سید حسن مدرس (۱۲۴۹- ۱۰ آذر ۱۳۱۶) در دوره فترت بین مجالس سوم و چهارم مجلس شورای ملی در اعتراض به اشغال ایران طی جنگ جهانی اول، همراه برخی نمایندگان به غرب کشور مهاجرت کرد تا زمینه تشکیل دولت موقت را فراهم آورد.
گروه‌های وسیعی از مردم نیز مهاجرین را به سوی غرب کشور همراهی کردند و پس از پیوستن نیروهای نظامی، دولت موقت ملی به ریاست نظام‌السلطنه مافی (حسینقلی‌خان) در کرمانشاه تشکیل شد که مدرس در آن، وزیر عدلیه و اوقاف بود. هدف از این اقدام، جلوگیری از فشار مضاعف روس و انگلیس به دولت ایران بود تا هرگاه اشغالگران امور خلاف قاعده‌ای را تحمیل کردند، دولت موقت با غیرقانونی خواندن دولت مرکزی در تهران، آن قرارداد‌ها و تصمیمات تحمیلی را غیرقانونی و فاقد وجاهت اعلام کند.
با این وجود، نیروهای اشغالگر، غرب کشور را به تصرف خود درآوردند و معترضین ناچار به ترک کشور شدند و دولت خود را در استانبول برپا داشتند. طی دوران حضور دولت موقت در استانبول، مدرس با سلطان عثمانی و رجال آن کشور ملاقات‌هایی انجام داد. سرانجام پس از پایان جنگ اول، دولت موقت علت وجودی خود را از دست داد و مدرس به ایران بازگشت.
این عکس اعضای دولت موقت ملی را نشان می‌دهد: (از چپ) محمدعلی نظام مافی، امان‌الله اردلان، سید حسن مدرس، رضاقلی مافی، محمدعلی فرزین، حسین سمیعی و قاسم صوراسرافیل.
/6262
نظر شما