محمدخاتمی:اصلاح‌طلبی واقعی با اعتدال عقلانی سازگار است/سالهای گذشته اکثریت بودیم ولی میگفتند نفس نکش!

رییس بنیاد باران گفت: امروز وقت پاک کردن دل‌ها از کینه‌هاست و دیگر تقابل جریانات بس است.

سیدمحمد خاتمی در دیدار با اعضای ستاد بزرگداشت مرحوم آیت‌الله سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی اظهار کرد: بسیار هم متاثرم که امروز گاهی مظهر و نماینده انقلاب ما کسانی باشند که هیچ نسبتی با سابقه انقلاب، تفکر انقلابی و با فداکاری‌هایی که برای این کار شده ندارند و کسانی‌که با همه وجودشان در عرصه بودند و در بیداری جامعه و در شکل گرفتن حرکت به سوی آزادی بخصوص در میان جوانان موثر بودند به جای این‌که در مسوولیت‌های بزرگ باشند، با مانع مواجه هستند.

رییس بنیاد باران با بیان این‌که «آیت الله طاهری از پناه‌گاه‌های مردم در آن دوران سختی بود که بردن نام امام دشوار بود»، گفت: نماز جمعه‌ای که ایشان برگزار می‌کرد و کارهای دیگرشان چراغ راه مبارزه با روشن نگهداشت. اصفهان و بخصوص نجف‌آباد مدیون شخصیت والایی چون حضرت‌آیت‌الله العظمی آقای منتظری است، ایشان به عنوان یکی از ارکان انقلاب که از تئوریسین های بزرگ انقلاب اسلامی بودند جایگاه بسیار مهمی داشتند؛ طبعا به عنوان نماد مردم اصفهان که در گرایش مردم و به امام بسیار موثر بود. خود آیت‌الله طاهری از کسانی بود که خیلی نزدیک به آیت‌الله منتظری بودند و ایشان هم به آقای طاهری عنایت داشتند. به هر حال نقش بی‌بدیل آیت‌الله طاهری در آن دوران سخت بسیار مهم بود که هیچ‌کس نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد و با توجه به اعتقادی که به امام و انقلاب و لزوم تحول در جامعه داشت دارای نقش ممتاز و فداکارانه‌ای بودند و واقعا یک پناهگاه برای مردم و یک محور برای مبارزان انقلابی به حساب می آمدند.

خاتمی یکی دیگر از ویژگی‌های آیت الله طاهری را روشن‌بینی وی خواند و اظهار کرد: ایشان از جمله علمایی بود که در عین حالی که متظلع و متوغل در معارف اصیل اسلامی فقه و اصول و سایر معارف بودند، دارای دید روشنی بودند، نگاه به آینده داشتند و این‌که چه کار بکنیم که اسلام به گونه‌ای باشد که در روزگار ما بتواند پاسخگوی نیازها و مسائل انسان امروز باشد نه این‌که درها را ببندیم و به سوی گذشته نگاه بکنیم و در یک محدوده‌هایی که به هر حال عادت‌ها و جریان‌های تاریخی بر ما تحمیل کرده حبس بشویم، اسلام را به این صورت ببینیم که دین همیشه انسان‌هاست و دین همیشه انسان‌ها باید بتواند مسائل همیشه انسان‌ها را حل بکند.

وی معتقد است: این دیدگاهی است که حضرت امام(ره) و بزرگانی دیگر با همه اختلاف نظرهایی که داشتند مثل شهید مطهری، شهید بهشتی، مثل مرحوم دکتر شریعتی و دیگران مثل آیت‌الله طالقانی و بسیاری از علمای دیگر از جمله آیت الله طاهری داشتند.

رییس بنیاد باران در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: وقتی نسل جوان ما گرایشش به شخصیتی مثل آیت‌الله طاهری زیاد می‌شود متوجه همان بینش و دید است، کسانی از بزرگان و خوبانی که تفکرات خاص خود را داشتند تفکرات بسته‌ای که امروز را نمی‌دیدند، فردا را نمی‌دیدند، حتی دیروز را نمی‌دیدند بلکه پریروزهای خیلی دیرتر را می‌دیدند، معلوم است که این‌ نمی‌تواند انسان امروز را و جوان امروز را به اسلام و جاهای دیگر جذب کند.

وی تاکید کرد: این‌که می‌بینیم حول آیت‌الله طاهری را افراد جوان می‌گیرند این برای درکی است که از اسلام و از انسان و از زمان دارند؛ این مساله مساله مهمی است امروز نقش آن رویکرد وآن دید را بیشتر می‌توانیم داشته باشیم.

وی ادامه داد: امروز در دنیا مساله اسلام‌هراسی و ایران‌هراسی خیلی مطرح شده است. انقلاب اسلامی و تحولاتی که انجام شده منافع خیلی‌ها را به خطر انداخته و به منافع و پایگاه‌های سیاسی و نظامی‌شان و پایگاه‌های فرهنگی‌شان لطمه زده است و طبعا منافع‌شان لطمه دیده است و طبیعتا اسلام و ایران را دشمن خود می‌دانند و با این به خیال خود دشمن، مبارزه می‌کنند، جنگ می‌کنند و ناجوانمردانه هم می‌جنگند. اما یک مساله دیگر هست که بهانه دست آن‌ها می‌دهد که جنگ خودشان را موجه جلوه دهند و آن دیدگاهی است که ما در تفکرهای افراطی متحجر واپس‌گرایی که در بخشی از دنیای اسلام وجود دارد می‌بینیم. مثل این‌که اولا عقل بشر باید کنار گذاشته شود ثانیا به زور از بالا باید آن‌چه را که متفکران خاص متحجر می‌خواهند بر جامعه و مردم تحمیل شود و به روش‌ها و شیوه‌هایی برای رسیدن به آن هدف متوسل شوند که مهمترینش توسل به زور و خشونت و ترور است.

رییس بنیاد باران یادآور شد: امروز دیدگاهی و رفتارهایی وجود دارد که در اثر آن حمله دیگران به اسلام توجیه می‌شود و آن این‌که از واژه‌ها و اصولی مثل جهاد و شهادت در اسلام که واقعا مساله مهمی است، از سوی متحجران و سلفی‌ها به عنوان ابزار و توجیهی برای ترور و نابود کردن استفاده می‌شود؛ آیت‌الله صدوقی، آیت‌الله اشرفی اصفهانی، آیت‌الله قاضی، آیت‌الله مدنی، آیت‌الله دستغیب و امروز نمونه‌های دیگر می‌بینیم، طرف بمب را به خودش می‌بندد خودش را می‌کشد و انبوهی مردم بی‌گناه را به خاک و خون می‌کشد اسمش را می‌گذارد حرکت شهادت‌طلبانه! شهادت این طوری معنا می‌شود! جهاد می‌شود کشتن، توی سر زنان زدن، جامعه را بستن و این‌که جلوی هر چیز که مطلوب آنان نیست را گرفتن، این دیدگاه‌هایی است که ضداسلام و دین است اما متحجران می‌خواهند به نام اسلام به جوامع تحمیل کنند.

وی با بیان این‌که «سلفی‌گری اگر درست معنا شود، می‌تواند تعبیر خوبی باشد»، اظهار کرد: این به شرطی است که ما برگردیم به روش سلف صالح، ولی آن سلفی‌گری که تحجرآمیز می‌خواهد دیدگاه‌های قرون وسطی که به نام اسلام مطرح شده را بگیرد و با زور آن را به جامعه تحمیل کند، بهانه دست دیگران می‌دهد که به اسلام و ایران اسلامی حمله کنند، در چنین شرایطی دیدگاه کسانی مثل آیت الله طاهری ارزشش معلوم می‌شود.

وی با تاکید بر این‌که «جهاد و شهادت اسلامی اراده معطوف به زندگی است نه معطوف به مرگ و نه تنها زندگی خود انسان؛ بلکه زندگی انسان‌های دیگر»، افزود: جهاد یعنی تلاش کردن برای این‌که زندگی تحت ستم دیگران تبدیل شود به زندگی‌ای که انسان هم از نظر مادی و هم از نظر معنوی بتواند برخوردار باشد این معنای جهاد و شهادت‌طلبی اسلامی است. آن دیدگاه روشن که می‌خواست در ایران یک الگویی درست بشود که در عین پایبندی به موازین اسلامی حقوق انسان در آن تامین شود، حرمت انسان در آن تامین شود، شکوفایی اقتصادی، شکوفایی فرهنگی و شکوفایی سیاسی در آن باشد و الگو شود، دیدگاهی است که کسانی مثل آیت الله طاهری مدافع آن بودند. امروز بعضی دیدگاه‌ها را در جمهوری اسلامی می‌بینیم که درست در جهت خلاف آن است، همچنین روش‌هایی در این سال‌ها اجرا و سبب شد بهانه‌ایی به دست دیگران بدهد که بیشترین حمله را به جمهوری اسلامی بکنند و بیشترین فشار را بیاورند، فشاری که دودش در چشم مردم مظلوم ما رفته و می‌رود و تقابل آن دیدگاه‌ها امروز معلوم می‌شود.

وی افزود: ما درباره قرائت‌مان از دین و امام راحل حرف داریم و می‌توانیم از آن دفاع کنیم و معتقدیم انقلاب ما بر آن اساس تحقق پیدا کرد و باید در عمل هم تحقق پیدا کند. نمی‌شود شما به موضع عملی امام در مقام مسوول اول کشور در موقعیت جنگ و ترور و اضطراب و اضطراری به یک مساله‌ای متمسک بشوید که هر کشوری و هر حکومتی در دوران بحران مجبور است یک روش‌هایی اتخاذ بکند برای حفظ اصل نظامش این را بگویید خط امام! و آن همه حرف‌ها و موضع‌گیری‌ها و روشن‌بینی‌هایی که امام داشتند را اصلا کنار بگذاریم. امام این همه تاکید روی ملت حق ملت روی ضدیت با دیکتاتوری و محروم کردن مردم از حقوق‌شان داشتند من خط امام را این می‌دانم که رهبری در روز رای‌گیری فرمودند«رای مردم حق الناس است» میزان رای ملت است این خط امام است و خطی است که ما باید به دنبالش برویم یا همه مردم را فرا بخوانیم که برای ایران رای بدهند این مساله مهمی است که کاملا مورد غفلت بوده است در سالهای گذشته و ما امیدواریم که با این انتخابات جدید، فضا را برای این امر که بتوانیم هم اسلام را بخواهیم هم ایران را و هم سرفرازی ملت ایران را باز کند دشمنان اسلام و ایران علیه کشور را ناکار آمد کند و تنگنایی نباشد تا افراد بتوانند حرف‌شان را بزنند و گفت‌وگو کنند فراهم شود.

خاتمی ادامه داد: یکی از امتیازات آیت‌الله طاهری در بینش روشن ایشان است، کسی نمی‌تواند بگوید ایشان یک آدم سطحی بوده است و از دانش اسلامی بهره‌مند نبوده، آیت‌الله طاهری از مجتهدین بنام زمانه ما بودند، یکی از بزرگترین استادان فقه و اصول جامعه حضرت ایت‌الله محقق داماد هستند و یکی از بهترین تقریراتش تقریراتی است که ایشان نوشته است، یک مجتهد بزرگوار مورد اعتماد امام ومورد اعتماد همه مراجع.

وی با بیان این‌که «این‌که آیت‌الله شبیری زنجانی که در مسائل سخت‌گیر هستند، می‌آید و از ایشان تجلیل می‌کند این مقام ایشان را می‌رساند»، تصریح کرد: حال وقتی آیت‌الله طاهری به عنوان یکی از استوانه‌های اسلامی این دید روشن را عرضه می‌داشت باید این اسلام را گرامی داشت و این دید روشن است که مورد نیاز جامعه ماست.

وی تاکید کرد: من بارها گفته ام آن‌چه باید در این کشور اصلاح شود رویکردهاست، رویکردهای دینی و سیاسی ما، رویکردهای اقتصادی ما، رویکردهای غلط که ما را به جایی می‌رساند که چوبش را خورده‌ایم. نیت‌ها ممکن است پاک باشد، اما رویکرد غلط ما را به نتیجه و واقعیت عملی سخت می رساند؛ لذا رویکردها باید عوض شود.

رییس بنیاد باران افزود:در این انتخابات آن‌چه مشخص شد منهای این تقسیم‌بندی‌هایی که در جامعه هست، خواست برای تغییر این رویکردها بود؛ اسلام رحمانی اسلامی است که حقوق مردم را قبول دارد و به مدیریت عقلانی، عقلانیت در بهره‌گیری از نیروهای موجود در جامعه و عقلانیت در ایجاد رابطه با جهان امروزدر عین حفظ مصالح ملی اعتقاد دارد و نمی‌گذارد هزینه‌های زیاد بر دوش این مردم به خاطر بعضی روش‌های غلط بیفتد. این‌ها مسائلی است که مورد توجه است، مردم ما هم عقلانیت و هوش‌شان را نشان دادند.

وی ادامه داد: ضمن تایید شخصیت انقلابی، فکری، بینش روشن و سابقه مدیریتی جناب آقای روحانی که انسان شایسته‌ای است بنده به صراحت می‌گویم مردم به شعارها رای دادند. آقای روحانی مورد انتخاب مردم بود، مردم نگاه کردند به شخصیت و شعارهای ایشان و به او رای دادند رای بالای مردم را در رقابت فشرده و امکانات بسیار کمتر این طرف و فراوان‌تر آن طرف دیدیم و رای به آقای روحانی یعنی این‌که آقای روحانی منتخب ملت است ما هم به خاطر این شعارها به ایشان رای دادیم و من گفتم بالاخره امر دائر بود بین این‌که اصلاح‌طلبان و اصلاح‌طلبی هر دو شکست بخورد و ما ترجیح دادیم گفتمان اصلاح‌طلبی پیروز شود ولو اصلاح‌طلبان پیروز صحنه نباشند و گفتمان آقای روحانی و گفتمان آقای عارف که گفتمان اصلاح‌طلبی است انتخاب شد.

وی شعار اعتدال را شعار درستی خواند و افزود:بنده در برنامه دور دوم انتخابات(سال80) به نام گام دوم؛ یک فصل درباره اعتدال صحبت کرده‌ام. اصلاح‌طلبی واقعی با اعتدال عقلانی سازگار است؛ بنابراین شعار اعتدالی که داده می‌شود نه تنها بیرون از حوزه اصلاح‌طلبی نیست، بلکه اعتدال با افراط و تفریط از هر طرف که باشد مخالف است و ما هم با آن مخالفیم و این گفتمان رای آورد. آقای روحانی هم همین گفتمان را داشت، تردید نکنید گفتمان اصلاح‌طلبی که اعتدال هم در آن نهفته است توسط این مردم مورد تایید قرار گرفت.

خاتمی با اشاره به شخصیت مستقل دکتر حسن روحانی، اظهار کرد: ایشان رییس‌جمهور کشور است، اما آن‌چه ایشان تاکید کرده و ما هم می‌گوییم پافشاری روی این شعارهاست؛ ما هیچ چیز نمی‌خواهیم. این‌که یک نفر از افرادی که وابسته رسمی به اصلاح‌طلبی هست را حتی در پستی نگذارند برای ما مهم نیست، البته ما این تقاضا را داریم که فضا برای دوستانی که در این مدت به خاطر تفکرشان به خاطر تلاش‌شان در انتخابات و به دلیل متفاوت بودن دیدگاه و رویکرد متفاوت‌شان با کسانی‌که حاکم بودند، مورد ستم و فشار قرار گرفتند و در این انتخابات هم جانانه به میدان آمدند بازتر شود.

وی ادامه داد: همه گفته‌اند؛ آقای روحانی هم گفته‌اند. امروز بهترین موقعیتی است که بیاییم دلهای‌مان را از کینه پاک کنیم، زندانی‌ها آزاد شوند، حصرها برداشته شود و همه کنار یکدیگر باشیم و با فضای برادری همه بتوانیم برای کشور کار بکنیم، مملکت در برابر مشکلات بزرگی قرار گرفته؛ اقتصادی سیاسی فرهنگی مدیریتی،همه باید کنار هم کار کنیم.

وی یادآور شد: چند روز پیش یکی از اقتصاددانان بزرگ گفته بود اگر همه دست به دست هم بدهیم و تلاش کنیم بعد از چهار سال به سال 84 می‌رسیم. این حرف درستی است. یعنی ما باید زمینه درست بکنیم به نقطه صفر برسیم، نقطه صفری که شروعش برنامه چشم‌انداز بیست‌ساله بود که سال 1404 ما باید قدرت برتر منطقه باشیم. این یعنی مملکت مشکل دارد اگر همه کنار هم باشیم می‌توان گام‌های بزرگی برداشت، توقعات را هم باید در حد امکانات ممکلت و مصلحت‌اندیشی‌های آقای روحانی دید نباید توقعات‌مان را بالا ببریم.

خاتمی تاکید کرد: دگرگونی که ما می‌گوییم درون نظام است نه بیرون نظام، وابستگی و دلبستگی ما به این نظام بسیار شدیدتر و بیشتر از کسانی است که ادعای وابستگی به آن می‌کنند.ببینید کدام ادبیات به این نظام و آرمان‌های انقلاب نزدیک‌تر است، ادبیات ما یا ادبیاتی که در این سال‌ها در جامعه مطرح شده است و کسانی با فحش و دروغ و تهمت و پرونده‌سازی، خودشان را انقلابی نشان می‌دهند.

وی با بیان این‌که «این نظام متعلق به ماست، ما هم متعلق به آن هستیم»، اظهار کرد: البته نقدهایی هم داریم؛ می‌گوییم اجازه بدهید نقدمان را بکنیم، ادعایی هم برای بازگشت به قدرت نداریم؟ البته که باید زمینه برای قدرت برای هر کس که صلاحیت دارد باز باشد و فقط میدان برای یک عده خاصی نباشد. این محدودیت‌ها باید برداشته شود. این‌ها مسائلی است که مردم خواسته‌اند و به آن رای داده‌اند.

رییس بنیاد باران ادامه داد: من یک وقتی گفتم بیاییم هدف انتخابات را مشخص کنیم که کردیم، یک هدف این است که ما به قدرت برسیم، فکر نمی‌کردیم زمینه برای آن وجود داشته باشد به همین دلیل هم بنده خودم مسوولیت را نپذیرفتم اما دیدید با آقای هاشمی چگونه برخورد کردند؟! ما دو هدف داشتیم که به هر دوی آن‌ها تا حدودی رسیدیم و با آن را حفظ کنیم که یکی از آن‌ها تغییر رویکردهاست و دیگری این‌که دل‌های‌مان به هم نزدیک شود، دیگرکینه و این همه تقابل جریانات بس است، بگذاریم این کینه‌ها تبدیل به محبت و همکاری شود.

وی با بیان این‌که «یکی از اساسی‌ترین محورهای دموکراسی این است که با اختلاف نظر و دیدگاه کار کنیم و همدیگر را قبول داشته باشیم»، تاکید کرد: باید به رای اکثریت احترام بگذاریم و اکثریت هم هوای اقلیت را داشته باشد، باید حصر و حبس‌ها برداشته شود تا دل‌ها به هم نزدیک شود، هیچ‌کس به فکر انتقام نباشد همه می‌خواهیم این اسلام و ایران و این مردم به خوشبختی و سعادت برسند، باید این تنگ نظری‌ها تمام شود. این انتخابات می‌تواند زمینه‌ای باشد برای فصل نوینی در تاریخ انقلاب و کشور ما که همه در کنار یکدیگر باشند. ما نسبت آن‌ کسانی که با ما بد کرده، بدترین بدی‌ها کرده،بنده شخص خودم را می‌گویم به هیچ وجه یک ذره در ذهنم انتقام جویی نیست، دلم می‌خواهد همه خوب زندگی کنیم، می‌خواهیم از مزایای یک زندگی اسلامی ایرانی برخوردار شویم همه باید در کنار هم باشیم.

خاتمی با بیان این‌که «معنای درست دموکراسی هم حاکمیت اکثریت است با رعایت حقوق اقلیت در جامعه»، اظهار کرد: در سال‌های گذشته ما واقعا اکثریت بودیم ولی می‌گفتند نفس نکش! حالا این‌که اکثریت با ماست معنایش این نیست که آن‌ها نفس نکشند بلکه می‌گوییم همه نفس بکشند و همه با هم ایران را بسازیم. امیدوارم این راه باز شده باشد.

/2727