ارزش و مقام عطار
"به عمر خویش مدح کس نگفتم
دری از بهر دنیا مینسفتم"
به موجب افسانهها، در کشتار عام نیشابور، عطار که پیری ضعیف بود به دست مغولی اسیر افتاد، مغول وی را پیش انداخت و همراه برد، در راه مریدی شیخ را شناخت، پیش آمد و از مغول درخواست تا چند سیم از وی بستاند و شیخ را به وی بخشید ، اما شیخ رو به مغول کرد و گفت:
"که بهای من نه اینست!"
مغول که میپنداشت شیخ را به بهای گزاف از وی بازخواهند خرید نپذیرفت و همچنان با شیخ به راه افتاد. در نیمه راه روستایی پیش آمد که خر خویش میراند شیخ را بشناخت و از مغول درخواست تا وی را رها کند. مغول از او پرسید که در ازای آن چه خواهی داد، روستایی گفت:
"یک توبره کاه!"
شیخ رو به مغول کرد و گفت:
"بفروش که بهای من همین است!"
مغول برآشفت، شمشیر برکشید و در دم شیخ را هلاک کرد.
راستی ارزش و مقام عطار چیست؟ و چه نیازی به طرح اندیشههای عطار، در دوران معاصر احساس میشود؟
در نظر عطار انسان آینه و مجلای حق است، درک این جایگاه برای انسان معاصر که درگیر مشکلات و مسایل دنیای پرشتاب امروزی است، از اهمیت اساسی برخوردار است.
در نگاه عطار، مهمترین مسأله ای که ذهن بشر را به خود معطوف ساخته است، مسأله خدا، انسان و جهان است؛ یعنی جهان آفرینش که با خدا ارتباط دارد و انسان که به رغم او آخرین خلقت است که بین خدا و جهان قرار گرفته.
ارزش محتوایی دیدگاه عطار، با توجه به معیارهایی که وی از انسان و جهان ارائه میدهد، یکی از مهم ترین "نیازها" و "مسائلی" است که جهان و انسان معاصر با آن روبه روست:
1. ارزش آدمی در آدمیت و انسانیت است؛
2. عشق هدف هستی است؛
3. دنیای خیال، سرابی فریبنده است؛
4. جلوههای حقیقت روشنگر جان است؛
5. دین و دنیا، به هم آمیختهاند تا موجبات پرواز روان آدمی را به جهان جاویدان فراهم آورند؛
6. پس از مرگ، زندگی جاوید نصیب آیینه دلان میشود؛
7. جهان جایگاه اندیشیدن است تا از آن زاد راه زندگی جاوید را فراچنگ آورد؛
8. رازدانان لب فروبستهاند و ... .
ارزش و جایگاه عطار به دیدگاههای عرفانی و شناختی است که او از هستی دارد؛ شناختی که میتواند مددکار فرهیختگان و اندیشمندان معاصر جهت حل بخش وسیعی از مسائل دنیای معاصر باشد.
نظر شما