توضیح معاون وزیر راه درباره اختلاف ترانزیتی ایران و ترکیه/کشاورزیان:به رانندگان ترک خوشامد می گوییم

محمدهیراد حاتمی: اختلافات ترانزیتی ایران و ترکیه با فرا رسیدن دهمین روز آذر شکل دیگری به خود گرفته است به طوریکه رسانه های ترکیه ای ادعا کردند ایران مرز بازرگان را به روی کامیون های ترکیه ای بسته اند. این ادعای رسانه های ترکیه ای به همین جا خاتمه پیدا نمی کند چه آنکه در ادامه این اطلاع رسانی آورده اند که تعطیلی مرز بازرگان از ساعت 12 دوشنبه یک صف 20 کیلومتری از تریلی های ایرانی را در این مرز تشکیل داده است. موضوعی که در همان نخستین سوال مان از داود کشاورزیان، معاون وزیر راه و شهر سازی به شدت تکذیب می شود. کشاورزیان که به منظور افتتاح خط ترانزیتی شرق دریای خزر (گرگان - اینچه‌برون - ترکمنستان) به استان گلستان سفر کرده است در این مسیر به رفع ابهام از ادعاهای رسانه های ترکیه ای درباره بسته بودن مرز ایران پرداخت و به صراحت اعلام کرد که دولت ایران به تمامی شهروندان ترکیه ای و رانندگان آنان با روی خوش، «خوشامد» می گوید و بسته بودن مرز ایران به روی رانندگان ترکیه ای به هیچ وجه صحت ندارد. مشروح گفت و گو با داود کشاورزیان، معاون وزیر راه و شهرسازی ورییس سازمان راهداری و حمل  و نقل جاده ای در را در رابطه با اختلافات ترانزیتی ایران و ترکیه را به فاصله چند ساعت مانده تا افتتاح افتتاح خط ترانزیتی شرق دریای خزر، در ادامه می خوانید:

برخی رسانه های ترکیه روز دوشنبه گزارش دادند که ایران بدون اعلام به ترکیه مرز بازرگان را به روی تریلی های ترکیه مسدود کرده است. حتی رسانه های دیگری با مضمون مشابه نوشتند: ایران مرز خود را به روی ترکیه بست. این صحبت ها تا چه اندازه با واقعیت همخوانی دارد؟

این ادعا صحت ندارد. به نظر می رسد بیشتر یک ادعای رسانه ای باشد و بسته بودن مرز ایران به روی ترکیه را تکذیب می کنم. اساسا چنین استدلالی صحت ندارد. ما به تمامی رانندگان ترکیه ای با رویی خوش خوشامد می گوییم و می خواهم از همین جا اعلام کنم که مرز های ایران به روی آنان و شهروندان ترکیه ای باز است.

یعنی محدودیتی برای رانندگان ترکیه ای وجود ندارد؟

مرزهای ایران روی ناوگان ترکیه و شهروندان ترکیه باز است. هیچ گونه محدودیتی در این رابطه وجود ندارد و این خبر تکذیب می شود.

پس این ادعا از کجا مطرح است؟ اینکه شنیده می شود یک صف 20 کیلومتری از تریلی های ایرانی در مرز بازرگان تشکیل شده است هم صحت ندارد؟

ماجرا از جایی آغاز می شود که بر اساس درخواست طرف های ترکیه ای و تصمیمی که در ایران گرفته اند قرار شد از اول دسامبر ناوگان ترکیه ای که وارد ایران می شود سوخت کافی همراه داشته باشد. بنابراین تصمیمی که اتخاذ شد اینگونه بود که باک کامیون های ترکیه ای پلمپ شود.

یعنی ترکیه ای ها این درخواست را داشتند؟

 این بحثی بوده که همیشه در مذاکرات ترکیه ای ها اعلام می کردند. می گفتند چرا عوارض از کامیون های ترکیه ای می گیرند؟ گفتیم به شما سوخت می دهیم و  آنها گفتند ما سوخت نمی خواهیم.  بنابراین قرار شد از اول دسامبر سوخت کافی داشته باشند و باک شان پلمپ شود.

پیش از اتخاذ چنین توافقی رویکرد همان دریافت عوارض بود؟ چرا این رویکرد یکباره تغییر پیدا کرد؟

ما قبل از این ها ما به التفاوت سوخت می گرفتیم و هیچ کاری به کار هم نداشتیم. ترکیه ای ها همیشه می گفتند چرا از ما پول می گیرند. در پاسخ به این سوال آنان، پاسخ دادیم که ما سوخت به شما می دهیم و آنها اعلام کردند سوخت نمی خواهند. در نهایت خواستند تا باک کامیون های شان پلمپ شود.

تجربه پلمپ یک تجربه تقریبا شکست خورده است. قبول دارید که ساز و کار های زیادی برای دور زدن آن وجود دارد؟   

ما قبلا یک تجربه شکست خورده پلمپ داشتیم. پلمپ کار دستی نیست اما به هر حال ترکیه ای ها آمدند در مقابل ما به التفاوت عوارض وضع کردند. ما هم عوارض اضافه نکردیم. این رفتار متغایر است با آنچه که مبنی بر توسعه روابط دو کشور است. بر این اساس ما عوارض جدید وضع نکردیم منتها به آنها اعلام کردیم که کامیون های تان را پلپ می کنیم.

این اتفاق با یک توافق صورت گرفته است پس چرا به یکباره مرز بازرگان شاهد صف طولانی از کامیون ها شد؟

 متاسفانه از دیروز که ما خواستیم پلمپ کردن کامیون ها را شروع کنیم عملا هیچ کدام شان سوخت نداشتند. دوم اینکه باک شان هم آماده پلمپ کردن نبود. به هر حال برای پلمپ کردن یک سری ملزوماتی احتایج است که بدون آنها نمی شود این کار را انجام داد.  مثل هر جای دیگری که پلمپ می کنند قطعا باید ساز و کار آن فراهم باشد. طبیعتا وقتی شرایط پلمپ کردن را نداشتند به مشکل بر خوردند. به هر حال پیش از این همانطور که اشاره کردم ایران  ما به التفاوت سوخت می گرفت و در مقابل سوخت ارزان می داد. آنها آمدند عوارض وضع کردند ما هم متقابلا عوارض گذاشتیم. آنها عوارض دومی وضع کردند که ما دیگر عوارض دومی نداشتیم و به جای عوارض پلمپ که همیشه و در همه جلسات خواست مسئولان ترکیه ای بود را اجرایی کردیم.

گمانه زنی شما از این اتفاق چیست؟ به هر حال تجربه نشان داده که پلمپ طرح موفق نبوده است. تحلیل شما چیست؟

ما می دانیم شکست خورده است. ما اعتقادی به پلمپ کردن نداریم. اعتقاد ما همان روشی بود که سال ها داشت اجرا می شد. یک روش  عادلانه بود چرا که دو طرف سهم مساوی در حمل و نقل داشتند. در نهایت ترکیه ای ها تحت تاثیر شرکت های حمل و نقل  شان آمدند و اعلام کردند که چرا ایران از ما عوارض می گیرد. واقعیت این است که دو طرف باید بشینند تصمیمی که هم به نفع ناوگان ایرانی و هم به نفع ناوگان ترکیه ای باشد اتخاذ کنند. امیدوارم که این اتفاق بیفتد و در نهایت شاهد این نابسامانی در مرز دو کشور نباشیم. به هر حال ایران و ترکیه بنا دارند تا روابط اقتصادی شان را توسعه دهند و با تصمیم گیری مناسب می توان به آن امیدوار بود.  

3939