟ خندید و گفت: «تو! چون دوربین را من برای فیلم تو گرفته بودم و او عصبانی شده و حالا در مطبوعات جنجال راه انداخته است و ...
امیدوارم یک امتیاز منفی که باعث شده فیلم از بخش مسابقه حذف شود رأی این شخص محترم نباشد که آنگاه پیروی از هوای نفس کرده نه تکیه برمنطق و استدلال در گزینش.
فرد دیگری از هیأت انتخاب اعلام کرده است: «بسیاری از فیلم‌ها که درصد بالایی از امتیازها را داشتند با بررسی از گردونه رقابت خارج شدند».
این کشف و شهود درست در آخرین شب و در طرفه العینی صورت می‌گیرد و یک وجب از آسمان نیز به همراه چند فیلم دیگر از بخش مسابقه سینمای ایران حذف می‌شوند.
شنیده‌ام معاونت محترم سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش زیادی برای حفظ آرای قبلی گروه انجام داده است (چراکه تقریباً غالب رسانه‌های فرهنگی و سینمایی به شکل غیررسمی از آن خبر داشتند و برخی نیز آن را اعلام کرده بودند.) لذا این‌جانب به سهم خود بی‌اندازه از ایشان سپاسگزارم.
در خاتمه با نهایت مهر و ادب و احترام از این مقام محترم تقاضا می‌کنم که فیلم «یک وجب از آسمان» را از جشنواره بیست و هفتم فیلم فجر خارج کنند.
با تشکر، علی وزیریان
۸۷/۱۱/۷
نظر شما