فاطمه استیری: 40 روز مانده به یازدهمین آوردگاه انتخاباتی ریاست جمهوری، عبارت «رجل سیاسی – مذهبی» بودن از اصل 115 قانون اساسی همچنان محل ابهام و اشکال است، چه آنکه بنا بر این اصل قانونی رئیسجمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانی‌الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حسن سابقه و امانت و تقوی، مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور.
ماده‌ای جنجالی از قانون انتخابات که بهارستان نشینان نهم در اولین اقدامات انتخاباتی خود بعد از روی کار آمدن در صدد بازتعریف و روشن سازی آن برآمدند اما در نهایت اجماع صددرصدی بر این امر صورت نگرفت تا تعریف رجل سیاسی مذهبی همچنان در اختیار شورای نگهبان باقی بماند.
بنا به گفته مخالفان طرح اصلاح قانون انتخابات که از سوی طیفی از نمایندگان ارائه شده بود، اصلاح ماده 35 قانون انتخابات که ناظر بر اصل 15 قانون اساسی داشت نظارت استصوابی شورای نگهبان را خدشه‌دار می‌کند و شورای نگهبان هم اعلام کرده بود که تعیین مصادیق رجل سیاسی و مذهبی و مدیر و مدبر، تنها در انحصار این شوراست. رایزنی‌های طراحان این اصلاحیه نیز با نهادهای مختلف هم برای مورد قبول واقع شدن این ماده بی‌نتیجه بود. دبیر شورای نگهبان در دیدار با رییس مجلس گفته بود که شورای نگهبان با این ماده مخالفت خواهد کرد. مجلسی‌ها که همه راه‌های به تصویب رسیدن این ماده را به روی خود بسته دیدند، از آغاز بررسی طرح اصلاح قانون انتخابات وعده دادند که هنگام بررسی این طرح، ماده جنجالی را حذف خواهند کرد و البته به این وعده خود عمل کردند و ظرف دو دقیقه این ماده را حذف کردند.
با این وجود اما انتقادات و اشکالات منتقدان به این اصل همچنان پابرجاست و صرف‌نظر کردن نمایندگان مجلس از تعیین شاخص برای رجل سیاسی و مذهبی، باعث نشد که تاکیدات بر روشن سازی این اصل به کناری گذاشته شود، چه آنکه در فاصله کوتاه باقیمانده تا انتخابات بار دیگر اصرار بر تایید صلاحیت کاندیداهایی که به واقع رجل سیاسی مذهبی باشند همچنان مورد تاکید است.
با این وجود اما خبر ورود شورای نگهبان به بررسی و تعریف روشن اصل رجل سیاسی بار دیگر اظهارات پیرامون این اصل را داغ کرده است؛ چنانچه براساس گفته یک عضو حقوقدان شورای نگهبان درباره آیین نامه جدید این شورا، شورای نگهبان مدت هاست در جلسات متعدد مشغول تعریف رجل سیاسی و مذهبی است «اصل 115 قانون اساسی توجه به شخصیت افراد دارد و شورای نگهبان در جلسات مختلف شرایط رجل سیاسی و مذهبی را در کنار سایر شرایط مثل مدیر و مدبر بودن بررسی می کند تا موضوع باز شود.»
حسینعلی امیری در خصوص جزئیات آیین نامه جدید این شورا که برای بررسی دقیق تر صلاحیت کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری تدوین شده است، گفت: شورای نگهبان یگانه مرجع احراز صلاحیت کاندیداها برای انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان است.
بنا به گفته وی شورای نگهبان درحال حاضر در جلسات مختلف خود شرایط رجل سیاسی را در کنار سایر شرایط مثل مدیر و مدبر بودن را بررسی می کند تا موضوع باز شود و این موضوع یک بحث داخلی شورای نگهبان است که نیاز به اعلام عمومی ندارد.
خبر آنلاین نیز در گفتگوهایی با چهره های سیاسی به اهمیت این امر پرداخته است که در کنار دیگر اظهارنظرها در این خصوص در جدول زیر آمده است؛
| اسامی | سمت | اظهارات در خصوص اصل رجل سیاسی - مذهبی |
| حجت الاسلام محسن غرویان | استاد خارج فقه حوزه علمیه قم | · در اصل رجل سیاسی به وضوح اشاره نشده است که چه ملاک و مولفه‌هایی را باید به عنوان شاخص‌های سوابق اجرایی کاندیداها مدنظر داشت. این نشان می دهد که باید تعاریف در این خصوص روشن شود. و نهادهای مسئول خصوصا شورای نگهبان و مجلس باید تعاریف ذیل این عناوین را مشخص سازند. هرچند بنا به تجربیات قبلی بعید است اجماع صددرصدی ایجاد شود اما می توان به اجماعی نسبی رسید. · تفکیک رجل سیاسی مذهبی کار راحتی نیست، بحث این است که در میان مسئولان فعلی هم افرادی هستند که می توان آنها را رجل سیاسی دانست اما رجل مذهبی نبودند. آقای احمدی نزاد از جمله این افراد است که رجل سیاسی بود ولی رجل مذهبی نبود.{اینجا} |
| کاظم جلالی | رییس فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت مجلس | · مجلس تلاش کرد با شاخصه بندی کردن ویژگی های رجل سیاسی و مذهبی معیارها و اصول این اصل را به وضوح مشخص کند. ولی به دلیل فضاسازی های رسانه ای که در ایام بررسی طرح اصلاح قانون انتخابات صورت گرفت، این اتفاق نیفتاد. · نباید متدین بودن را ملاک رجل مذهبی بودن دانست،{اینجا} |
| روح‌الله حسینیان | عضو شورای مرکزی جبهه پایداری | · بخش زیادی از کاندیداها از رجال سیاسی هستند. · درست است که وزیر بودن یا وکیل بودن یک تجربه سیاسی است، اما همه سیاسی بودن در این نهفته نیست، و چه بسا افرادی که در هیچ کدام از این تجربه ها را نداشته باشند، ولی دارای شم سیاسی باشند.{اینجا} |
| کاظم انبارلوئی | عضو شورای مرکزی حزب موتلفه | · مصادیق رجل سیاسی – مذهبی در قانون به روشنی مشخص شده است. اما اگر بنا بر شفاف سازی باشد هم امر غیر معقولی نیست. اما کسانی که سابقه دفاع از مذهب یا نظام سیاسی را ندارند قاعدتا فردی عادی هستند و نباید آنها را در دایره این رجل قرار داد. · بعید می دانم برخی از کاندیداهای حاضر در صحنه مصداق یک رجل سیاسی مذهبی باشند.{اینجا} |
| محمود فرشیدی | وزیر آموزش و پرورش دولت نهم | · از سال 84 نسل جدید و متفاوتی از نسل اول وارد صحنه شدند، در سال 88 هم این اتفاق تکرار شد و حاصل تجربه این دو دوره این است که باید دقت نظر بیشتری در شناخت رجل سیاسی - مذهبی که به عنوان رییس جمهور وارد صحنه می شوند داشت. · باید برنامه ریزی ها برای انتخاب و تایید صلاحیت کاندیداها بیشتر شود، شاید در دوره های اول برای مثال مدارک تحصیلی چندان مهم نبود اما کاندیداها رجل بودن خود را در دوران قبل و بعد از انقلاب اثبات کرده بود اما از سال 84 و ورود به این مرحله جدید ضروری است ک رجل بودن تعریف شودو دستگاه های مسئول براساس شاخص هایی مشخص رجل بودن کاندیداها را تایید کنند.{اینجا} |
| اسدالله بادامچیان | قائم مقام حزب موتلفه | · برخی از کاندیداها رجل مذهبی نیستند.{اینجا} |
| محسن اسماعیلی | عضو حقوقدان شورای نگهبان | · مهمترین شرط برای کاندیدای ریاست‌جمهوری،رجل مذهبی و سیاسی بودن است و اگر این اولین شرط را کاندیدایی نداشته باشد، اصلاً وارد بررسی صلاحیت‌ها نمی‌شویم، بعد از آن داوطلب باید ایرانی‌الاصل باشد، مدیر و مدبر باشد، دارای حسن سابقه و امانت و تقوا و مؤمن و معتقد به مبانی اسلامی و مذهبی رسمی کشور باشد. · اگر داوطلبی رجل مذهبی و سیاسی نباشد تایید نمی‌شود.{اینجا} |
| حسینعلی امیری | عضو حقوقدان شورای نگهبان | · در اصل 115 یکی از شرایط انتخاب رئیس جمهور این است که از میان رجل سیاسی و مذهبی انتخاب شود و رجل سیاسی و مذهبی بودن تعریف خاصی دارد که احراز آن برعهده شورای نگهبان است. · کسی که نماز میخواند و روزه می گیرد را نمی توان یک رجل مذهبی معرفی کرد و کسی چند سال درس علوم سیاسی خوانده باشد به عنوان رجل سیاسی محسوب نمی شود و اصل 115 قانون اساسی توجه به شخصیت افراد دارد. |
| موسی قربانی | نماینده ادوار مجلس | · معیارهای موجود برای تعیین رجل سیاسی کامل نیست. {اینجا} |
| امیررضا واعظ آشتیانی | عضو حزب موتلفه | تنها سوابق اجرایی نمی‌تواند ملاک رجل سیاسی - مذهبی بودن باشد، تجربه سال‌ها و ادوار گذشته نشان داده افرادی بوده‌اند که سوابق اجرایی مشخص و تعریف شده داشته و در حرف، خود را پایبند به اصول تاکید شده در قانون اساسی دانستند؛ اما در مقام عمل به گونه‌ای دیگر حرکت و عمل کردند. · افرادی در مقام رجل سیاسی مذهبی بودند که با قرار گرفتند در پست ومقام از مسیر خود منحرف شدند از این رو باید این دوره از انتخابات باید معیارهای شناخت افراد با دقت و وسواس بیشتری صورت گیرد و افرادی که کاندیدا می‌شود یا رییس جمهور بعدی باید فردی باشد که در عمل اصل ولایت فقیه را قبول کرده و در قامت یک رجل سیاسی مذهبی واقعی ظاهر شود.{اینجا} |
نظر شما