اوکراین روی آرامش را نخواهد دید

 شعیب بهمن، کارشناس مسائل روسیه و اوراسیا در گفت‌و‌گو با «جوان‌آنلاین» با اشاره به وقایع اخیر اوکراین اظهار داشت: اتفاقاتی که در اوکراین رخ داد از دو جنبه قابل بررسی است؛ ابتدا اینکه این اتفاقات هم ریشه در شرایط داخلی اوکراین و هم ریشه در رقابت‌های ژئوپلتیکی بزرگ مثل روسیه و مجموعه غرب مثل اروپا و آمریکا دارد. در داخل اگر بخواهیم این مسئله را ریشه‌یابی کنیم مسئله جدیدی نیست و در واقع در تمام سال‌های بعد از فروپاشی شوروی و استقلال اوکراین ما شاهد چنین تحولاتی بوده‌ایم و نقطه اوج آن هم همان انقلاب رنگی سال 2004 در داخل اوکراین بود.

بهمن افزود: دلیل آن اتفاقات سال 2004 این است که در واقع اوکراین یک جامعه دوگانه محسوب می‌شود که دارای دوگانگی‌های اجتماعی است. به این معنا که مردم قسمت‌های شرقی و جنوبی اوکراین اکثرا یا روس‌ تبار هستند یا خواستار روابط گسترده و نزدیک‌تر با روسیه و پیوستن به اتحادیه اوراسیایی. در طرف مقابل مردم بخش‌های غربی و شمالی اوکراین اکثرا اوکراینی‌الاصل هستند و بیشتر طرفدار پیوستن غرب و اتحادیه اروپا هستند که البته این دو گانگی همیشه در سیاست‌های اوکراین وجود داشته است گاهی اوقات نامزد شرق‌ گراها پیروز شده و به سمت روسیه پیش رفته و گاهی اوقات هم نامزد غرب‌گراها در انتخابات پیروز شده است و اوکراین را به سمت غرب برده است.

وی ادامه داد: در برخی مواقع هم تنش بر سر این انتقال قدرت صورت گرفته است که نمونه آن را در انقلاب نارنجی سال 2004 و وقایع اخیر مشاهده کنیم. اتفاقی که در این چند روز در اوکراین رخ داد از چند جنبه قابل بررسی است؛ نخست اینکه در چند روز اخیر درگیری‌ها به خشونت کشیده شد و چندین نفر در آنجا کشته شدند و کنترل اوضاع هم از دست دولت و هم مخالفان میانه‌رو خارج شد. در واقع مخالفان تندروتر کنترل را به دست گرفتند. این مخالفان معتقدند که تنها از راه خشونت‌آمیز می‌توان به اهداف خود دست یافت.

این کارشناس مسائل روسیه تصریح کرد: وقتی مخالفان تندرو یا ناسیونالیست‌های افراطی کنترل را به دست گرفتند و این باعث شد که مخالفان میانه‌رویی مثل کلیچکو حاضر می‌شود با آقای یانوکوویچ سر میز مذاکره بنشیند. بعد از آن توافق‌نامه پیش‌بینی می‌شد اوضاع تا حدی آرام شود. اما اتفاقی که در روز بعد رخ داد این بود ارتش در این مناقشه سیاسی اعلام بی‌طرفی کرد.

وی اضافه کرد: بعد از اینکه مخالفان میانه‌رو با دیدار آقای یانوکوویچ موافقت کردند، توانستند به یاری آلمان،‌ فرانسه و لهستان توافق‌نامه‌ای را امضا کنند. توافق‌نامه‌ای که بیشتر به نفع مخالفین بود تا آقای یانوکوویچ و او چاره‌ای برای امضای این توافق‌نامه نداشت. توافق‌نامه‌ای که راه‌حل بینابین بود و مخالفان هم تا حدی به خواسته‌های خود دست پیدا کردند.

بهمن به اتفاقات روز بعد از امضای توافق‌نامه اشاره کرد و گفت: پس از اینکه ارتش اعلام بی‌طرفی کرد، بسیاری از نمایندگان متحد آقای یانوکوویچ استعفا دادند و در نتیجه تعداد نمایندگان مخالف در مجلس بیشتر شد و در نهایت مجلس دست به برکناری آقای یانوکوویچ زدند و این برکناری هم یک عمل غیرقانونی محسوب می‌شود.

به گفته این کارشناس مسائل روسیه مهم‌ترین اتفاقی که رخ داد فروپاشی حاکمیت در داخل اوکراین بود و اگر آقای یانوکویچ موفق می‌شد همچنان متحدان خود را حفظ کند چنین اتفاقی رخ نمی‌داد و مخالفان به سادگی نمی‌توانستند چنین کاری انجام دهند اما به هر حال ارتش اعلام بی‌طرفی کرد و بسیاری از متحدان یانوکوویچ در پارلمان استعفا دادند و در نتیجه مخالفان از کثرت بیشتری برخوردار شدند.

بهمن در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا اوکراین بعد از انتخابات روی آرامش را خواهد دید، گفت: به دلیل آن دوگانگی اجتماعی و به دلیل رقابت‌هایی که بین روسیه و غرب در این کشور وجود دارد، اوکراین روی آرامش را نخواهد دید. با توجه به فضای داخلی اوکراین و بخصوص اینکه شب گذشته رهبران جبهه شرقی و جنوبی اوکراین کنگره‌ای داشتند و در این کنگره که همه کاملا به زبان روسی صحبت می‌کردند، اعلام شد این تحولات را نخواهند پذیرفت و اگر قرار باشد آنها به اجبار تحولات را بپذیرند از اوکراین جدا می‌شوند و این زنگ خطر مهمی است برای حفظ تمامیت ارضی اوکراین.

وی معتقد است: این احتمال وجود دارد که اوکراین به دو منطقه شرقی و غربی تقسیم شود منطقه شرقی تحت نفوذ روسیه خواهد شد و منطقه غربی هم تحت نفوذ غرب. اگر چنین اتفاقی هم رخ ندهد و تمامیت ارضی اوکراین حفظ شود و آن طور که پیش‌بینی کردند سه ماه دیگر انتخابات ریاست جمهوری در این کشور برگزار شود و حتی اگر نامزد مخالفان هم پیروز شود باز هم اوکراین روی آرامش را نخواهد دید چون به هر حال رئیس جمهور جدید هم با چالش‌هایی مواجه خواهد بود.

بهمن به مشکلات رئیس جمهور آینده این کشور اشاره کرد: مهم‌ترین چالش آینده اوکراین در حوزه اقتصادی است. در شرایطی که اگر غرب‌گراها پیروز شوند ناچار خواهند بود رابطه‌شان را با روسیه کم کنند و در واقع کاهش رابطه با روسیه به معنای قطع صدور انرژی از روسیه به اوکراین خواهد بود. مهم‌ترین مشکل حس هم‌گرایی بین مناطق شرقی و غربی در اوکراین نیز وجود دارد که از مهم‌ترین چالش‌های رئیس جمهور اوکراین خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که خود مخالفان هم برای پیروزی در انتخابات اوکراین با مشکل مواجه هستند و حتی اگر بخواهند سناریوی این قضیه پیش نرود و به همین شکل فعلی باقی بماند آن گاه خواهیم دید در بین مخالفان چه کسی به عنوان کاندید مطرح خواهد شد؟ پیش از این تحولات آقای کلیچکو در بین رهبران مخالفان محبوبیت بیشتری داشت هر چند که خیلی تجربه سیاسی ندارد اما از دیشب که تیموشنکو از زندان آزاد شده به نظر می‌رسد محبوبیت او بیشتر باشد.

بهمن در پایان یادآور شد: باید منتظر ماند و دید مخالفانی که موفق به برکناری یانوکوویچ از قدرت شدند، آیا حاضرند در زیر پرچم تیموشنکو باشند یا آنها هم به صورت مستقل فعالیت می‌کنند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد می‌تواند منجر به پیروز نامزد شرق‌گرا شود، چنانکه در انتخابات قبلی شکاف موجود در میان نامزدها منجر به پیروزی آقای یانوکوویچ شد.

منبع: جوان آنلاین

برای مشاهده صفحه شخصی شعیب بهمن اینجا را کلیک کنید