نان توی فیلم فاخر است / علت غیبت برخی کارگردا​ن​ها در جشنواره فجر

به گزارش خبرآنلاین، در این شماره کتاب هفته «نگاه پنجشنبه» یادداشت ها و گفتارهایی از «آیدین آغداشلو، بهروز رضوی، فرزاد موتمن، سیاوش جمادی، کیسخرو خروش، محمدعلی بهمنی، رسول جعفریان، مجید ابهری، مجید قیصری، محمدرضا طهماسبی، بابک نبی و...» به چشم می خورد.

در بخشی از یادداشت بلند فرزاد موتمن در بخش «روایت اول شخص» این شماره می خوانیم:

«...واقعیتش این است که من بعد از فیلم "صداها"، شرایط مناسبی برای کار کردن نداشتم فقط این میان فیلم "پوپک و مش ماشالا" را کار کردم که فیلمی برای گیشه بود و خوب هم جواب گرفتم البته فقط در گیشه خوب جواب داد و دقیقا آن فیلمی نبود که من دوست داشتم بسازم ولی بحث اصلی این است که چرا شرایط برای یک فیلمسازی مانند من فراهم نمی شود و چرا من و امثال من نمی توانند فیلم محبوبشان را بسازند و آن چیزی که در آن، خوبم را نمی توانم کار کنم؟
من پارسال برای فیلمی به نام "خوابگردها"، که فیلمنامه اش را خیلی دوست داشتم پروانه ساخت گرفتم. تعدادی از بهترین بازیگران سینمای ایران وقتی فیلمنامه این کار را خواندند، همگی پذیرفتند تا در این فیلم بازی کنند چون فیلمنامه به شدت درگیرکننده ای داشت. ما با یک مجموعه تجاری قراردادی عقد کردیم که آنها 900 میلیون تومان به ما پول بدهند و این فیلم را بسازیم. متاسفانه یک سال تمام در دفتر نشستیم و ریالی پول به ما داده نشد. هم فیلم خوابید و هم زندگی شخصی ما نابود شد. من البته تا همین چند روز پیش هم سعی کردم برای "خوابگردها"، تهیه کننده پیدا کنم. شهرداری یک قول هایی داده بود ولی بالاخره محقق نشد و الان هم که وقت را از دست دادیم. چون "خوابگردها" یک فیلم زمستانی است و ما دیگر این فصل را از دست داده ایم.
*
به نظرم این فقط شرایط من نیست، شرایط خیلی از فیلمسازان ما هم هست. به نظر من سیاست های غلط اقتصادی که از اول انقلاب بر سینمای ایران حاکم بود، در چند سال اخیر، شکل عجیب و غریبی پیدا کرده است. به این معنا که اساسا بنا بر این نهاده شده که بخش خصوصی چندان فعال نباشد، اصولا وقتی ممیزی خیلی فعال باشد، بخش خصوصی نمی تواند چندان فعالیتی داشته باشد و اکثر فیلم ها به شکلی با حمایت های دولتی ساخته می شوند. ضمن اینکه در سال های اخیر، سهم بودجه دولتی سنگین تر از همیشه شده است؛ الان فقط فیلم هایی تولید می شوند که با حمایت بودجه های دولتی باشد و باقی فیلم هایی که به تولید بخش خصوصی می رسند به شرطی ساخته می شوند که خود کارگردان بتواند پولش را فراهم کند و از این نظر است که می گویم شرایط بغرنج شده است. بدین معنی که اگر کارگردانی پولدار باشد می تواند فیلم بسازد و اگر کارگردانی مانند من، از یک خانواده خیلی متوسطی آمده باشد و سرمایه ای نداشته باشد و خیلی "بیزینس من" نباشد که بتواند سر بانک ها کلاه بگذارد و از آنها پول بگیرد نمی تواند کاری از پیش ببرد و این، شرایط غیردموکراتیکی را در سینمای ایران به وجود آورده که در حال حاضر، بودجه ها فقط بودجه های دولتی هستند که در دست چند سازمان متمرکز شده اند: حوزه هنری، شهرداری، فارابی و چند جای دیگر.
*
هر جا که بودجه ای وجود دارد به دور آن بودجه، بروکراسی ای به وجود آمده یعنی تشکلی از تهیه کنندگان و کارگردانان به وجود آمده که آنها، بودجه را می بلعند و حالا همه چیز بستگی به این دارد که تو چقدر زرنگ باشی که خودت را وسط بیندازی و بخشی از آن بودجه را بگیری..ما خانه نشین می شویم و با باری از مشکلات اقتصادی که روی سرمان خراب شده، فقط امید به این داریم که یک وقتی، اوضاع کمی بهتر شود.
*
واقعیت این است که در 3، 4 سال اخیر به من و خیلی از فیلمسازان دیگر سخت گذشت. همه بودجه، صرف تعداد بخصوصی از فیلمسازان شد؛ آنهایی که اصطلاحا فیلم فاخر می سازند یا پروژه های میلیارد میلیارد میلیارد تومانی می سازند. سینما عین صنعتمان شده که فقط در آن، پول بزرگ جواب می دهد یعنی جایی که خوب می شود خورد، خوب می شود دزدید و . . .
*
الان سیاست خیلی روشن اقتصادی است که فقط می خواهیم فیلم فاخر بسازیم برای اینکه خوب می شود از آن دزدید و برایشان اصلا مهم نیست که کل سینمای ایران بیکار باشد و فقط همین چند فیلمساز معدود فیلم هایشان را بسازند و برای من خیلی جالب است که این آقایانی که تمام بودجه امسال سینما را بلعیدند، هیچ کدام، ذره ای تعهد در خودشان احساس نکردند که با مدیریت فعلی مهربان باشند و فیلمشان را هم به جشنواره فجر امسال ندادند و جشنواره سی و یکم بدون هیچ کدام از این فیلم های به اصطلاح "فاخر" برگزار شد. شاید آقایان دارند ماحصل کارشان را برای مدیریت بعدی می گذارند.
*
نتیجه این شد که من و امثال من بیکارند. "محمدعلی سجادی" 6 سال است فیلمی نساخته، "محمدرضا اعلامی" مرد از بس که سختی کشید. در این سال ها اتفاقات بد خیلی زیادی افتاده اما اتفاق خوبی که برای من رقم خورد این بود که ماحصل تمام مصیبت هایی که در سال های اخیر برای من به وقوع پیوست، در روزهای اخیر ترکید و تبدیل به فیلمنامه ای شد که دارم می نویسمش.
حالا متوجه شدید که چرا من و کارگردانان مانند من، در این دوره از جشنواره، فیلمی نداشتیم؟»

6060