مینا علی اسلام :لاریجانی در قاهره دیدارهای مهمی با مقام‌های ارشد کشور مصر داشت و گفت و گوهایی میان طرفین انجام شد که چنانچه منجر به بازگشایی باب مناسبات سیاسی میان ایران و مصر نشود بی تردید گامی موثر در مسیر همگرایی منطقه‌ای ایران با کشورهای عربی خاورمیانه خواهد بود.
اما این سفر با حاشیه‌هایی همراه بود، تاکید رئیس مجلس ایران بر دموکراتیک بودن ایران، نامه‌ای که گفته می‌شد قرار است لاریجانی در دیدار با حسنی مبارک از جانب محمود احمدی نژاد تقدیم وی کند، انتقادهایی که در داخل ایران و از سوی بسیج دانشجوی دانشگاه امام صادق نسبت به تحولات جدید در روابط ایران و مصر مطرح شد و سرانجام هشداری که تل آویو در مورد آب شدن یخ مناسبات تهران و قاهره داده است.
آن چه به وضوح از این سفر می‌توان درک کرد تلاشی است که تهران علی رغم وجود نگاه تردیدگونه اعراب به اهداف، برنامه‌ها و اقدامات ایران در سطح منطقه در راستای تقویت همکاری‌ها و روابط خود با کشورهای عربی اعمال می‌کند. لاریجانی خود در روز اول سفر به مصر گفت که" استراتژی جمهوری اسلامی ایران در شرایط امروز نزدیک شدن هرچه بیشتر به کشورهای اسلامی است."
مصر کشوری تاثیرگذار و صاحب نفوذ در بین کشورهای عربی منطقه و در نگاهی کلان‌تر کشورهای اسلامی جهان است، ارتباط با مصر برای ایران در تعاملات منطقه‌ای نفوذ بیشتری به همراه خواهد آورد و روندهای تردیدگونه اعراب به اهداف ایران را تغییر خواهد داد با این حال موانعی برای این ارتباط موجود بوده که به نظر نمی‌رسد حذف یا محدود شده باشند.
رابطه استراتژیک قاهره با واشنگتن، ارتباط دیپلماتیک و سیاسی و نظامی و امنیتی مصر و اسرائیل از این جمله است.
این امکان در شرایط کنونی که ایلات متحده امریکا و ایران پیام‌هایی به مراتب شفاف‌تر از گذشته برای مذاکره با یکدیگر ارسال داشتند وجود دارد که تهران و قاهره هم در سایه گام‌های دیپلماتیک مثبت دو جانبه به تعاملی مستقیم دست یابند.
به نظر می‌رسد که در این مسیر پشتوانه حمایتی نظام ضمانت مناسبی برای مذاکرات و گفت و گوهای آقای لاریجانی در مصر بوده است؛ در این ارتباط علی رغم مسکوت ماندن بحث نامه محمود احمدی نژاد به همتای مصری او در داخل کشور، می‌توان نگاه مثبت نظام را نسبت به بهبود روابط میان دو کشور احساس کرد و در این صورت ارسال پیام رئیس قوه مجریه توسط رئیس قوه مقننه نیز می‌تواند امری طبیعی باشد.
از سوی دیگر ترتیب ملاقات‌ها و گفت و گوهای آقای لاریجانی با مقام‌های مصری نیز خود نشانگر اهمیتی است که کشور میزبان برای این سفر در چارچوب مناسبات دو کشور قائل شده است به بیانی دیگر مقام‌های مصری هم از طریق گفت و گو با آقای لاریجانی نشان دادند که مایل‌اند زمینه‌های بهبود روابط با ایران را بررسی کنند.
اما در داخل ایران بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق در نامه‌ای به علی لاریجانی از دیدارهای او با مقام‌های مصری انتقاد کرد. در این نامه آمده است که" آقای لاریجانی، شما را به مرور تاریخ نه چندان دور امت رنج دیده اسلام توصیه می کنیم چراکه ملل مسلمان جهان، هنوز ننگ قرار داد کمپ دیوید که با دستان سادات و بگین بسته شده است را فراموش نکرده‌اند و به یاد دارید که این قرارداد آغازی شد بر قطع رابطه سیاسی ایران با دولت جنایتکار مصر."
این قبیل برخوردهای تند در هر یک از طرف‌های رابطه که انجام شود می‌تواند امکان ضعف گام‌های دیپلماتیک را فراهم سازد اما بی تردید اهمیت روابط حسنه میان ایران و کشورهای عربی و بویژه کشورهای صاحب نفوذی چون مصر و عربستان در شرایط کنونی برای تهران بیش از گذشته است.
نکته قابل توجه دیگر در سفر لاریجانی به مصر تلاشی است که مجلس شورای اسلامی در مباحث سیاست خارجی انجام می‌دهد، در مورد مصر بیش از دولت و دستگاه وزارت خارجه کشور، فعالیت دیپلماتیک مجلس را شاهد بودیم که در قالب همکاری‌های بین المجالس کشورهای اسلامی رونق خاصی داشت. البته روند رو به رشد دیپلماسی پارلمانی محدود به مصر نبوده و موارد دیگری را نیز در بر گرفته است.
این نکته هر چند نشانه تعامل موثر قوا و دستگاه‌های مختلف کشور با یکدیگر و در جهت پیشبرد اهداف و منافع ملی است اما می‌تواند انفعال دستگاه سیاست خارجی به عنوان زیر مجموعه دولت را نیز به نمایش گذارد.
در مجموع می‌توان سفر آقای لاریجانی به مصر را سفری قابل توجه، اثرگذار و دارای ابعاد منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای دانست؛ در داخل ایران نوع نگاه به مصر تا حدودی در حال تعدیل است اما در منطقه هنوز فضای تردید بر روابط ایران و اعراب سایه دارد و باید دید که در بعد فرا منطقه‌ای نگاه امریکا به روزنه‌های باز شده در مناسبات تهران و قاهره چیست بویژه که این روزنه‌ها اسرائیل را نگران کرده است.
نظر شما