رئیس پژوهشکده علوم جوی:طوفان معمولاقابل پیش بینی نیست/چراطوفان تهران،همراه باغبارهای سرخ وسیاه بود؟

دکتر پروین غفاریان رئیس پژوهشکده علوم جوی  در تشریح اینکه اقیانوس‌ها به چند طریق می‌توانند در شروع طوفان‌ها تأثیرگذار باشند، گفت: یکی از عوامل ناپایداری هوا، رطوبت داخل جو است. گرم شدن آب سطح اقیانوس‌ها رطوبت بیشتری وارد جو می‌کند و منجر به تشدید چرخند‌ زایی می‌شود. چرخند‌زایی در واقع عامل ناپایداری در سطوح میانی و پایینی جو است.

رئیس پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس‎ شناسی و علوم جوی با بیان اینکه «چرخند زایی یک نوع سامانه جوی است که ناپایداری جوی ایجاد می‌کند.» افزود: یکی از دلایلی که در یک ماه گذشته شاهد ناپایداری در جو بوده و اکثر شب‌ها رگبار و بعضاً بادهای شدید و طوفان داشتیم، چرخند‌زایی در سمت جنوب دریای سیاه و شرق دریای مدیترانه بوده است.

وی افزود: چرخندهایی که ایجاد شدند، امواجی را به سمت ایران ارسال کردند که این امواج به همراه گرمایشی که در سطح زمین اتفاق افتاده است ناپایداری هوا را تشدید کرده و بیشتر در تهران، شمال غرب ایران و دامنه‌های البرز شاهد رگبار، رعد و برق و بادهای شدید بودیم. البته نه تنها گرم شدن سطح زمین بلکه عبور امواج میانی جو، ناپایداری جو را تشدید کرده است.

غفاریان در پاسخ به اینکه علت مشاهده شدن رنگ‌های سیاه و قرمز در تندباد اخیر تهران چیست، اظهار داشت: طوفانی که روز دوشنبه در تهران اتفاق افتاد همراه گرد و خاک بود. این گرد و خاک عاملی برای تیره شدن جو بود. طوفان‌هایی که همراه با ابرهای همرفتی هستند می‌توانند جو را تیره کنند؛ در این شرایط گسترش عمودی ابرهای همرفتی آن‌قدر زیاد است که مانع رسیدن نور خورشید می‌شود و آسمان تیره به نظر می‌رسد. همچنین قرمز شدن جو نیز به دلیل پدیده گرد و خاک بود.

رئیس پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس‎ شناسی و علوم جوی درباره امکان پیش‌بینی تندبادها نیز گفت: این پدیده‌ها بعضاً محلی هستند و در مقیاس کوچک اتفاق می‌افتند و پیش‌بینی آنها نسبت به پیش‌بینی پدیده‌هایی که در مقیاس بزرگ اتفاق می‌افتد متفاوت است. به عنوان مثال، بارش برف به راحتی با نقشه‌های هواشناسی قابل پیش‌بینی و شناسایی است اما این طوفان‌ها در مقیاس کوچک (میان مقیاس در جو) اتفاق می‌افتند و توسط نقشه‌های هواشناسی قابل پیش‌بینی نیستند.

وی با بیان اینکه بهره‌گیری از «رادار هواشناسی» یکی از راه‌های قابل اتکا در پیش‌بینی طوفان‌های در مقیاس کوچک است، گفت: روش دیگر پیش‌بینی این طوفان‌ها، ماهواره‌های هواشناسی هستند که از طریق ماهواره می‌توان ابرهای همرفتی و گرد و خاک را آشکارسازی کرد.

غفاریان، ایستگاه‌های جو بالا را راه دیگر شناسایی طوفان‌های محلی دانست و افزود: در این روش، بالون‌هایی رها می‌شوند و به سطوح فوقانی جو می‌رسند و گزارش می‌دهند که پارامترها در چه وضعی قرار دارند. از این طریق شاخص‌های ناپایداری آشکار می‌شوند.

وی تأکید کرد: مدل‌های هواشناسی که برای شناسایی این گونه طوفان‌ها کاربرد دارند باید در ایران کالیبره شوند اما هنوز کار وسیعی در این حوزه انجام نشده است؛ البته پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌ شناسی و علوم جوی در مرحله پایلوت بر روی دو مدل هواشناسی کار می‌کند.

رئیس پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس‎ شناسی و علوم جوی خاطرنشان کرد: این نکته قابل توجه است که پیش‌بینی طوفان و تندباد از طریق هر کدام از روش‌ها هم که صورت گیرد، پیش‌بینی خیلی کوتاه‌مدت قبل از وقوع تندباد است یعنی بین یک تا ۶ ساعت قبل از اتفاق، می‌توان پدیده را آشکار کرد.

1717