رضا الیاسی: با گذشت حدود نیم قرن از مذاکرات حکومت محمدرضا پهلوی، پادشاه سابق ایران برای خرید نوع ویژه ای از تانک های چیفتن که بعدا به "شیر ایران" معروف شد، این روزها بار دیگر این قرارداد به یکی از بحث های داغ دیپلماسی ایران تبدیل شده و اخباری درباره شکایت 400 میلیون دلاری ایران از وزارت دفاع انگلیس در رسانه های خبری منتشر شده است.
چیفتن از پیشرفته‌ترین تانک‌های عصر خود محسوب می‌شد که قوی‌ترین توپ و سنگین‌ترین زره را در بین تمامی تانک‌های آن دوران را داشت امابازای آن قدرت تحرک و سرعت آن کاهش یافته بود. سلاح اصلی این تانک یک توپ کالیبر ۱۲۰ بود و زره آن در قسمت‌های مختلف بین ۳٫۸ تا ۱۹٫۵ سانتی‌متر قطر داشت.
ایران نیز خریدار اصلی این تانک بود که در بیش از 1000 دستگاه را بین سال‌های ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ خریداری کرد و خرید تانک چیفتن از سوی ایران پس از آن صورت گرفت که آلمان غربی از فروش تانک‌های لئوپارد ۱ به ایران خودداری کرد. موافقت انگلیس با فروش این نوع تانک به ایران در حالی بود که چند سال قبل دولت این کشور فروش این تانک به اسرائیل و لیبی را ممنوع اعلام کرده بود.
اولین مدل تانک چیفتن در سال 1967 معرفی و به 6 کشور از جمله، ایران، اردن و کویت صادر شد و بیشتر فروش خارجی این تانک نیز مربوط به ایران بود.
هم اکنون در حالی که سال ها از قرارداد ایران و انگلیس برای خرید تانک چیفتن می گذرد و جمهوری اسلامی ایران در زمینه تولید بخش عمده ای از سلاح نظامی به خودکفایی رسیده است باز هم پرونده قدیمی چیفتن های انگلیسی مطرح شده و آنچنان که ایندیپندنت اعلام کرده است دولت ایران شکایت خود از شرکت تسلیحاتی "خدمات بین الملل نظامی" (IMS) وابسته به وزارت دفاع انگلیس را در دادگاه عالی بریتانیا مطرح کرده و این شکایت به موجب عمل نکردن شرکت IMS به تعهدات خود در خصوص تحویل تانک های چیفتن به ایران، در دادگاه عالی انگلیس مطرح شده است.
اما به موجب قراردادی که در زمان حکومت پهلوی در ایران و شرکت IMS به امضا رسیده بود تهران سفارش ساخت یک هزار و 750 دستگاه تانک چیفتن به ارزش 650 میلیون پوند را به وزارت دفاع انگلیس داد اما تا زمان وقوع انقلاب اسلامی در سال 1979 (1357) فقط 185 عدد از این تانک ها به ایران تحویل داده شد و بعد از نقلاب تحویل آنها متوقف گردید و در سال 2009 میلادی اتاق بین المللی بازرگانی انگلیس و ایران در مورد این پرونده به دادگاه رفته بودند اما نتیجه مشخصی از آن حاصل نشده بود.
آنچنان که ایندیپندنت نوشته است در سال 2010 میلادی نیز تماس هایی میان ایران و انگلیس برای حل این موضوع انجام شد و حتی دیدارهایی نیز میان نمایندگان دو کشور در استانبول انجام گرفت اما به دلیل آنچه انگلیس آن را کارشکنی تهران خواند، مذاکرات دو طرف برای حل پرونده تانک های چیفتن راه به جایی نبرد و هیچ یک از وزیران دفاع انگلیس حاضر نشده اند توضیحی در این خصوص که پس از سال 1979 تاکنون چه اتفاقی برای این قرارداد 650 میلیون دلاری رخ داده، بدهند و همین امر باعث شده تا ایران بار دیگر شکایتی را در دادگاه عالی مطرح کند که این شکایت هم اکنون در حال رسیدگی است.
همچنین در اوایل سال گذشته میلادی ملاقاتی محرمانه میان وزیر دادگستری ایران و نمایندگان IMS در استانبول انجام شد و سپس گفت و گوهایی نیز در همین رابطه انجام گرفت که در لندن از آن به عنوان مذاکرات غیر رسمی یاد می شود. قرار بود ایران در تابستان سال گذشته این شکایت را در دادگاه عالی مطرح کند اما هشدار نمایندگان IMS در مورد وضعیت دادگاه موجب شد تا طرح این شکایت به تعویق بیافتد.
در همین رابطه یکی از مقامات وزارت دفاع انگلیس گفته است تا زمانیکه تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران وجود داشته باشد هیچ پولی در خصوص قرارداد تانک های چیفتن به تهران پرداخت نمی شود. در همین رابطه مذاکراتی بین نمایندگان شرکت IMS و ایران در حال جریان است اما این گفت و گوها هنوز به نتیجه نرسیده اند.
2929
نظر شما