همه مسلمانان براین نکته متفق‌القولند اگر کسی بخواهد ا سلام را بشناسد، قبل از هر چیز باید به کتاب خدا رجوع کرده و آن را با دقت مطالعه کند. در یک بررسی ابتدایی در‌می‌یابیم آیات قرآن به چند دسته تقسیم می‌شوند - البته پیشینیان نیز تقسیم‌بندی‌هایی کرده‌اند که موقتا به آن‌ها کاری نداریم - همان‌طور که گفته شد این دسته‌بندی ابتدایی است: قصص قرآن که حجم قابل توجهی دارند. /توصیفات قرآن، مانند: دنیا، آخرت، مومن، کافر، منافق، متقی و. . / امثال قرآن /دعا و نیایش /خطاب خدا به پیامبر که شامل آیات فراوانی می‌شود. / احکام یا دستورات قرآن / در اینجا می‌خواهیم بخش دستورات یا احکام‌القرآن را مطالعه کنیم. احکام‌القرآن شامل آن دسته از آیات قرآن است که خداوند به صراحت در آن‌ها به بندگانش امر یا نهی می‌کند- اوامر و نواهی - ما می‌خواهیم بدانیم که این دستورات مستقیم و روشن که در واقع و به قول پیشینیان ما جزو محکمات قرآن هستند، کدامند؟ در چه زمینه و موضوعاتی هستند؟ در اینجا توضیح این نکته لازم است که احکام‌القرآن مورد نظر در این نوشته با آنچه فقها احکام‌القرآن می‌نامند و منظور آن‌ها احکام فقهی است و اصطلاحا فروع دین می‌گویند، تفاوت دارد. البته در قرآن تفاوت میان این احکام وجود ندارد! احکام‌القرآن در این نوشته جامع‌تر از آن چیزی است که فقها در پی آنند.
زیرا شامل احکام اخلاقی، اعتقادی، اجتماعی و. . می‌شود. با مطالعه اولیه و ابتدایی، بعضی از این دستورات به شرح زیر است:
| موضوع | آیه | ترجمه |
| تاکید درباره مال یتیم | و لا تقربوا مال‌الیتیم الا بالتی هی احسن حتی یبلغ اشده/ اسراء/36 | و به مال یتیم جز به شیوه‌ای که نیکوتر است نزدیک مشوید تا آنگاه که به کمال بلوغش برسد |
| معرفت علمی | ولاتقف ما لیس لک به علم/ اسراء/36 | و از آنچه بدان علم نداری پیروی مکن |
| وفای به عهد | واوفوا بالعهد ان العهد کان مسئولا/ اسراء/34 | و به پیمان وفا کنید زیرا از پیمان پرسیده خواهد شد |
| معرفت ظنی | اجتنبوا کثیرا من‌الظن. ./ حجرات/12 | از بسیاردی گمان‌ها پرهیز کنید |
| نماز | واقیموا‌الصلاه/ بقره/43 | و نماز را بر پا داری |
| زکات | وآتوا‌الزکاه/ بقره/43 | و زکات را بپردازید |
| رکوع | وأرکعوا مع‌الراکعین/ بقره/43 | و با نمازگزاران نماز کنید |
| حق و باطل | ولاتلبسوا الحق بالباطل و تکتموا الحق و انتم تعلمون/ بقره/42 | و حق را به باطل نیامیزید و دیده و دانسته حق را پنهان نکنید |
| صبر و نماز | واستعینوا بالصبر و الصلاه و ان‌ها لکبیره الا علی الخاشعین/ بقره/45 | و از صبر و نماز یاری بجویید و آن جز بر فروتنان‌گران می‌آید |
| شهدا | ولاتحسبن الذین قتلوا فی سبیل‌الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون/ آل عمران/ 169 | و کسانی را که در راه خدا کشته شده‌اند، مرده مپندار، بلکه اینان زنده‌اند و در نزد پروردگارشان روزی دارند |
| دروغ | ولاتقولوا لما تصف السنتکم الکذب هذا حلال و هذا حرام لتفتروا علی الله الکذب. . / نحل/116 | و با هر دروغی که بر زبانتان می‌آید، مگویید که این حلال است و این حرام، تا بر خدا دروغ بسته باشید |
| زنا | ولاتقربوا الزنا انه فاحشته و ساء سبیلا/ اسراء/32 | و به زنا نزدیک مشوید که آن ناشایستی و بی‌روشی است |
| عیبجویی | ولاتلمزوا انفسکم/ حجرات/11 | و در میان خویش عیب جویی نکنید |
| لقب بد دادن | ولاتنابزوا بالالقاب/ حجرات/11 | و یکدیگر را به لقب‌های بد نخوانید |
| مسخره کردن | لایسخر قوم من قوم/ حجرات/11 | قومی، قوم دیگر را به ریشخند نگیرد |
| عدم دوستی با دشمن | لاتتخذوا عدوی و عدوکم اولیاء/ ممتحنه/1 | دشمن من و دشمن خودتان را دوست نگیرید |
| خدا غافل نیست | ولاتحسبن الله غافلا عما یعمل الظالمون انما یوخرهم لیوم تشخص فیه الابصار/ ابراهیم/42 | و خداوند را از آنچه ستمکاران می‌کنند غافل مپندار، جز این نیست که حساب آنان را تا روزی که دیدگان در آن خیره شوند، واپس می‌اندازد |
| عدم خلف وعده خدا | ولاتحسبن الله مخلف وعده رسله. . / ابراهیم/47 | و هرگز خداوند را خلاف‌کننده وعده‌ای که به پیامبرانش داده است، مپندار |
| دستور به وحدت | وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعا / آل عمران/ 103 | همگی در راه خدا به یکدیگر بپیوندید |
| دوری از تفرقه | وَلاَ تَفَرَّقُواْ/ آل عمران/ 103 | از تفرقه بپرهیزید |
| در غذایتان بنگرید | فلینظرالانسان الی طعامه/ عبس/24 | پس باید انسان به خوراک خویش بنگرد |
| از خدا و پیامبر و ولی امر خودتان پیروی کنید | یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ / نساء/ 59 | ای ایمان آورده‌ها، از خدا و پیامبر و منتخبان خودتان که زمام امور را به دست گرفته‌اند، پیروی کنید |
| تدبر در قرآن | کتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیک مُبَارَک لِّیدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَلِیتَذَکرَ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ، / ص/ 29 | این کتاب مبارکی است که بر تو نازل کردیم تا در آیات آن ژرف‌اندیشی کنند و صاحبان خرد از آن اندرز گیرند. |
| گردش در زمین | سِیرُوا فی‌الارض/ انعام/ 11 | در زمین بگردید |
| بشارت به کسانی که انتخاب بهتر می‌کنند | فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِینَ یسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِک الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُوْلَئِک هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ/ زمر/ 17 و 18 | بندگانی که اقوال مختلف را شنیده و بهترین آن‌ها را انتخاب می‌کنند، بشارت دهید که آنان هدایت شده و صاحب خرد هستند. |
| به خدا و پیامبرش و کتابی که بر او نازل کرده، ایمان بیاورید. | یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ آمِنُواْ بِاللّهِ وَرَسُولِهِ وَالْکتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَی رَسُولِهِ وَالْکتَابِ الَّذِی أَنزَلَ مِن قَبْلُ وَمَن یکفُرْ بِاللّهِ وَمَلاَئِکتِهِ وَکتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْیوْمِ الآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلاَلا بَعِیدا. / نساء/ 136 | ای کسانی که ایمان آورده‌اید به خدا و پیامبرش و کتابی که بر او نازل کرده و کتابی که پیش از این نازل کرده، ایمان بیاورید و کسی که به خدا و فرشتگان و کتاب‌های آسمانی و پیامبران او و روز واپسین کافر شود، به گمراهی بسیار بدی افتاده است. |
[ ادامه دارد]
منبع: روزنامه بهار، شنبه، 22 تیر 92
نظر شما