مرکز تجارت جهانی چیست و عملکرد آن در ایران چگونه است؟/سبزعلیپور: باید بهترین امکانات را مهیا کنیم

محمد هیراد حاتمی: 

مرکز تجارت جهانی در ایران چگونه تاسیس شد و عملکرد آن به چه شکلی است؟ این سوالی است که سبب شد تا از محمدرضا سبزعلیپور، رییس مرکز تجارت جهانی ایران دعوت کنیم تا در کافه خبر حاضر شود و در رابطه با آن توضیح دهد. او با اشاره به اهمیت مرکز تجارت جهانی در دنیای امروز اعتقاد دارد باید همکاری های لازم صورت بگیرد تا این مرکز بتواند خدمات بهتر و بیشتری برای تجار ارائه کند. گفت و گو با سبزعلیپور را از فعالیت مرکز تجارت جهانی آغاز کردیم و در پایان با نگاهی که او به آینده عملکرد این مرکز دارد به پایان بردیم. آنچه در ادامه می آید متن کامل این گفت و گو است: 

سوالی که برای تعداد قابل توجهی از کاربران خبرآنلاین وجود دارد این است که فعالیت مرکز تجارت جهانی چگونه است؟ ساختار آن بر چه اساسی است؟

« مرکز تجارت جهانی »  یک سازمان بین المللی و اقتصادی است که مقر آن در نیویورک است. مشخصه آن هم، برج های دو قلو بود که در حادثه یازده سپتامپر تخریب شد. البته در حال حاضر هفت برج آن ساخته شده که بلندترین برج های نیویورک هستند و تا در سال2014 احتمالا افتتاح خواهد شد. این مرکز بیش از 60 سال هست که فعالیت خود را آغاز کرده است. در حال حاضر با بیش از 350 مرکز در بیش از 110 کشور دنیا در حال فعالیت است.

یعنی در برخی از کشور ها شاید دو مرکز تجارت جهانی فعال باشد؟

بله. در رابطه با آن هم توضیح می دهم. مرکز تجارت جهانی با بیش از 750 هزار سازمان و شرکت عضو، در حال فعالیت است. اینکه تعداد مراکز بیش از تعداد شهر ها یا کشور ها هستند به دلیل این است که مراکز ، شهر به شهر است. نهایتا برخی از کشور ها، شهر های مهم شان مراکز مستقل دارند.

مستقل به این معنا که هر کاری که تمایل داشته باشند خودشان انجام می دهند؟

خیر. زیر نظر اتحادیه هستند اما با یک تشکیلات و مدیریت جدا فعالیت می کنند.

مثال می زنید؟

به طور مثال در آمریکا بیشترین مراکز هست. در ایالت های مختلف آمریکا مراکز تجارت جهانی وجود دارد که هر کدام ساختمان های بزرگی در اختیار دارند و فعالیت می کنند. پس از آمریکا در چین بیشترین مراکز قرار دارد. در ترکیه سه مرکز وجود دارد. در پاکستان هم دو مرکز تجارت جهانی وجود دارد. اینگونه تعداد مراکز از تعداد کشور های عضو بیشتر شده است. بر این اساس 350 مرکز فعالیت دارد.

مرکز تجارت جهانی ایران چه وضعیتی دارد؟

ما دو تجارت جهانی داریم. اکثر مواقع هم باید این را توضیح داد. یک سازمان تجارت جهانی داریم و یک مرکز تجارت جهانی وجود دارد. مقر سازمان تجارت جهانی در ژنو است. بیش از 151 کشور عضو آن هستند. ایران عضو آن نیست. فقط درخواست عضویت آن در سال 1383 پذیرفته شده است. به آن عضو ناظر گفته می شود. هنوز هیچ اتفاقی برای عضویت نیفتاده و فقط سوالا هایی پاسخ داده شده است.

فکر می کنید پیوستن ما به سازمان تجارت جهانی شدنی است؟

به شخصه اعتقاد دارم پیوستن ما به سازمان تجارت جهانی در حال حاضر و با این وضعیتی که داریم امری محال است.

چرا؟

 چون باید برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی مذاکراتی صورت گیرد. در حال حاضر روابط بین المللی ما کم است و این هم اجازه نمی دهد که عضو شویم. همچنان که 15 سال چین و 18 سال روسیه پشت درب عضویت سازمان تجارت جهانی ایستادند. یک کشور کوچک به نام گرجستان توانسته بود روسیه را پشت درب سازمان تجارت جهانی نگه دارد. نهایتا امتیاز هایی که آمریکا از روسیه گرفت، چراغ سبزی به گرجستان داد و این کشور هم رضایت خودش را برای عضویت روسیه اعلام کرد.

داشتید در رابطه با تفاوت عملکرد سازمان تجارت جهانی و مرکز تجارت جهانی توضیح می دادید؟

 کار سازمان تجارت جهانی در زمینه وضع قوانین، تعرفه و تجارت است. هیچ گونه خدماتی به بخش های غیر دولتی نمی دهد. عمدتا هم اعضایی که در جلسات شرکت می کنند وزرای اقتصاد، بازرگانی و صنایع هستند که از طرف کشور های شان شرکت می کنند. مرکز تجارت جهانی که مقر آن در نیویورک است بر عکس سازمان تجارت جهانی، وضع قوانین نمی کند. بلکه خدمات بازرگانی ارائه می دهد. تمام خدمات بازرگانی که یک تاجر یا یک صاحب صنعت یا افرادی که فعالان اقتصادی نیاز دارند توسط مرکز تجارت جهانی ارائه می شود. مرکز تجارت جهانی نیاز های فعالان اقتصادی را تامین می کند اما از آنها می خواهد فکرشان را درگیر پول درآوردن کنند. به طور مثال اگر دفتر کاری هم برای شروع نداشته باشند می توانند در برج های مرکز تجارت جهانی فعالیت کنند. اگر بخواهم بشمارم خیلی خدمات هست که مورد بهره برداری بسیاری از تجار و صاحبان صنایع قرار می گیرد. این خدماتی است که اتاق بازرگانی ندارد. در مجموع مراکز تجارت جهانی خدمات زیادی دارند. بلند ترین برج های جهان به مراکز تجارت جهانی تعلق دارد.

مرکز تجارت جهانی ایران از چه زمانی فعالیت خودش را آغاز کرد؟

مرکز جهانی ایران از حدود سال 69، 70 توسط شخص من پیگیری شد. من خارج از ایران زیاد تردد داشتم و این مرکز رادیده بودم. خودم هم در فعالیت های اقتصادی کار  می کردم. یک سری مشکلات اقتصادی در کار فعالان اقتصادی وجود داشت که من را آزار می دادم. فکرم به مجموعه بین المللی نبود اما فکر می کردم اگر مجموعه ایجاد شود که بتواند خدماتی به تجار ارائه دهد تا مشکلات آنان بر طرف شود. نهایتا یک روز با یکی از این مراکز مواجه شدم و در رابطه با فعالیت آن سوال کردم. به محض اینکه با خدمات مرکز تجارت جهانی آشنا شدم دیدم به آنچه در ذهن من وجود داشت نزدیک است. نمی دانستم در ایران همچین مرکزی وجود دارد یا خیر. وقتی به تهران مراجعه کردم متوجه شدم پیش از انقلاب مرکز تجارت جهانی در حال ساخت بوده است. پس از پیروی انقلاب، ساختمان های مرکز تجارت جهانی ایران در حوالی میدان آرژانتین کنونی نیمه کاره باقی ماند. حتی در حال حاضر نیز اثرات آن قابل مشاهده است. در نهایت من این موضوع را پیگیری کردم. فقط در یک زمانی بود که بسیار جو متفاوتی نسبت به امروز وجود داشت. به طوریکه بحث آمریکا به شکل امروزی مطرح نبود. آن روز ها حتی اگر کسی می خواست راجع به مجموعه ای در آمریکا صحبت کند با واکنش های زیادی روبرو می شد. با آن جو و با وزراتخانه ای که اصلا در برابر خصوصی سازی مقاومت می کرد ایده مرکز تجارت جهانی را پیگیری کردم. بارها در برابر ایجاد این مرکز مانع ایجاد شد. مرکز تجارت جهانی تاسیس شد و فعالیت های خودش را در ایران آغاز کرد. سال 1375 هم عضویت ایران در اتحادیه تجارت جهانی رسمی شد. در حال حاضر پس از گذشت بیست سال جای خودش را تا حدود زیادی پیدا کرده است. یعنی در سازمان ها و مراکز تصمیم گیری نامی هم از مرکز تجارت جهانی ولو خیلی کمرنگ هست.

چرا کم رنگ؟

چون مردم ما خیلی به چشمان شان تکیه دارند. یعنی تا ساختمان آن ساخته نشود هنوز تصور می کنند وجود ندارد. اگر اتاق را می شناسند بیشتر به دلیل این است که فیزیک آن وجود دارد.

نقش مرکز تجارت جهانی در اقتصاد ایران چیست؟

سرمایه گذار خارجی برای ساخت مرکز تجارت جهانی وسیع در ایران وجود دارد. باید بهترین امکانات مهیا شود. آنطور باید و شاید ما احساس می کنیم که ایران آمادگی این نوع سرمایه گذاری ها را ندارد. اینکه سرمایه گذاری بخواهد بیاید ساختمانی 80 طبقه بسازد و در کنار آن هتلی با برند خارجی ساخته شود. چون اتفاق نظر وجود ندارد احساس مان اینگونه است.

با این اوصاف مرکز تجارت جهانی ایران در حال حاضر چه فعالیتی دارد؟

یک بخشی از کار ما مطالعه راجع به مرکز است. یک سری کار های مشاوره هست که هم به خصوصی ها و هم به دولتی ها داده می شود. یک سفره ای در دنیا پهن هست که در این کلی خدمات وجود دارد. چرا که همه به طور زنجیره وار به همدیگر وصل هستند. اعلام شده اگر شما هم می خواهید بیایید از این سفره سهم تان را بر دارید. ما این سفره را داریم. هر از چند گاهی هم از این سفره استفاده می کنیم. جا به جایی هیات های خارجی را داریم. برخی از خدمات در رابطه با بحث فاینانس هست. در حال حاضر برای جا به جایی پول و موانعی که تحریم به وجود آورده امکاناتی هست. در رابطه با تحریم ها امکاناتی وجود دارد و با دولت هم همکاری هست، تا حداقل بتوانیم فشار را کم کنیم. هر کدام از این مراکز که در شهر های بزرگ وجود دارند یک قدرت اقتصادی برای خودشان هستند. پس وقتی ما برای ارتباط گرفتن رایزنی می کنیم، راهکار هایی برای تسهیل کردن را فراهم می کند. در هندوستان و چین این ارتباطات را داریم. کار نمایشگاهی ما در داخل انجام نمی دهیم ولی در خارج از ایران می توانیم این کار را انجام دهیم. 

چشم انداز شما از ادامه فعالیت مرکز تجارت جهانی چگونه است؟ 

بحث کلان کشور است و فقط به مرکز تجارت جهانی ختم نمی شود. من بدبین نیستم. اگر اینگونه بود تا الان پشت این کار نمی ایستادم. خوشبین هستم و اعتقاد دارد مملکت ما جایگاه رفیع و بالایی دارد. متاسفانه سوء مدیریت ها سبب شده جایگاه خودش را گم کند. ما فقط باید یک سخنگو داشته باشیم و آنهم سخنگوی دیپلماسی کشور باشد. 

3939