در جلد 26 تفسیر نمونه درباره روز دحوالارض آمده است: « مراد از دحوالارض این است که در آغاز تمام سطح زمین را آب هاى حاصل از باران هاى سیلابى نخستین فرا گرفته بود. این آب ها تدریجا در گودال هاى زمین جاى گرفتند و خشکى ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده تر شدند تا به وضع فعلى درآمد.» خداوند سبحان در قرآن مجید و هم چنین ائمه معصومین که درود خدا بر آنان باد درباره وقایع این روز و فضیلتش سخن گفته اند. رویدادها و اعمال روز «دحو الارض» را در ادامه می خوانید.
«دحوالارض» در کلام خدا
به گفته مفسرین، آیه شریفه «وَالْاَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحیها؛ و زمین را بعد از آن با غلتانیدن گسترش داد» (نازعات: 30) اشاره به دحوالارض دارد و «منظور از آن نیز این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب های حاصل از باران های سیلابی نخستین فراگرفته بود. این آب ها به تدریج در گودال های زمین جای گرفتند و خشکی ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده تر شدند تا به وضع فعلی درآمدند.»[1] و نخستین برآمدگی نیز که آشکار شد، کعبه بوده است.
سخن امیرالمومنین و امام رضا درباره «دحوالارض»
روز دحوالارض، مورد توجه فراوان اهل بیت نیز بوده و درباره فضیلت ها و اعمال این روز احادیثی وارد شده است.
از حضرت علی، که درود خدا بر او باد روایت است که فرمود: «نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در روز بیست و پنجم ماه ذی القعده، روز دحوالارض بوده است. و هرکس این روز را روزه بدارد و شب آن را به عبادت بپردازد، به پاداش عبادت صد ساله رسیده است؛ عبادت صد ساله ای که روز های آن را به روزه و شب های آن را به عبادت گذرانیده است. و هر جماعتی که در این روز گِرد هم آیند و به ذکر پروردگار بپردازند، پراکنده نخواهند شد مگر آنکه خواسته های آنان برآورده خواهد شد و در این روز هزاران رحمت از سوی پروردگار نازل می شود که نود و نه درصد آن از آنِ کسانی است که روزش را به روزه و ذکر مشغول باشند و شبش را به احیا و عبادت».[2]
امام رضا، که درود خدا بر او باد در این باره می فرماید:«روز بیست و پنجم ذیقعده (روز دحوالارض) روز ولادت ابراهیم خلیل و عیسی مسیح است و روزی است که زمین از زیر کعبه گسترده شده است».[3]
همچنین نقل شده است که در چنین روزی حضرت آدم به زمین هبوط کرده است.[4]
حسن بن علی وشّا می گوید: «من کودک بودم که شب بیست و پنجم ذی القعده با پدرم در خدمت امام رضا شام خوردیم. آن گاه آن حضرت فرمود: امشب حضرت ابراهیم و حضرت عیسی متولد شده اند و زمین از زیر کعبه پهن شده است، پس هر که روزش را روزه بدارد، چنان است که شصت ماه را روزه داشته است.»[5]
سخنی از آیت الله ملکی تبریزی در پاسداشت روز دحوالارض
خداوند بزرگ در چنین روزی زمین را برای سکنای فرزندان آدم و زندگی بر روی آن آماده فرمود، و روزی های ما و نعمت های پروردگار در چنین روزی گسترش یافته است؛ روزی ها و نعمت هایی که از شماره بیرون است و کسی را یارای شکر آن نیست. و اگر تو در بزرگی شأن دحوالارض اندیشه نمایی حیرت زده خواهی شد. و از این جاست که انسان عارف و مراقب روز دحوالارض، در برابر همه این نعمت های گوناگون، شکری بر خویشتن واجب می بیند، و چون به قلب خویش مراجعه می کند، می بیند که حتی بر ادای حق ناچیزی از آن همه نعمت ها توانا نیست.
و چون بنده ای نسبت به آن همه نعمت ها شناخت حاصل کند، به عجز و کوتاهی خویش در ادای حق آن نعمت های انبوه اقرار خواهد کرد و تلاش خود را در انجام شکر آنها ناچیز خواهد شمرد و همواره خود را در برابر آفریننده آن همه نعمت ها سرافکنده خواهد دید.[6]
آداب و اعمال روز دحوالارض
برخی از اعمال و آداب روز بیست و پنجم ذی القعده عبارتند از:
1. روزه گرفتن
2. ذکر فراوان خدا
3. خواندن دو رکعت نماز، نزدیک ظهر به این کیفیت:
در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره الشّمس بخواند و آنگاه بعد از سلام نماز بگوید:
«لا حَوْلَ و لا قوَّهَ اِلّا بِالله العلی العظیم» و سپس این دعا را بخواند:
یا مُقیلَ الْعَثَراتِ اَقِلْنی عَثْرَتی یا مُجیبَ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتی یا سامِعَ الْاَصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتی وَ ارْحَمْنی و تَجاوَزْ عَنْ سَیئاتی وَ ما عِنْدی یا ذَالْجَلالِ وَ الْاِکْرام.[7]
ای درگذرنده لغزش ها، از لغزشم درگذر! ای اجابت کننده دعاها! دعایم را مستجاب کن! ای شنوای آوازها! صدایم را بشنو و به من رحم کن و از بدی هایم و آنچه نزد من است درگذر! ای صاحب جلالت و بزرگواری.
4. خواندن دعایی که با این عبارت شروع می شود: اللّهمّ یا داحِی الْکعبهَ وَ فالِقَ الْحَبَّه[8]
پی نوشت ها:
[1]. گروهی از نویسندگان، تفسیر نمونه، ج 26، صص 100 و 101.
[2]. مراقبات، صص 186 و 187.
[3]. محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 97، ص 122.
[4]. میرزا جواد ملکی تبریزی، مراقبات، ج 2، ص 186.
[5]. مفاتیح الجنان، ص 451.
[6]. مراقبات، صص 193 و 194.
[7]. شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ص 451.
[8]. نک: مفاتیح الجنان، ص 451 بخش اعمال مربوط به دحوالارض.
62303/
نظر شما