مبارزه با تروریسم آمریکا استثنائا در سومالی موفق بوده

انفجار تروریستی اخیر در موگادیشو که به کشته شدن سه وزیر دولت نیم بند این کشور منجر شد، باردیگر نظرها را بسوی کشور آفریقایی سومالی جلب کرد . کشوری که سالهاست گرفتار جنگ داخلی  است و به یکی از مناطق نا امن و بی ثبات شاخ آفریقا مبدل شده است.جنگ داخلی علاوه برآنکه ویرانی و هرج و مرج را  در این کشور حاکم ساخته ، آنجا را به محلی برای  جولان نظامی قدرت های منطقه ای چون اتیوپی و قدرت های فرامنطقه ای چون امریکا و فرانسه تبدیل کرده است . شاید جالب ترین بخش از منازعه داخلی سومالی آن باشد که دو جریان اصلی درگیر در این کشور اسلامی هستند  و پیش از این طی اتحادی دولت اسلامی سومالی را پایه گذاری کرده بودند . به بهانه انفجار تروریستی اخیر موگادیشو طی گفتگویی با جعفر قناد باشی کارشناس مسائل افریقا آخرین تحولات سومالی را به بحث گذاشتیم.

مدتی است که جنگ داخلی در سومالی شدت گرفته است ، ارزیابی شما از افزایش تنش داخلی در این کشور چیست؟

سومالی مدتی است که در گیر جنگ داخلی است در دو سوی این جنگ دو گروه قرار دارند که قبلا  دولت محاکم اسلامی را تشکیل داده بودند . این دولت ، در سال 1385 شمسی به مدت 6 ماه برقرار بود ولی متاسفانه با نقشه آمریکا و اتیوپی سرنگون شد . بعد از آن بخش هایی از خاک سومالی را اتیوپی اشغال کرد. در این مدت بخش افراطی و تندروی دولت محاکم اسلامی گروهی بنام الشباب را تشکیل داد و علیه اتیوپی و آمریکا به وارد جنگ شد.  گروه الشباب به مرور با القاعده ارتباط گرفت و جنگجویان این دو تشکیلات در کنار هم به جنگ ادامه دادند. در همین حال جناح میانه روی محاکم اسلامی به رهبری شیخ احمد شریف با در پیش گرفتن مذاکرات سیاسی با دولت قبلی سومالی ائتلاف کرده و دولت فعلی را تشکیل دادند . این دولت که از سوی میانه رو های محاکم اسلامی اداره می شود از سوی سازمان ملل متحد ، اتحادیه آفریقا و قریب به اتفاق کشورهای جهان به رسمیت شناخته شده است با این حال حتی نتوانسته است پایتخت سومالی را که همان شهر موگادیشو باشد، در تسلط خود داشته باشد . بخش های قابل توجهی از موگادیشو در تسلط الشباب است و جنگ در این شهر مانند بسیاری از شهرهای دیگر سومالی ادامه دارد . دولت فعلی سومالی چند ماه پیش در معرض سقوط کامل قرار گرفت که بلافاصله با مداخله نظامی آمریکا و اتیوپی از سقوط نجات یافت.

پس با این حساب با توجه به فضای جنگی کشور ، می توان حادثه تروریستی اخیر را اقدامی عادی قلمداد کرد؟

الشباب در عمل به گروهی چریکی متشکل از جنگجویان سومالیایی ، یمنی ، عربستانی ، بحرینی ، تونسی و حتی برخی کشورهای اروپایی تبدیل شده است . هر کسی که بخواهد با آمریکا بجنگد می تواند به گروه الشباب بپیوندد . چرا که فضای عملیات چریکی در سومالی بسیار مساعد است . الشباب معمولا اقدامات ایذایی انجام  می دهد و نیروهای آن پس از انجام عملیات ، سریعا نا پدید می شوند. برای همین منظور مدام از اقداماتی مانند انفجار خودروهای کنار جاه ای یا عملیات های انتحاری استفاده می کنند . این حرکات برای تضعیف دولتی است که به اعتقاد الشباب آمریکایی است . البته در عمل هر چه اقدامات تروریستی مانند آنچه در موگادیشو اتفاق افتاد افزایش یابد حمایت های بین المللی نیز از دولت سومالی افزایش خواهد یافت.

بنظر شما اقدامات تروریستی الشباب در سومالی نشانگر این است که امریکا راهبرد مناسبی را برای مواجه با تروریس شکست راهبرد ضد تروریستی آمریکا در سومالی نیست؟

آمریکایی ها در راهبرد کلی و جهانی خود در مبارزه با افراط دچار مشکلات فراوان و سردرگمی هستند و مدام به آزمون و خطا متوسل می شوند. این بهم ریختگی همانطور که در افغانستان حاکم است در سومالی نیز دیده می شود ولی از انجا که سومالی نسبت به دیگر مناطق مانند افغانستان و عراق از اولویت کمتری در سیاست خارجی امریکا برخوردار است این بهم ریختگی راهبردی کمتر دیده شده است. با همه این ها تاکید بر یک نکته ضرورت دارد . رسیدگی به امور مبارزه با تروریسم در سومالی به ستاد مشترک منطقه ای آمریکا در شاخ آفریق سپرده شده است . این ستاد ، در انجام وظایف خود موفق بوده است . یعنی اگر سیاست گذاری ها و راهبرد های واشنگتن را در مواجهه با تروریسم در هم ریخته توصیف کنیم باید گفت ستاد منطقه ای ارتش آمریکا در سومالی در مواجهه با تروریسم موفق بوده است . یکی از کارهایی که این ستاد انجام داده است بومی کردن جنگ در سومالی است . الان در سومالی اسلام گرایان میانه رو در مقابل اسلام گرایان افراطی قرار گرفته اند و آمریکایی ها فقط در برخی مواقع خیلی حساس وارد عمل می شوند . در این شرایط نیروهیا آمریکایی کمتر کشته می شوند و همچنین نیروی افراطی ها  توسط دولت سومالی خنثی می شود.

با توجه به اختلافاتی که میان کشورهای آفریقایی وجود دارد آیا  گروه الشباب از سوی کشور خاصی نیز حمایت می شود؟

گروههای تروریستی ناشناخته و مرموز هستند . درباره الشباب حتی نمی توان گفت که عربستان سعودی از این گروه  حمایت می کند . تنها گروهی که با الشباب متحد شده است گروه القاعده مغربی _ آفریقایی است . تحلیل شخصی بنده نیز بر این است که گروه آفریقایی القاعده دست پرورده  سرویس های اطلاعاتی است و  برای بدام انداختن جنگجویان افرطی و در عین حال دور کردن آنها از عراق و افغانستان ایجاد شده است.