ریحانه سادات یاسینی: کمی انطرف تر از مهرشهر کرج، بعد از فرودگاه پیام، جاده به یک سه راهی میرسد. یک راه آن به کیان مهر، یک راه به ماه دشت و یک راه به سمت مسکنهایی میرود که روزی با پوسترهای بزرگ و شعار «امید به آیندهای روشن» در بیابانهای غیرمسکونی ساخته شد. در انتهای این راه 10 هزار و 476 واحد مسکونی در بلوکهای 4 طبقه و یک شکل به رنگ های کرم- زرشکی و کرم- نارنجی کنار هم قرار گرفتهاند، تا چیزی شبیه به یک شهر کوچک قابل سکونت ایجاد شود. ساکنان این شهرک نیز در سالهای گذشته سرمایههای اندک خود را به امید خانه دار شدن خرج کردهاند و حالا با سکونت در این منازل، طعم مهر دولت قبل را میچشند. در ورودی مسکن مهر البرز ماهدشت کانکسی برای نگهبانی تعبیه شده است. به گفتهی لیلا، خانمی که 33 سال دارد و با همسر و دختر 10 سالهاش در اینجا زندگی میکند، این جایگاه نگهبانی وظایفی مهمتر از حراست از شهرک را نیز بر عهده دارد: «ابتدا از ما 14 میلیون و 500 هزار تومان گرفتند و بعد از گرانیها 5 میلیون دیگر هم اضافه کردند. خیلیها پول اضافی را پرداخت نکردند. حالا این واحد نگهبانی مسئول است تا آنهایی را که مبلغ اضافی را تسویه نکردهاند، شناسایی کند و نگذارد وارد شوند. خیلیها با اسباب و اثاثیه میآیند اما اگر حسابشان صاف نباشد، نمیگذارند داخل بیایند و واحدهایشان را تحویل نمیدهند.»
کمی جلوتر از کانکس نگهبانی بلوکهای نیمهکارهای قرار دارد. بعضی ساختمانها کاملاً نیمهکاره رها شده و بعضی دیگر نیز ساخته شدهاند اما هنوز نمای آنها تکمیل نشده است. ساختمانهایی که شیشه و پنجرههای آن شکسته شده نیز کنار این بلوکها به چشم می خورد. به گفتهی ساکنین این شهرک، این واحدها را صاحبان خود آنها به این شکل درآوردهاند. صاحبانی که این واحدها را از چند مالک اولیه خریدهاند، آنها نیز پول مردم را گرفتهاند و رفتهاند. بدون اینکه خانههایشان را تحویل دهند و مراحل قانونی را طی کنند. مالباختگان از روی اعتراض و عصبانیت شیشههای خانه های خودشان را شکستهاند. برای رسیدن به خیابانهایی که زندگی در آنها جریان دارد باید از درب ورودی، مسیری سرپایینی را طی کرد که با تاکسیهای شهرک به اندازه 5 دقیقه پیاده روی فاصله دارد. لیلا که 9 ماه است واحد مسکن مهر خود را تحویل گرفته میگوید:«هیچوقت پیاده رفت و آمد نمیکنیم. هم سرپایینی و سربالایی منزل ما تا درب شهرک راه سختی است، هم اینکه محیط خوبی نیست و خطر دارد. مخصوصاً شبها که سگ هم زیاد است خانوادههایی که ماشین ندارند جدا اذیت میشوند.
این خاکروبهها هم که کنار ساختمانهای ما قراردارد، نه شهرداری نه هیچجای دیگر جمع کردن آن را نپذیرفتند. به همراه سایر ساکنین پول گذاشتیم و اقدام کردیم.» دراین شهرک هیچ فضاسازی محیطی که یک جای خشک و بیابانی را مناسب زندگی آپارتمان نشینی و شهری کند انجام نشده است. بعد از گذشت حدود 2 سال از سکونت افرادی که از خانهدار شدن خود به مهر دولت پیشین خوشحال بودهاند، اکثر قسمتهای شهرک خاکی است و تنها بخشهای کوچکی از آن به تازگی آسفالت شده. اینجا نه خبری از شعبهی بانک و دستگاه عابربانکی و نه حتی سوپرمارکتی که ساکنان مهر مجبور نباشند برای تهیهی مایحتاج اولیهی زندگی خود به مهرشهر مراجعه کنند.
از مدرسه، درمانگاه، بیمارستان، مراکز رفاهی و تجاری و ... تنها پیکرههای ساختمانی وجود دارد. در هر خیابان چهار بلوک روبهروی هم قرار گرفتهاند و دو باغچهی بزرگ نیمدایره شکل در دو طرف هر ساختمان وجود دارد، باغچهها خالی است و تنها در کنار بعضی ساختمانها چند نهال در آنها کاشته شده است. ساکنان این بلوکها نیز خودشان برای زیباسازی باغچهی خشک کنار خانههایشان با هزینهی شخصی اقدام کردهاند. لیلا میگوید:«غیر از فضای بیرون ساختمان که خودمان برای آن پول خرج کردهایم، داخل ساختمان و داخل واحدها را هم خودمان سر و سامان دادهایم. برای راهاندازی آب و برق مشاء، خود ساکنین روی هم پول گذاشته اند. پارکینگ کفسابی نشده بود و تماماً خودمان آن را انجام دادیم. گاز از همان اول وصل نبود و خط تلفن هم هنوز به تمام واحدها ندادهاند. انباری هم که اصلاً نداریم.» فضای داخل بسیاری از ساختمانها نیز نیمهکاره رها شده. داخل راهروها وسایل و تخت چوبهای خاصی که برای کارگران تعبیه شده بوده هنوز وجود دارد. سقف آسانسورهای تمام ساختمانها کوتاه بوده و سازمان استاندارد اجازهی راهاندازی آنها را نداده است. لیلا اعتقاد دارد آنچه آنها به عنوان مسکن مهر تحویل گرفتهاند تنها 4 دیوار آجری بوده است:« وقتی ما این واحد 81 متری دو خوابه را تحویل گرفتیم، نه کف آن سرامیک شده بود و نه حتی کابینت داشتیم. تمام اینها را با خرج خودمان جدای از پول خرید خانه تهیه کردیم. البته به ما وعده دادند که هزینهی اینها را میدهند اما هیچ کاری نکرده اند. هنوز یکسال هم نگذشته ولی دیوارهایمان ترک خوردهاند. اینجا از نظر تمام امکانات صفرِ صفر است.» غالب جمعیت این شهرک را خانوادههای جوان تشکیل میدهند. بسیاری از آنها فرزندان کوچک دارند. عروس و دامادهای زیادی نیز زندگی مشترک خود را با امید خانههای ارزان قیمت مهر آغاز کرده اند و بحرانهایی را در پیش روی خود میبینند. دومین هدف دولت پیشین از این طرح غیرکارشناسی، بعد از کنترل بازار آن بود که همهی مستأجرها به آرزوی خود برسند اما حالا مالکین این واحدها نگران زندگی و آیندهی خود هستند. زندگیای که از سادهترین حقوق رفاهی محروم است و آرزوی روزی را دارند که بتوانند در محل زندگیشان امنیت و آسایش حداقلی را تجربه کنند.
بررسیهای میدانی نشان میدهد اغلب شهرها و شهرکهای مسکن مهر به خصوص بخشهای حومهی پایتخت و البرز از مشکلاتی اینچنینی رنج میبرند.
آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم نیز بارها در مصاحبههای مختلف در کنار مباحث کلان اقتصادی تبعات اجتماعی این طرح را بیان کرده است:«دولت قبل گمان میکرد اگر چند هزار نفر را کنار هم قرار دهد، شهر تشکیل شده است در حالی که شهر یک سابقه، تاریخ و هویت اجتماعی و فرهنگی دارد. باید خودمان را جای مردم قرار دهیم و ببینیم آیا ملکی که می سازیم شرایط مناسب برای زندگی را دارد؟» دردسرهای مسکن مهر برای وزارت آخوندی تا آنجا بوده است که در نیمهی اردیبهشت ماه در پاسخ به سوالات نمایندگان مجلس با اشاره به اینکه باید به دنبال احیای راه و شهرسازی باشیم و باید از تبدیل این وزارت به وزارت مسکن مهر خودداری کنیم، گفت: «متاسفانه در مورد مسکن مهر مکانیابی‌ها در جاهایی انتخاب شده که فاقد امکانات زیربنایی بوده است اما اگر این انتخاب‌ها و هزینه‌ها در بافت‌های فرسوده و حاشیه‌ای انجام می‌شد طبیعتا کارآیی بالایی داشت. در نتیجه اگر در نظر بگیریم 50 هزار میلیارد تومان که از بانک مرکزی به مسکن مهر تزریق شده به احیای بافت‌های فرسوده می‌رسید الان گرفتار این نبودیم که به فکر تاسیسات سایر واحدها باشیم.»
پروژهای که دولت احمدی نژاد اعتقاد داشت مانند آن در طول تاریخ سابقه ندارد، مشکلات و تبعات سوء زیادی برای مردم دولت ایجاد کرده است. در مجموع وعده ساخت 2 میلیون و 155هزار واحد مسکن مهر به مردم داده شده بود که از این تعداد نصف آن تا به حال به تحویل داده شده است. آخوندی گفته است تکمیل این پروژه در دو بخش باید دنبال شود. بخش ساخت واحدها که قرار است تا انتهای سال اکثر آن نهایی شود اما در مورد ایجاد زیرساختهای شهری و امکانات وضعیت به گونهی دیگری است:« چهار دولت بعدی هم از اتمام مسکن مهر عاجزند، این بحث خدمات و امکانات شهری است چرا که تا زمانی که مسکن مهر بخواهد به محل‌هایی جاذب برای سکونت تبدیل شود حتی بیش از 4 دولت زمان خواهد برد.»
بررسیهای آماری نشان میدهند مسکن مهر که برای خانه دار کردن حدود 2 میلیون خانواده طراحی شد، شرایط زندگی را برای آنها و تمام مردم سختتر کرده چرا که اقتصاد کشور مستقیماً تحت تأثیر اشتباهات بزرگ اجرایی این طرح قرار گرفته است. مطابق آمار بیش از 40 درصد افزایش پایه پولی کشور ناشی از طرح مسکن مهر است یعنی حدود نیمی از نرخ تورم 40 درصدی که دولت قبل برجای گذاشت به واسطه رشد پایه پولی وابسته به مسکن مهر رقم خورده است.
کارشناسان اعتقاد دارند بزرگترین مشکل مسکن مهر دخالت مستقیم و گستردهی دولت در اجرای این طرح و استفادهی بیش از حد از منابع نفتی و بانک مرکزی بوده است در حالی که دولت میبایست تنها به سیاستگذاری میپرداخت و کار را به بخش خصوصی واگذار میکرد.
کارشناسان و فعالان بسیاری به کمک دولت یازدهم آمدهاند و پیشنهادات خود را برای حل مشکل این پروژه تقدیم دولت کردهاند. دولت یازدهم نیز تصمیم گرفته است پس از انجام تعهدات قبلی مسکن مهر، به اجرای طرح مسکن اجتماعی بپردازد. طرحی که عباس آخوندی از 20 سال پیش در زمان وزارت مسکن در دولت ششم، ایدهی آن را در سر میپروراند.
3535
نظر شما