آزادی مرزبانان اما نقطه عطفی در حیات جامعه مدنی درایران به شمار خواهد رفت. در بیش از دو ماهی که مرزبانان توسط گروه جیش العدل ربوده شده بودند تلاش های بی وقفه ای از سوی نهادهای امنیتی، نظامی، انتظامی و دیپلماسی ایران صورت گرفت.اما واقعیت آنست که تمامی تلاش های رسمی حکومتی ناکام ماندند و نتوانستند گامی در جهت آزادی گروگانها بردارند. در خلال این مدت تلاش های غیر رسمی ازجانب بزرگان و رهبران اهل سنت منطقه سیستان و بلوچستان هم در جریان بود. در راس تلاش معتمدین محلی می بایستی از نقش محوری جناب مولوی عبدالحمید رهبر اهل سنت منطقه یاد کرد. در حالیکه تلاش های رسمی حکومتی نتوانسته بودند موفقیتی به بار آورند، وساطت و " ریش سفیدی" رهبر مذهبی اهل سنت سرانجام توانست به بحران گروگان گیری خاتمه دهد. البته مسئولین دولتی در ایران از جمله آقای رئیس جمهور کم لطفی نموده و در پیام های تبریک شان به مناسبت آزادی مرزبانان حاضر نشدند نامی از مولوی عبدالحمید ببرند و خیلی کلی اشاره به " معتمدین محلی" نمودند. در حالیکه همه می دانند که چهره و شخصیت اصلی " معتمدین محلی" ، رهبر سنی مذهب سیستان و بلوچستان بود.
موفقیت مولوی عبدالحمید در حقیقت موفقیت جامعه مدنی بود. آزادی گروگانها مرهون تلاش های ایشان بعلاوه تلاش های ایشان بعلاوه مخالفت، انتقادات و اعتراضات جامعه اهل سنت و غیر اهل سنت ایران به اقدام گروه جیش العدل بود. واقعیت آنست که جامعه مدنی ایران اعم از بخش های سنی مذهب آن تا دیگران با آدم ربایی جیش العدل به هیچ روی همراهی نکرده و به اشکال مختلف بصورت علنی و غیرعلنی با آن به مخالفت برخاستند. انتقاد جامعه مدنی از اقدام جیش العدل بدون تردید درتصمیم آنان مبنی بر آزاد نمودن گروگانها موثر بوده. البته با توجه به وضعیت این گروه نمی توان از رهبران آن انتظار داشت که به این امر اذعان نموده و رسما اعلام کنند که وقتی ما متوجه شدیم که بجز برخی افراد و جریانات تندرو، جامعه اهل سنت به همراه جامعه مدنی ایران از حرکت ما استقبال ننموده بلکه علیه آن موضع گیری کرده اند، تصمیم گرفتیم که گروگانها را بدون گرفتن هیچ امتیازی آزاد کنیم. اما گروه جیش العدل هم همانند هر گروه و جریان سیاسی دیگری نمی تواند در قبال افکار عمومی و واکنش افکارعمومی به اقدامات و موضع گیری هایش بی تفاوت باشد. اگر این را به عنوان یک اصل کلی بپذیریم، در آنصورت جیش العدل نمی توانسته ظرف دو ماه گذشته واکنش های منفی به گروگانگیریش را ندیده بوده باشد.
از این نقطه به بعد توپ در زمین مسئولین ایران است که از تجربه گروگانگیری مرزبانان و آزاد شدنشان چگونه استفاده نمایند. مسیر صحیح آنست که برای مولوی عبدالحمید رهبر اهل سنت منطقه احترام بیشتری قائل شده و کمک کنند تا جایگاه و نقش ایشان بعنوان بخشی از" جامعه مدنی" بیشتر شود. اتفاقا اگر مسئولین جمهوری اسلامی از خود سعه صدر بیشتری در خصوص مولوی عبدالحمید و سایر بزرگان و رهبران سنی مذهب منطقه و کشورنشان دهند، در بلند مدت متوجه خواهند شد که بیشترین مانع را بر سر راه جریانات رادیکال سنی مذهب از جمله جیش العدل بوجود آورده اند.
صادق زیباکلام
هجدهم فروردین یکهزار و سیصد و نود و سه
نظر شما