آیت الله جعفر سبحانی در پاسخ به یک پرسش قرآنی، مفهوم «تسویل» و معنای آن را در قرآن کریم بیان کرده است. متن پرسش و پاسخ را در ادامه می خوانید.
سوال: منظور از تسویل نفس چیست ؟
پاسخ: در قرآن مجید مکرارا از «تسویل نفس» سخن به میان آمده است و مفاد آن این است که نفس انسانى روى تمایلات نفسانى، کارهاى زشت را نزد او زیبا جلوه دهد، از این جهت برخى براى انسان، نفسى به نام «مسوله» اثبات کرده اند، در مقابل «نفس مطمئنه» و یا «لوامه» و یا «راضیه» ، مثلا حضرت یعقوب به فرزندان خود که یوسف را در چاه افکندند، و ریاکارانه گفتند که گرگ او را خورده است، چنین مى گوید:
«...بَلْ سَوَّلَتْ لَکُمْ أَنْفُسُکُمْ أَمْراً فَصَبْرٌ جَمیلٌ...» «نفس شما، کارتان را بر شما زیبا جلوه داده است، صبر و بردبارى کار زیباست» / سوره یوسف آیه 18
و باز درباره سامرى که مردم را به پرستش گوساله دعوت کرد، مى گوید:
«...وَکَذلِکَ سَوَّلَتْ لِى نَفْسِى» «این نفس من کار مرا بر من زیبا جلوه داد» / سوره طه آیه 96
رسول گرامى، که درود خدا بر او باد در جایی از وضع گروهى خبر مى دهد و مى فرماید: زمانى فرا مى رسد که جوانان شما فاسد مى شوند و به کارهاى زشت امر مى کنید و از کارهاى خوب باز مى دارید، ناگهان مردى از روى تعجب پرسید: آیا چنین چیزى پیش مى آید؟
پیامبر فرمودند: بدتر از این هم مى شود روزگارى مى آید که شماها تشخیص حق را از باطل و نیک را از زشت، از دست مى دهید و سرانجام کارهاى نیک در نظر شماها بد، و کارهاى بد، در نظرتان نیک جلوه مى کند.
در حالى که قرآن فریب وجدان و خودآرایى نفس انسانى را تصدیق مى کند ولى یادآور مى شودکه اگر انسان به اعماق وجدان خود بازگشت کند از وضع واقعى خود آگاهى صحیحى به دست مى آورد، به خطا و جرم خود معترف مى گردد آنجا که مى فرماید:
«بَلِ الإِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصِیرة * وَلَو أَلْقى مَعاذِیرَه» «انسان به نفس خود آگاه است هر چند براى توجیه خود عذرهایى بتراشد» / سوره قیامت، آیات 14 و 15
/6262
نظر شما