به رغم انتظار همگان به نظر نمی رسد که اهالی جدید کاخ سفید چندان چرخشی در قبال سیاست های خود در میانه درگیری های اعراب و اسراییل و رویه خود برای حل مناقشه پیچیده آنها داشته باشند. هر چند که اوباما و همراهان او این روزها سعی دارند مساله خاورمیانه و رویای صلح آن را در اولویت برنامه های خود قرار داده و تا جایی که امکان دارد زمان رسیدن به صلحی فراگیر را به حداقل ممکن برسانند. البته در این میان معیارهایی که اوباما و جرج میچل فرستاده ویژه او در خاورمیانه در سر دارند مطابق با همان مشخصه هایی است که آمریکا طی سال های گذشته آن را دنبال می کرد، مساله تشکیل دو دولت مستقل فلسطینی و اسراییلی و طرح صلح عربی همواره مدنظر اهالی کاخ سفید بوده است.
در این میان گمان می شود طرح شکایت از اسراییل به دادگاه های بین المللی نظیر لاهه به سبب جنایات بسیاری که در غزه صورت داد مهم ترین بهانه ای است که جرج میچل را به خاورمیانه کشانده است. چرا که به زعم بسیاری از کارشناسان اوباما تا پیش از برگزاری انتخابات پارلمانی در اسراییل در فوریه سال جاری و حتی انتخابات ریاست جمهوری در ایران هیچ رویه ای را برای حل بحران خاورمیانه اتخاذ نخواهد کرد. بهار آینده مناسب ترین زمانی است که اوباما برای حضور موثر خود در خاورمیانه در نظر دارد. در این راستا اعزام میچل به خاورمیانه را هم می توان صرفا مانوری تلقی کرد که او برای رونمایی از شعارهایش برای مردم خاورمیانه ترتیب داده است.
جرج میچل در حالی راهی خاورمیانه شده است که تصور می شود جز برآورد شرایط و موانع روند صلح خاورمیانه کار چندانی در منطقه از پیش نبرد. هر چند که از زمان آغاز روند صلح خاورمیانه در مادرید و طی دو دهه گذشته هیچ گاه سابقه نداشته که اعراب این چنین در انتظار پیشنهاد کاخ سفید باشند و برای ارائه راهکاری از سوی فرستاده ویژه آن لحظه شماری کنند.
جرج میچل مناسب ترین گزینه ای بود که اوباما می توانست او را به عنوان نمادی از اقتدار و مصالحه توام با هم روانه خاورمیانه کند. او با جمله مشهورش که "هر مشکلی به طور حتم راه حلی هم دارد" در آغاز کار خود با باراک اوباما نشان داد که برای حل مناقشه خاورمیانه ابرام و اصراری وافر دارد.
اما آیا میچل می تواند در خاورمیانه آن گونه که باید از نشست خود با بزرگان عرب نتیجه بگیرد یا این که دوباره حامل همان پیام پیشین اعراب به تل آویو و واشنگتن خواهد بود؟
به طور حتم روال خاورمیانه و مباحثی که او با سران عرب در میان می گذارد دیگر مانند سابق نخواهد بود. با آنچه که در نشست غزه در دوحه گذشت و ماحصلی که نشست کویت در پی داشت و همین طور تاکید فراوانی که ملک عبدالله بر پایان هر چه زودتر درگیری های منطقه ای دارد به طور حتم خاورمیانه با سفر فرستاده ویژه باراک اوباما روزگار متفاوتی را در آینده خود خواهد داشت.
مهم ترین مساله ای که این روزها فلسطین را در آستانه بحرانی انسانی، اجتماعی و اقتصادی قرار داده است بر خلاف تصور همه اختلاف های همیشگی فتح و حماس، موانع فراوانی است که بر سر راه آشتی ملی آنها جای دارد. مساله ای که امروز دو گروه مخالف فلسطینی با آن روبه رو هستند چالش تقسیم قدرت در حیطه کرانه باختری و نوار غزه نیست. آشتی ملی زمانی معنا پیدا می کند که بتواند تمامی گروه های مبارز فلسطین را به لزوم و اهمیت وحدت میان خود آگاه سازد و در مسیر دشواری که برای تقابل با اسراییل در پیش دارند باعث ثبات و وفاق هر چه بیشتر آنها شود. این دقیقا همان رویکردی است که اوباما با تمرکز بر آن، جرج میچل را روانه خاورمیانه کرد. میچل با هدف آشتی ملی فلسطینیان پا به خاورمیانه می گذارد.
جرج میچل در سفر به خاورمیانه قصد دارد که با دقت طرح صلح عربی را بررسی کند، پرونده ای که همواره بدون هیچ کارکردی فقط دست به دست چرخیده است.
هم اکنون مهم ترین چالش کشورهای عربی حل مناقشه خاورمیانه نیست چرا که در همه این سالها با عملکرد منفعل خود نشان داده اند که نمی توانند کاری از پیش ببرند. مساله ای که اعراب باید تا بهار سال آینده در پس نشست ها و همایش های همواره خود نایل شوند تصمیمی واحد و اتخاذ راهکاری مشخص است تا بلکه هر فرستاده کاخ سفید در هر یک از پایتخت های عربی فقط آن را از زبان بزرگان عرب بشنود. چرا که سفر جرج میچل به خاورمیانه با توجه به شرایط کنونی و اختلاف هایی که در میان اعراب جای دارد نمی تواند بازخوردی مفید داشته و انتظاراتی را از باراک اوباما و فرستاده او می رود برآورده کند.
آشتی ملی فلسطینی ها و در پی آن فراخواندن اعراب به اتحاد و انسجام بیشتر ماموریتی است که اوباما به میچل ابلاغ کرده است. فقط به این ترتیب است که کاخ سفید می تواند در مناقشه پیچیده خاورمیانه وارد شود. این مساله نه فقط برای روند مذاکرات صلح خاورمیانه موثر خواهد بود بلکه تبلیغات سوء اسراییل را که همواره سعی داشته اعراب و گروه های فلسطینی را مخالف آرامش و ثبات منطقه نشان دهد خنثی خواهد کرد. جرج میچل با شعار آشتی منطقه ای به خاورمیانه می آید و این دیگر وظیفه اعراب است که چه طور به آن پاسخ دهند.
سایت انگلیسی الحیات 27ژانویه 2009/ ترجمه: لیدا هادی
نظر شما