کشف قرارداد لغو نشده ایران و امریکا و توهین بی‌سابقه انگلیس

به گزارش خبرآنلاین، نشست نقد و بررسی کتاب «چند پرده از داستان روابط ایران و آمریکا» با حضور سیدصادق خرازی، عباس ملکی و محمدرضا دبیری دوشنبه عصر در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد. دکتر سید صادق خرازی در این نشست با اشاره به سابقه آشنایی با محمدرضا دبیری، نویسنده کتاب، او را فردی آگاه، کاردان و خوش فکر توصیف و به ذکر خاطراتی روتوش نشده از او در سالهای همکاری در وزارت امور خارجه، سفارت ایران در پاریس، سایت دیپلماسی ایرانی و ...پرداخت.

وی با اشاره به اینکه در هشت سال گذشته از مغضوبین بوده و این هم افتخاری برای او محسوب می‌شود، گفت: بعد از برگرداندن ما از پاریس، سایت تاریخ ایرانی و دیپلماسی ایرانی را راه اندازی کردیم که اعلام کنیم در ایران صدای دیگری هم وجود دارد، عقلانیت در ایران هست و صاحبان اندیشه‌ای وجود دارند. این کتاب، اولین هدیه سایت دیپلماسی ایرانی است آنهم در شرایطی که شناخت ما از امریکا خیلی سطحی است.

بحران سیاسی ما و کادوی مرموز امریکا
خرازی یکی از مشکلات بزرگ امروز جامعه را عدم فهم و درک واقعیت هایی دانست که طرف مقابل ما با آن روبروست و تصریح کرد: امروز نگاه ما به مسائل سیاسی و تحولات عالم ژورنالیستی است. یکی از مشکلات دستگاه علمی و فرهنگی ما «بحران بینش» است.

وی توضیح داد: علت این مساله هم این است که در کشور دچار سانسور، قبض و بسط شدیم و هشت سال گذشته نیز سخت ترین حوادث بر سر این کشور امد و ضرر اصلی آن هم به حوزه فکر و اندیشه اصابت کرد. به عبارتی بعد از این هشت سال ما امریکا و انگلیس و اسرائیل را نمی‌شناسیم و ژورنالیسم شده است مبنای آگاهی ما!

خرازی در همین زمینه اضافه کرد: بحران امروز سیاست خارجه ما ذوق زدگی است که ریشه‌اش عدم آگاهی است چرا که بسیاری از صاحبنظران امروز ما صاحب دانشی با عمق یک وجب هستند. نگرانی من در حوزه مطالعات سیاسی این بود که زمانی حجم انبوه تولیداتی که ارزش علمی و تحقیقاتی نداشت، کشور را به جایی رساند که دانش جمعی و آگاهی جمعی ما نسبت به تحولات عالم بسیار کم است. این کتاب با هدف ارتقای آگاهی و بینش سیاسی در کشور منتشر شده است.

خرازی با انتقاد از خوشحالی سطحی و غیر عمیق از یک تماس تلفنی، افزود: هنگامی که دشمن بدترین دشنام ها و هتاکی ها را در کادویی به ما بدهد، ما نباید با دیدن کادو، تصور کنیم حرفهای خوبی به ما زده در حالی که واقعیت چیز دیگری است.
وی با تاکید بر اینکه البته توقعی از دولت جدید نداریم که در 50 روز انبان مشکلاتی به وجود آمده هشت ساله را ترمیم کند اما اگرچه برخی فکر می کنیم روزهای خوبی در رابطه ایران و آمریکا شروع شده است؛ اما وقتی به کنه و عمق این ماجرا نگاه کنیم قصه پرغصه هفت گنبد افلاک است. امروز همه از یک تلفن خوششان آمده اما کسی نمی پرسد که مابه ازای این دیپلماسی تلفنی چه بوده است؟

خرازی تاکید کرد که باید مراقب این ذوق زدگی ها باشیم تا اتفاقی رخ ندهد که شرمندگی اش در تاریخ برای ما بماند و ما را در جهت دیگری قرار دهد که نقطه مقابل استقلال کشور است.

وی با طرح این سئوال که آیا باید مناسبات دیپلماتیک با آمریکا برقرار شود یا اینکه باید بررسی کنیم و بیندیشیم که چگونه مذاکراتمان پیش رود، تصریح کرد: هنوز ارتباط ایران با کشورهای همسایه از جمله آسیای میانه و قفقاز، حوزه خلیج فارس و خاورمیانه دستخوش فعل و انفعالات است؛ ما باید بیندیشیم که اگر مناسباتمان با آمریکا تنظیم شود این کشورها نیز با این اتفاق همراه می شوند یا خبر؟ با بررسی اظهارنظرهای مقامات غربی می توان دریافت که غربی ها فکر می کنند تحریم ها بر ایران اثرگذار بوده که اکثر سران کشورهای اروپایی این گفته اوباما را تکرار می‌کنند که اگر ایران واکنش نشان می دهد، نتیجه تحریم هاست.

قرارداد ایران و امریکا که تا امروز لغو نشده!
عباس ملکی، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل بین الملل نیز در این نشست، با بررسی دقیق مقالات کتاب، آن را بسیار خواندنی و مفید دانست که در عین حال مخاطب اصلی‌اش مشخص نشده است. وی به برخی قراردادهای توضیح داده شده در کتاب نیز اشاره کرد. وی به قرار داد مودت ایران با روسیه اشاره و تصریح کرد: در بند 5 و 6 این قرارداد آمده است که هرگاه ضد انقلاب روسیه بخواهد از خاک ایران برای حمله به روسیه استفاده کند، دولت شوروی می تواند بدون اجازه ایران، قوای نظامی اش را به مرزهای ایران گسیل کند. همین قرار داد ایران را محق می‌داند برای اینکه در دریای خزر کشتیرانی داشته باشد و...بعد از انقلاب و در سال 1979 در جلسه شورای انقلاب شهید بهشتی دستور داد بند 5 و 6 را از قرار داد حذف کنید، یک اقدام شجاعانه در دوره ای که همه فکر می کردند ما به خاطر دشمنی با امریکا به شوروی کاری نداریم.

وی در خصوص روابط با امریکا نیز گفت که نویسنده دوره های مختلف رابطه با امریکا را در پنج بخش نامگذاری کرده است، «آمریکایی قهرمان»، «آمریکایی دوست داشتنی»، «آمریکایی بازیگر»، «آمریکایی مدعی» و «آمریکایی زشت». وی افزود دو دوره دیگر هم من مد نظر دارم از ابتدای انقلاب تا کنون «آمریکایی محروم» چون آنها خودشان را از فرهنگ و آداب و تمدن ایرانی محروم کرده‌اند و دوره «آمریکایی مسئول» از سال 2013 و روی کار آمدن دولت جدید در ایران و اینکه آنها در ایجاد ارتباط با کشورمان، ما و همه کشورهای دنیا را در نظر می‌گیرند.

وی همچنین ضمن ارائه چند پیشنهاد از برخی نکات کتاب نیز انتقاد کرد مانند برخی جملات کتاب که علمی نیست و برخی دلسوزی های نویسنده برای برخی چهره های تاریخ ایران. ملکی مثال زد که یکی از اساتید خود همواره اعلام می‌کرده که از 2 «ت» بدم می آید؛ تاریخ و تقی زاده. که متاسفانه در این کتاب زیاد روی این نکته که تقی زاده خیانت های زیادی به کشور کرد با آن جمله معروف از فرق سر تا ناخن پای ایرانی باید غربی شود، تاکید نشده و نگاه نویسنده به این شخصیت کمی مثبت است.
این استاد دانشگاه همچنین از وجود قرارداد نظامی میان ایران و امریکا سخن گفت که در سال 1958 منعقد شده و در آن توافق‌هایی بر سر همکاری های فنی ایران و ایالات متحده امریکا در زمینه‌های دفاعی، آموزشی و اداری نظامی صورت گرفته است. ملکی تاکید کرد تا جایی که من می‌دانم این قرارداد تا امروز از سوی هیچ یک از طرفین لغو نشده است.

توهین سنگین انگلیس و توجیه و تقیه

بعد از اظهارات دکتر ملکی، دکتر خرازی در اظهارات کوتاهی گفت: دوره جدید روابط ایران و امریکا را چه باید نامگذاری کنیم؟ به نظرم «توجیه و تقیه» قبل از خلقت بشر، آفریده شده اند! به هر حال در دوره جدید باید رفتار متناسبی با اوضاع داشته باشیم و باید آگاهی جامعه را افزایش دهیم تا دوستان و همفکران ما در دولت نیز تصمیم‌های درست و حساب شده اتخاذ کنند.

خرازی با انتقاد شدید از رفتار اخیر انگلیس در مقابل ایران، مساله «کاردار موقت غیر مستقر» این کشور برای ایران را بزرگترین توهین و اهانت به ملت باتمدن و باابهت ایران دانست و آن را محصول همین ذوق زدگی سیاسی توصیف کرد. وی در عین حال تاکید کرد تا زمانی که حوزه پیرامونی و قدرت سیاست خارجی خودمان را فراتر از مرزهای جغرافیایی مستقر و مستحکم نکنیم و ابتدا بر فکر و اندیشه خود مسلط نشویم و روابط دیپلماتیک با کشورهای همسایه را در اولویت قرار ندهیم، حرکت شتابزده به سوی کشوری که سالهاست با آن مشکل داریم مشخص نیست کار درستی است یا نه.

مشکل اصلی دنیا
به گزارش خبرآنلاین، در ابتدای این نشست محمدرضا دبیری نیز با ذکر خاطراتی از همکاریهای مختلف با صادق خرازی و همچنین چگونگی تاسیس سایت دیپلماسی ایرانی نکته جالبی درباره کتابش گفت: «برتراند راسل جمله معروفی دارد با این مضمون «مشکل دنیا این است که ابلهان کاملا به خود یقین دارند و دانایان سرشار از شک و تردیدند» با چنین برداشتی اگر کتاب را بخوانید حتما آن را دوست خواهید داشت.»

وی همچنین توضیح داد که این مقالات، در ابتدا قرار نبود کتاب شود؛ بتدریج کار به اینجا کشید. اوایل سال ۱۳۸۶که بنا شد تارنمای "دیپلماسی ایرانی" برای فعالیت در زمینۀ دیپلماسی و مسائل سیاسی بین المللی راه اندازی شود هدف این بود که به گونه ای حرفه ای منعکس کننده مباحث مورد توجه ایران در صحنه سیاست خارجی باشد. خط مشی توافق و تعیین شده چنین بود که سعی شود حتی الامکان مطالب فارغ از مرزبندی های روز جامعه باشد و به گونه ای متین و مستقل و صرفاً همسو با منافع ملی به نگارش درآید. قرار براین شد که در کنار بخشهای مختلف ستونی ثابت تحت عنوان "تاریخ دیپلماسی" داشته باشیم و به مناسبت سالروز وقایع مهم دیپلماتیک، درحد یکی دو صفحه، در شرح مختصر آن رویدادها توضیحاتی داده شود. همچنین بنا بود در تنظیم مطالب این ستون نیز اولویت با مخاطبان جوانی باشد که اطلاع زیادی از وقایع سیاسی در تاریخ گذشتۀ ایران یا دیپلماسی عمومی ندارند.

کتاب «چند پرده از داستان روابط ایران و آمریکا» و مقالات دیگر را انتشارات هرمس در 360 صفحه و با قیمت 18هزار تومان روانه بازار نشر کرده است. این کتاب شامل چند مقاله سیاسی - تاریخی درباره وقایع مهم سیاسی و تاریخی ایران پس از مشروطه تا دوران معاصر است که در 400 صفحه و 14 فصل تدوین شده است. در نگاه کلی این کتاب شامل 2 موضوع اساسی روابط ایران و روسیه تزاری، اتحاد جماهیر شوروی و روسیه فعلی در کنار رابطه ایران با ایالات متحده امریکاست.

6060