آرمان: رسانه‌ها در ایران روزانه خبرهای زیادی درباره موادمخدر منتشر می‌کنند؛ این به تنهایی می‌تواند نشان‌دهنده جدی بودن این آسیب اجتماعی باشد. برای مثال روز گذشته رضا جهانگیری‌فر، معاون خدمات اجتماعی سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران با اشاره به روند رو به رشد اعتیاد در دو سال اخیر و تاثیر آن بر بحث بی‌خانمان‌های شهر تهران گفت: رشد اعتیاد بر تعداد بی‌خانمان‌های شهر تهران افزوده است. همزمان مدیرکل مقابله با عرضه ستاد مبارزه با موادمخدر اعلام کرد: زائران معتادی که قصد تشرف به مکه مکرمه و مدینه منوره را دارند نسبت به ترک اعتیاد خود اقدام کنند. به گفته علیرضا اکبرشاهی ستاد مبارزه با موادمخدر معرفی این عزیزان به مراکز مجاز ترک اعتیاد را تسهیل خواهد کرد تا ان‌شاءا... بتوانند با سلامت کامل از این فیض عظیم معنوی، بهره‌مند شوند. حتی اگر همین خبر‌ها نیز منتشر نشود آمار معتادان در ایران، تغییر الگوی مصرف، نگرش به موادمخدر و... خود اثبات‌کننده خطرناک‌بودن وضعیتی است که در آن قرار داریم. بسیاری از آسیب‌شناسان اجتماعی اعتیاد را بزرگترین آسیب اجتماعی ما دانسته‌اند. آنها می‌گویند بیش از 90 درصد خانواده‌های ایرانی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم با این مشکل دست به گریبانند. با این وجود، آمار‌های رسمی تعداد معتادان را چیزی بین یک میلیون و 200 تا یک میلیون و 400 هزار نفر نشان می‌دهد؛ رقمی که همواره مورد مناقشه بوده است.
نرخ اعتیاد: 65/2 درصد
مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با موادمخدر درباره تعداد معتادان کشور و چگونگی محاسبه رقم آنها به آرمان می‌گوید: «طرح ملی شیوع‌شناسی اعتیاد و مصرف موادمخدر در میان شهروندان کشور در سال 1390 به سفارش ستاد مبارزه با موادمخدر و از طریق پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای و تصادفی چند مرحله‌ای سیستماتیک به‌صورت خانه به خانه در مناطق شهری و روستایی سطح کشور انجام شده است که نرخ شیوع مصرف موادمخدر 65/2 درصد و تعداد تقریبی معتادان یک میلیون و 325 هزار نفر بوده است». حمید صرامی همچنین تاکید کرد: «7/90 درصد معتادان مرد و 3/9 درصد آنها زن بوده‌اند و از لحاظ سنی 50 درصد نمونه زیر 34 سال سن داشته‌اند و میانگین سن آغاز مصرف دو گروه نمونه 21 سال بوده است».به گفته این مقام مسئول دلایل شروع مصرف مواد در گروه نمونه به ترتیب اولویت عبارت بوده است از کسب لذت، کنجکاوی، تفریح، رفع مشکلات روحی، در دسترس بودن مواد، فشار دوستان، رفع درد، کار سنگین، کاهش علائم بیماری جسمی و اختلافات خانوادگی. مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با موادمخدر همچنین ادامه داد: «نرخ شیوع مصرف موادمخدر به نسبت جمعیت استان‌ها در 12 استان کشور شامل کرمان، مازندران، خوزستان، آذربایجان‌شرقی، لرستان، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، فارس، تهران، خراسان‌رضوی، قم و البرز از میانگین نرخ شیوع کشور بالاتر بوده است». او همچنین درباره برنامه‌ها، عملکرد و سیاستگذاری‌های ستاد مبارزه با موادمخدر گفت: «باید بپذیریم در مقابل ما سیستمی هوشمند، فعال، خلاق، پویا و دینامیک وجود دارد که ترافیکی از انواع موادمخدر توهم‌زا، روانگردان و مواد جدید با منشاء گیاهی (NPS) را به نوجوانان و جوانان عرضه می‌کند و دائما با هدف جذب مشتریان جدید و کسب سود بیشتر، به فکر قتل عام آنهاست. بنابراین باید کلیه دستگاه‌های فرهنگی و پیشگیری و همچنین درمانی در کنار اقدامات سخت‌افزاری از سوی دستگاه‌های انتظامی و اطلاعاتی تلاش مضاعف داشته باشند. البته جایگاه مردم در این عرصه بسیار مهم است و انتظار می‌رود شاهد حضور جدی‌تر نخبگان، سازمان‌های مردم‌نهاد، اساتید، هنرمندان، ورزشکاران و ... باشیم».
شک و شبهه درباره تعداد معتادان
اما سیدحسن موسوی‌چلک در مقابل پاسخ‌های مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با موادمخدر، آمار اعلام شده توسط این ستاد را محل شک و شبهه قلمداد کرد. به گفته این آسیب‌شناس «سال‌هاست همین رقم کمی کمتر و کمی بیشتر منتشر می‌شود حال آنکه، پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد تعداد معتادان چیزی بین دو میلیون تا دو میلیون و 100 هزار نفر است». او البته به قطعی نبودن آمار این حوزه اشاره کرده و گفته است: «در حوزه اعتیاد مانند سایر حوزه‌های اجتماعی نمی‌توان آمار دقیقی داد. افراد باید خود مراجعه کنند یا حداقل اذعان کنند که معتاد هستند حال آنکه، بسیاری از آنها چنین کاری نمی‌کنند». رئیس انجمن علمی مددکاران ایران همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا نگاه امنیتی به مقوله اعتیاد باعث می‌شود آمار شفافی وجود نداشته باشد، گفته است: «این می‌تواند یکی از دلایل باشد هرچند، در سال‌های اخیر تا حد زیادی این نگاه تغییر کرده است. به‌هر حال واقعیتی که درباره اعتیاد در ایران وجود دارد اینکه تعداد زیادی از شهروندان به‌صورت مستقیم و تعداد بیشتری به‌صورت غیرمستقیم با این آسیب اجتماعی دست به‌گریبانند. از طرف دیگر در سال‌های اخیر تغییر الگوی مصرف موادمخدر اتفاق افتاده است که نگران‌کننده است». او درباره اینکه آیا نباید در بحث کنترل و کاهش آسیب‌های ناشی از موادمخدر به سمت تعیین‌تکلیف با یکسری مواد برویم تا استفاده از مواد پرخطر کاهش یابد، گفته است: «سال‌ها درباره این بحث شده است که اعتیاد جرم است یا بیماری؟ باید گفت به‌رغم تمامی تلاش‌هایی که در این حوزه انجام شده است در ایران اعتیاد همچنان جرم است مگر برای کسانی که برای درمان مراجعه می‌کنند. اینکه متادون درمانی، شلتر، دی‌آی‌سی و... داریم نشان‌دهنده غالب شدن نگاه درمانی در این حوزه است اما، به‌نظر نمی‌رسد به‌زودی بتوانیم درمورد مواد کم‌خطر تعیین‌تکلیف کنیم».
منبع:روزنامه آرمان/18/9/92/صفحه 4
www.mousavichalak.ir
نظر شما