طی دهههایگذشته دلار به لحاظ بازارهای کالاها و خدمات با مقیاس بالا، مراکز بورس و بازارهای مالی جذاب با نقدپذیری بالا و مأخذ محاسباتی برای کالاهایی مانند نفت، غلات و فلزات گرانبها بر سیستم پولی بینالمللی, سلطه یافتهاست.
پیچیدگی نوسانات ارزش دلار به لحاظ تأثیرپذیری و تأثیرگذاری بر متغیرهای متعدد داخلی و خارجی مثل نرخ رشد اقتصادی، اشتغال، تورم، توازن حسابهای جاری خارجی و تراز مالی دولت و شرایط سیاسی اقتصاد شرکا و رقبا, بسیارگسترده است.
ایالاتمتحده در سایه حاکمیت دلار توانسته است اقتصاد خود را با کسری عمیق تراز پرداختهای ناشی از پسانداز منفی خصوصی و دولتی مالی و نرخهای بهره مدیریت نموده و با اعمال سیاست کاهش ارزش دلار برای حفظ برتری خود از شرکای تجاریاش مانند ژاپن و اتحادیه اروپا, یارانه دریافت دارد. در حال حاضر شرایط کسری تراز جاری این کشور چالش برانگیز شده است.
هر چند طی دهههای گذشته با سقوط نظام ارز – طلای برتون وودز, کار کرد پولی طلا منسوخ شده و صندوق بینالمللی پول, اقدامات زیادی برای پولزدایی از طلا به انجام رسانیده, ولی طلا هماکنون سهم بالایی از ذخایر و داراییهای بانکهای مرکزی جهان، صندوق بینالمللی پول و پرتفوی سرمایهگذاران خصوصی را اشغال نموده و به عنوان یک پوشش ایمنی در قبال تورم از رهگذر معاملات تأمینی (هجینگ) در بازارهای مالی جهان ایفای نقش میکند.
جایگاه نفت در بازار مشتقات، و تخصیص مازاد تراز جاری کشورهای نفتی به ذخیرهسازی طلا, بتدریج جایگزین چرخه سپردهها و سرمایهگذاریهای دلارهای نفتی شده است. حجم بالای مبادلات نفتی برحسب دلار، نوسانات سپردهگذاری دلارهای نفتی در بازارهای مالی به احیای دلار به عنوان پول مسلط پس از سقوط نظام برتونوودز کمک کرده است.
بحران مالی و اعتباری ایالاتمتحده در سالهای اخیر, دلار را از جذابیت ذخیرهسازی پرتفو خارج نموده و طلا بتدریج جایگزین آن شده است. حتی پیشنهاداتی مبتنی بر حذف دلار به عنوان معیار استاندارد برای ارزشگذاری کالاها- خدمات و ارزهای دیگر و جایگزینسازی آن با طلا یا ترکیبی از طلا و کالاهای دیگر از طریق اقتصاد مالی دارای مازاد تجاری انبوه همچون چین، روسیه، هند و برزیل ارایه شده است.
کارشناس موسسه مطالعات بینالمللی انرژی
39221
نظر شما