تاثیرات بحران مالی قبرس بر منافع روسیه

سرانجام پس از رایزنی‌های مستمر وزرای مالی منطقه یورو در خصوص اعطای بسته حمایتی 13 میلیارد دلاری به قبرس به توافق رسیدند. از دیدگاه اروپا کمک مالی به قبرس اساسا می‌تواند ثبات مالی قبرس و کل اروپا راتضمین کند. قبرس در مقابل برای کسب این وام باید کسری بودجه خود را کاهش دهد، بخش بانکی خود را ساماندهی و مالیات‌های مستقیم را افزایش دهد وروند خصوصی‌سازی در کشور را سرعت بخشد.توافق میان قبرس با منطقه یورو و صندوق بین‌المللی پول نه ماه پس از تقاضای رسمی کمک مالی این کشور برای نجات از ورشکستگی صورت گرفته است. در نشست اخیر دو طرف در زمینه برنامه نجات مالی به توافق رسیدند و به این ترتیب همه سپرده‌های بانکی در این کشور مشمول مالیاتی خواهند شد. بر این اساس بر سپرده‌های کمتر از صد هزار یورو، 75/6 درصد و بر سپرده‌های بیش از صد هزار یورو، 9/9 درصد مالیات وضع خواهد شد و مستقیما این مالیات از حساب‌ها برداشت می‌شود.
اعمال مالیات‌های جدید لطمه زیادی به سپرده‌گذاران روسی می‌زند که 15 الی20 میلیارد یورو در این کشور سپرده دارند. بحران مالی در قبرس در روزهای اخیر و دور جدید فشار اتحادیه اروپا به اعمال مالیات بر سپرده‌ها در بانک‌های قبرس، با نگرانی مقام‌های روسیه روبرو گردیده است. پوتینرییسجمهوریروسیهامکان اعمال مالیات بر سپرده‌های بانکی در قبرس را غیرمنصفانه و خطرناک خواندهو هشدار داد روسیه برای تشدید موضع خود در مذاکرات برای ادامه ارائه وام به قبرس در صورت اعمال چنین مالیاتی آمادگی دارد. به گفته پوتین این کشور به درخواست کمیسیون اروپا بازپرداخت اقساط وام 5/2 میلیارد یورویی که در سال 2011 در اختیار قبرس قرار داده بود تمدید می‌کند و ما نیز در کمک به بهبود شرایط اقتصادی قبرس سهیم خواهیم شد. در آخر سال 2011 که قبرس با مشکل مالی جدی مواجه شده بود ما تصمیم گرفتیم با پرداخت 5/2 میلیارد یورو وام به این کشور به آن کمک کنیم. اکنون نیزبه درخواست کمیسیون اروپا دریافت اقساط این وام ها را به تعویق می‌اندازیم.
مدودیف نخست وزیر روسیه نیز نسبت به اقدام قبرس در اعمال مالیات بر سپرده‌های بانکی هشدار و آنرا نگران کننده می‌خواند. وی معتقد است بسیاری از کمپانی‌های علنی روسیه در قبرس حساب بانکی دارند زیرا این امر برای انجام معاملات مناسب است و در مورد حجم سپرده‌های خاکستری اتباع روسیه در بانک‌های قبرس اغراق شده و حجم آنها در حدودی که معمولا در این مورد صحبت می‌شود، نیست و ما ناچاریم موضع قطعی بگیریم. وی در خصوص فشار اتحادیه اروپا تاکید دارد«باید مشخص شود همه این ماجرا به کجا ختم می‌شود و باید عواقب این بحران برای سیستم مالی جهان و منافع روسیه در این کشور محاسبه شود». شووالوفمعاوننخستوزیرروسیهنیزبحرانمالیقبرسراازجهتاتصالآنبهاتحادیهاروپاواحتمالسرایتکلیآنبهاقتصادروسیهحایزاهمیتمی‌داند.
دیمیتری پسکوف سخنگوی رئیس جمهور روسیه نیز بر این است که اخذ مالیات ناگهانی از تمام سپرده‌های بانکی در قبرس به عنوان ضبط و مصادره اموال تعبیر می‌شود و این امر به بازگشت سرمایه‌های روسی به میهن کمک خواهد کرد. به همین دلیل است که نمایندگان دومای دولتی روسیه و فعالان بخش تجاری به اتخاذ اقدامات فوری برای اصلاح امکان سرمایه‌گذاری در روسیه دعوت می‌کنند تا پول از قبرس به روسیه جلب شود.آنتون سیلوانوف وزیر دارایی نیز اعلام نمود روسیه در جریان مذاکره با قبرس در مورد واگذاری وام به آن ضرورت واگذاری اطلاعات مربوط به کمپانیهای روسی را مطرح خواهد کرد. ما میخواهیم شفافیت قبرس را بالا ببریم. ما همچون همکاران خارجی به این امر علاقمند هستیم. به قبرس پیشنهاد میکنیم در جهت واگذاری اطلاعات اقدام کند». رسانه‌های روسیه نیز از این اقدام قبرس بعنوان «ضبط و مصادره ‌اموال» یاد کردند.
ازآنجاکهاقتصادقبرسبردوپایهجهانگردیونظامبانکیاستواراستاتخاذسیاستوضعمالیاتبرسپرده‌هابهمنزلهخودکشینظامبانکیقبرسوفرارسرمایه‌هاازاینکشوراست. در این میان روس‌ها که بیشترین سرمایه‌گذاری در نظام بانکی قبرس را انجام داده‌اند و وضع چنین مالیاتی خسارت سنگینی به آنها تلقی می‌شود؛ واکنش‌های بسیار شدیدی نشان دادند. طبق برآورد بنگاه Moody’s بانک‌هایروسیکهباکمپانی‌هایثبتشدهدرقبرسوبانک‌های قبرس معامله می‌کنند، می‌توانند متحمل خسارت 43 تا 53 میلیارد دلار شوند.
روسها سال‌ها است قبرس را به عنوان کشوری به شمار می‌آورند که دارای دستگاه قضایی طرفدار سرمایه‌گذاران، قوانین بانکی غیرسختگیرانه و مالیات‌های اندک است.گفته می‌شود شرکت‌های روسی حدود19 میلیارد دلار سپرده بانکی در قبرس دارند. بر اساس اطلاعات موجود حدود نیمی از سپرده‌های بانکی در قبرس به مشتریان روس تعلق دارد که اکثرا از سرمایه‌داران روسیه می‌باشند. در صورت اعمال مالیات بانکی 9/9 درصد بر سپرده‌های بانکی در قبرس، روسها حدود 3 میلیارد دلار متضرر می‌شوند. قبرس به عنوان حیاط خلوت سرمایه‌داران و مقام‌های دولتی روس برای سپرده‌گذاری عمل نموده و حجم وسیعی از سرمایه‌های روسی در بانک‌های قبرس سپرده گذاری شده است.مسکو در سال 2011 وامی به ارزش دو و نیم میلیارد یورو به جزیره قبرس اعطا کرد.
حدود 40 درصد ذخایر ارزی روسیه به یورو است در حالی که میانگین رقم جهانی ذخایر یورو 25 درصد می باشد و این ذخایر بالا و غیرطبیعی یورو در سال‌های اخیر باعث ضرر چند میلیاردی روسیه شده است و اکنون اروپایی‌ها می‌خواهند قسمتی از مشکلات داخلی خود را با پول‌های روس‌ها در بانک‌های قبرس حل و فصل کنند. منابع آمریکائی نیز بحث میان روسیه و اتحادیه اروپا بر سر قبرس را نبرد پوتین رئیس جمهور روسیه با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان می‌دانند.
گروهی از کارشناسان روسیه معتقدند قبرس مشغول تطهیر سرمایه‌های کثیف روسیه،اوکراین و قزاقستان است و به همین خاطر نظام مالی این کشور مدتهاست دچار تکان‌های شدید داخلی شده است و دولتمردان روس تصور می‌کنند بانک‌ها فقط در روسیه ورشکست می‌شوند و به قبرس بیش از حد اعتماد کردند. اما مهم آن است که مردم عادی روسیه هم که در قبرس حساب بانکی ندارند آسیب خواهند دید زیرا نرخ برابری روبل به خاطر کاهش ورود ارز به روسیه تضعیف شده و کالاهای وارداتی برای جبران خسارت شرکت‌ها در قبرس رشد خواهند کرد. در مقابل دیدگاههای این گروه، نظریه دیگری وجود دارد که چرا نظام بانکی و حقوقی روسیه به گونه‌ای طراحی نشده که از فرار سرمایه داخلی به خارج جلوگیری کند علاوه بر این چرا شرکت‌های بزرگ و میلیاردرهای روس بعد از آغاز بحران مالی و خصوصا ورشکستگی یونان پول خود را از بانک‌های قبرس که متصل به شبکه بانکی اروپا است بیرون نکشیده‌اند.
اما گروهی دیگر بحران قبرس را از دیدگاه سیاسی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند. این گروه این بحران را انتقام اروپایی‌هاازمواضعروسیهدرارتباطباسوریهمی‌دانند. آنها مواضع مانوئلباروزورئیسکمیسیوناروپاییبر عدم سازگاری منافع روسیه با اولویت‌های اروپایی در زمینه‌های انسانی و ژئوپولتیکی از جمله سوریه را مورد تاکید قرار می‌دهند.باروزواز روسیه دعوت کرد مذاکرات با کمیسیون اروپایی را قطع نکند زیرا در غیر اینصورت مجبور خواهد شد نه با یک بوروکراسی در بروکسل بلکه با بوروکراسی 27 کشور عضو اتحادیه اروپا سر و کار داشته باشد که این کار برای مسکو دشوارتر و نتیجه بدتری خواهد داد.
سرگئی کاراگانوف رئیس افتخاری شورای سیاست خارجیودفاعیروسیهازمعدودافرادیاستکهدرخصوصبحرانقبرسنگاهمتفاوتیداشته ومعتقداستورشکستهشدننظامبانکیقبرساقدامعمدیوحسابشدهاتحادیهاروپااستولی علت اصلی این رفتار آن است که کشورهای شمالی اروپا نظیر آلمان به کشورهای کمربند جنوبی اتحادیه اروپائی هشدار می‌دهند که اگر آنها از ریاضت واقعی اقتصادی خودداری کنند سرنوشت قبرس در انتظارشان خواهد بود. طبعا اگر قبرس در مقابل فشار اتحادیه اروپا برای وضع مالیات سنگین بر سپرده های بانکی خودداری می‌کرد یا می‌بایستی از حوزه یورو خارج می‌شد و یا منطقه یورو به دو بخش تقسیم می‌گردید.
در حالی که مقامات آلمانی درصدد اثبات این مدعا هستند که روسیه در قبرس عملیات پولشویی انجام می‌دهد و رئیس سرویس اطلاعات خارجی آلمان در نشست غیرعلنی کمیسیون اقتصادی پارلمان آلمان به میزان بالای پول‌های سیاه روسیه در بانک‌های قبرس اشاره نموده است. امافئودور لوکیانوف رئیس شورای سیاست خارجی و دفاعی روسیه اروپا با مطرح کردن موضوع پول کثیف روسی بهانه لازم برای دخالت در نظام بانکی قبرس را برای خودش فراهم کرد و بعید است زمانی ارقام دقیق خسارات شرکت‌های روسی را بدانیم این حوادث یکبار دیگر یادآوری کرده که در عصر حاضر جزایر امن باقی نمانده است.
قبرس از جنگ‌های صلیبی تا جنگ سرد بارها در میانه رقابت های ژئوپلییتک منطقه‌ای قرار گرفته است. در دوران جنگ سرد تهدید ائتلاف قبرس با روسیه نگرانی در بلوک غرب در پی‌داشت. این بار نیز در شرایط پیچیده کنونی، نگرانی از وضعیت منابع گاز طبیعی، احتمال خروج از بلوک اروپایی و ائتلاف با روسیه کاملا مشهود است. تحولات بیست سال اخیر نشان می‌دهد قدرت‌های بین‌المللی از جمله روسیه بدنبال منافع خود در این جزیره می باشند. روسیه یکی از کشورهای تاثیرگذار در تحولات قبرس است. بخش زیادی از سپرده‌های موجود در بانک‌های قبرس متعلق به سرمایه‌گذاران خارجی مانند روس‌ها است. در حالی که پوتین به مصادره سپرده‌های روسیه در قبرس و پرداخت مالیات‌های سنگین اعتراض دارد اما همزمان تلاش کرده است تا با استفاده از بحران قبرس، سرمایه‌های برون مرزی را به کشور بازگرداند. اراده اصلی مسکو بازگرداندن سرمایه‌های اتباع روسی به کشور است.تلاش نیکوزیا جهت دریافت کمک از روسیه با بن‌بست روبرو شده است و مسکو از گرفتن وام قبرس از صندوق بین‌المللی پول و اتحادیه اروپا تاکید دارد. قبرسبیش از حد انتظار به کمک روسیه دلبسته است.

4949