به گزارش خبرآنلاین، مطالعه این 10 کتاب در ماه محرم که همه لباس سوگواری و عزا بر تن کرده‌ایم، شاید بخشی از زوایای پنهان حماسه‌ای که منجر به «تولد دوباره اسلام» شد را برای ما روشن کند؛ کتاب‌هایی که بر هر ذائقه و سلیقه‌ای و از منظر انتخاب او قابل فهم است؛ چه علاقمند متون مستند تاریخی باشید و چه رمان‌خوان حرفه‌ای، چه از دریچه شعر به دنیا نگاه کنید و چه از زاویه استدلال و روایت حماسی - عارفانه این لیست کار شما را راه می‌اندازد؛ لیستی که پیدا کردن محتوایش در بازار کار زیاد سختی هم نیست. اگرچه این لیست مدعی کامل بودن نیست و به طور حتم کتب بسیار ارزشمندی از قلم افتاده است.
حماسه و عرفان/ عبدالله جوادی آملی/ انتشارات اسراء
یکی دیگر از آثار ارزشمند مفسر و اندیشمند محبوب حوزه که یک دوره فشرده شناخت قیام سیدالشهدا(ع) است. اصل مطالب کتاب، برگرفته از سخنرانی‌های آیت الله در محرم سال1368 است که پس از انجام تغییرات لازم و حذف و اضافات، به چاپ رسیده است. در مقدمه کتاب آمده است: «نقش حماسه و تأثیر ستم ستیزی در تعالی روح بشر، زمینة اشتیاق عارفان ناب را به شهادت فراهم کرده و مجاهد کوی حق را با عرفان اصیل آشنا می سازد و این، همان هماهنگی حماسه و عرفان است...جهاد حقیقی بدون عرفان ناب نخواهد بود؛ چنانکه عرفان خالص بدون ایثار مال و جاه و نثار جان حاصل نخواهد شد. در وصف مجاهدان راستین، نشانه‌های عرفان مشهور است و در رسم عارفان واقعی، علامت‌های مجاهدت مشهود.» کتاب در سه بخش « هماهنگی آیین اسلام با فطرت، فضیلت حماسه و عرفان و عارفان حماسه ساز و حماسه سازان عارف» منتشر شده است.
سقای آب و ادب/ سید مهدی شجاعی/ انتشارات نیستان
این کتاب نخستین اثر شجاعی در وصف نقش آفرینان حادثه عاشورا نیست اما بدون اغراق روایتی بدیع و منحصر به فرد از زندگی حضرت عباس(ع) در قالب داستان به شمار می‌رود شخصیتی که تاریخ جز در برهه حادثه عاشورا کمتر روایتی در مورد زندگی او ثبت کرده است. شجاعی اما در این متن و به منظور ایجاد فرم و بیان روایی تازه در هر فصل یک روای و زاویه دیدی مجزا را برای روایت انتخاب کرده و سعی کرده از زبان آنها و بر مبنای چیدن جغرافیای زیستی متفاوت به شرح زندگی علمدار صحرای کربلا بپردازد. رفت و برگشت‌های متعدد شجاعی در متن این کتاب منجر به خلق فضایی سیال در متن داستان شده است. شجاعی در اقدامی قابل توجه در بخشی از این کتاب حضرت عباس(ع) را از زاویه دید امام حسین(ع) و نیز فرشتگان آسمانی روایت و توصیف می‌کند که این دو بخش از زیباترین فصل‌های این کتاب است.
حماسه حسینی/ شهید مرتضی مطهری/ انتشارات صدرا
کهنه شدنی نیست و همیشه خواندنی و تازه است؛ دو جلدی که تمامی سخنرانی‌ها و مقالات آیت الله شهید را پیرامون عاشورا در بر می‌گیرد. مجموعه این یادداشت‌ها و سخنرانی‌ها که تا کنون بیش از 50 بار از سوی انتشارات صدرا منتشر شده در فاصله سالهای 47 تا 56 توسط راوی بیان شده و جهت گیری عمده آن ارائه شناختی تازه و مستند از واقعه عاشورا و نیز مقابله آشکار با خرافات و تحریفات وارد شده به عزاداری‌ها و منبرهای محرم است؛ تحریف‌هایی که امروز هم همچنان با برخی از آنها مواجهیم.
شهید مطهری با تاکید براستفاده از کلمه حماسه برای واقعه عاشورا و نه عباراتی چون نهضت، قیام یا شورش، در این اثر تلاش وافری داشته تا نشان دهد شخصیت حسین بن علی (ع) صبغه حماسی دارد و باید با وجود و سرگذشت او یک احساس حماسی داشته باشیم، نه یک احساس تراژدی و مصیبت که این روزها بسیار به چشم می‌خورد.
لهوف/ سید بن طاووس/ انتشارات دلیل ما
می‌توان آن را یکی از معتبرترین مقاتلی به شمار آورد که در مورد حادثه عاشورا و زندگی امام حسین(ع) به قلم ابوالقاسم رضی الدین علی بن موسی معروف به سید بن طاووس تالیف شده است. وی در سالهای تالیف این اثر هدف از تالیف آن را تولید کتابی برای زائران کربلای معلی عنوان کرده که با همراه داشتنش در حین سفر به کربلا به هیچ کتاب مقتل دیگری نیاز پیدا نمی‌کنند.
لهوف شامل یک مقدمه و سه بخش یا مسلک است؛ در مقدمه این اثر مطالبی در بیان عظمت واقعه عاشورا و مقام امام حسین(ع) و عزاداری برای او تالیف شده است. ولادت امام و زندگانی ایشان تا پیش از واقعه عاشورا، وقایع روز عاشورا و شهادت امام همراه با شرح ماجرای ظلم روا رفته بر خاندان شهید کربلا پس از واقعه بعلاوه شرحی از احوالات امام سجاد(ع) از جمله بخش‌های کتابی است که ناشران بسیاری آن را ترجمه و منتشر کرده‌اند.
جغرافیای رازها/ ابوالقاسم حسینجانی/ انتشارات هزاره ققنوس
حسینجانی این روزها بیشتر با سلسله سخنرانی‌هایش در باب حقیقت انسان از نگاه قرآن و نهج البلاغه شناخته می‌شود اما جستجو در کلام و اندیشه او در سالهای گذشته نشان از بینش و باور عمیقی به دور از سطحی‌نگری به حادثه عاشورا دارد که تبلور آن را می‌توان در مجموعه شعر عاشورایی «جغرافیای رازها» کاری از انتشارات هزاره ققنوس جستجو کرد. این اثر شامل چهار بخش غزل، نوسروده‌ها، مثنوی، دوبیتی و رباعی است که هر بخش به شیوه‌ای زیبا و بر اساس اشعار آن نامگذاری شده است و بر همین اساس نام‌هایی چون «کوفه این تردیدی است که شمایان دارید» و « نبودن؛ نه این و، نه آن بودن» بر پیشانی صفحات این اثر به چشم می‌خورد. تلاش حسینجانی در این اثر استفاده از کلید واژه کربلا به عنوان ابزرای برای رهایی از گرداب زندگی روزمره‌ای است که شاید شعر معروف «جاده و اسب مهیاست بیا تا برویم» بهترین شاهد مثال این ادعا باشد.
حسین وارث آدم/ علی شریعتی/ انتشارات قلم
دکتر شریعتی این کتاب را بر مبنای برداشت‌هایش از زیارت وارث نوشت. البته این کتاب مانند بسیاری از دیگر آثار وی بر اساس یک سخنرانی در حسینیه ارشاد شکل گفته که بعدها با اضافاتی از سوی وی در قالب کتاب منتشر شد. شریعتی به حجمی معادل متن کتاب به این سخنرانی پیوست و پاورقی اضافه کرده و به همین دلیل این متن در کنار نثر شاعرانه، متنی آکنده از رفرنس مطالعاتی است. این اثر به تعبیر فرزند شریعتی با «من» شروع شده است و در آن راوی از تنهایی اجتماعی خود صحبت می‌کند و از این که 20 سال است صحبت می‌کند اما تنها و بی تریبون مانده است. گفته می‌شود این کتاب، استخراج نوعی فلسفه تاریخ است که در آن جنگ مذهب علیه مذهب مطرح است و نه گفتن به همه جلوه‌های قدرت که او سه گانه‌اش می خواند و نیز به ارث رسیدن یک پرچم که نام علمی‌اش را شریعتی وحدت یا پیوستگی تاریخی نامیده است.
شماس شامی/ مجید قیصری/ انتشارات افق
داستانی است بر مبنای یک ماجرای واقعی که هیچ مخاطبی نمی‌تواند حس کند بخش‌هایی از کتاب بر مبنای تخیل نویسنده شکل گرفته است. داستان، شامل روایت نامه‌های یولیوس شماس، ملازم جالوت است که در مجلس عیش و نوش یزید بن معاویه و به هنگام حضور اسرا در قصر، دستور قتلش صادر می‌شود و او محکوم به خیانت به روم و خلیفه جوان می‌شود. نوکر وفادار جالوت قصد تبرئه اربابش را دارد و نامه‌هایی را به سوی نماینده قیصر روم می‌فرستد. نامه‌های او روایت حمل رأس مبارک امام حسین(ع) توسط خولی به شام است و اتفاقاتی عجیب که در اطراف دیر مقدس نصرانیان رخ می‌دهد، اتفاقاتی که لحظه به لحظه در مقتل ذکر شده‌اند و سند تاریخی دارند و همگی حاکی از سرگشتگی جالوت از ماجرای عاشورا دارد و قیصری آنها را در این کتاب رنگ و بویی داستانی داده و طراوت و هیجان پیش بینی نشدن را در سطر به سطر آن می‌توان دید.
فتح خون/ سید مرتضی آوینی/ انتشارات واحه
اثری متفاوت و ناتمام از سید شهیدان اهل قلم که می‌توان آن را مقتل سید الشهدا(ع) به روایت آوینی دانست. وی این کتاب را در 10 فصل روایت کرده که همانند تمامی متون تالیفی او از نثری منحصر به فرد و شاعرانه توام با نوعی نگاه و فلسفه اشراقی دیده می‌شود با این تفاوت که او در این کتاب متنی داستانی را روایت می‌کند. داستانی که البته روایت محض نیست و آوینی سوالاتی را از مخاطب می‌پرسد تا ناخودآگاه مخاطب را حساس کند و به فکر فرو برد. روایت داستانی از ماجرای کربلا و تحلیل‌های وی به عنوان یک روای دو بخش اصلی کتابی است که آوینی سعی دارد با آن انسان را از پوستة واقعة عاشورا فراتر ببرد و چشم باطنش را باز کند، تا او بتواند عمق واقعه عاشورا را که به زعم او برای هر انسانی در طول زندگی تکرار می‌شود، دریابد.
جامه‌دران/ سعید بیابانکی/ انتشارات فصل پنجم
مجموعه اشعارِ آیینیِ که منتخبی از غزلیات، مثنوی‌ها و چهارپاره‌های بیابانکی را شامل می‌شود که در سالهای اخیر سروده شده است. شاعر این مجموعه سعی کرده خود را میان دو طیف مخاطب قرار دهد؛ اول مخاطبی که پایگاهش حسینیه‌ها و هیئت‌ها هستند و دوم مخاطبی که به شیوه‌ای خاص و روشنفکرانه به مقوله آیین و دین می‌نگرد. بیابانکی در اشعار آیینی‌اش میان این دو طیف مخاطب راه می‌رود و به خاطر همین در سرایش اشعارش نمی‌تواند کاملا دست به دامن هر کدام از این گروه‌ها شود. از این شاعر مجموعه شعر دیگری نیز عرضه شده که «نامه‌های کوفی» نام دارد؛ شامل اشعاری انتقادی که به دلیل نگاه خلاقانه شاعر در کشف سوژه و پرورش خوب آنها و بازی با کلمات، تمامی کتاب را تحت الشعاع خود قرار داده است. وی همچنین در این اثر دینداری مزورانه، زرمدارانه و زورمدارانه را به نقد کشیده و برای این موضوع گاه از شخصیت‌های حاضر در تعزیه نیز بهره برده است.
با حسین(ع) تا مهدی(ع)/ سید مجتبی حسینی/ انتشارات نیستان
نویسنده حرکت حضرت حسین (ع) را در ارتباط با حرکت سایر پیامبران و امامان می‌داند و بر همین اساس، ایشان را تنها یک رهبر غیرتمند و پایبند به اصول و یا... ندیده، بلکه امام معصومی دانسته که اراده‌ای جز مشیت خدا ندارد؛ خدایی که همه پیامبران و ائمه را مأمور حرکتی فرجام‌مند نموده است. او معتقد است پیام و صدای امام زمان، همان پیام امام حسین است و اهدافی را هم که حضرت حسین برای حرکت خود بیان می‌فرماید، باید در یک دید درازمدت تاریخی نگریست و آن موقع می‌توان به رابطه بیشتری میان حرکت حسین و قیام قائم پی برد... این نویسنده خوش ذوق و محبوب، کتاب دیگری هم دارد به نام « حضرت سکینه (س)، اسطوره ادب و عرفان». اگرچه متون تاریخی در مورد ایشان، هم اندک است و هم مشوش اما نویسنده با بررسی‌های دقیق هم زندگی و زمانه آن دردانه را شرح داده و هم تحلیلی بر موقعیت خاص حضرت سکینه(ع).
6060
نظر شما