نگاهی به یک توافق موقت مالی در یونان

محمود فاضلی

یک ماه پس از برگزاری انتخابات پارلمانی یونان و انتخاب حزب ائتلاف چپ این کشور بر مسند قدرت، که با شعار «تغییر» در برنامه ریاضت اقتصادی برای یک دوره چهار ساله انتخاب شد، مقامات عالی رتبه این کشور با نهادهای اروپایی برای برنامه اقتصادی این کشور بر سر بدهی سیصد و چهل میلیارد دلاری یونان (هر شهروند یونانی معادل سی و چهار هزار دلار بدهکار است) در بروکسل تشکیل جلسه دادند و سرانجام موجب توافق میان آتن و یورگروپ بر سر برنامه اقتصادی یونان و فرصت چهار ماهه به آتن گردید. وزرای دارایی کشورهای حوزه یورو تصمیم گرفتند مدت زمان بازپرداخت بدهی‌های یونان را تا چهار ماه دیگر تمدید کنند به شرط آن که آتن بزودی فهرستی از اصلاحات خود را ارائه دهد. اصلاحاتی که باید در نهایت به تصویب طلبکاران یونان برسد. قرار است تمدید این وام به صورت رسمی در پایان ماه فوریه صورت گیرد. دولت یونان پیشنهاد کرده بود به جای تمدید برنامه کمک کنونی فرصتی شش‌ماهه برای بازپرداخت وام‌هایش بگیرد.
نخست‌ وزیر یونان توافق با اتحادیه اروپا در خصوص بازپرداخت بدهی‌های آتن را پایان‌بخش عصر ریاضت اقتصادی در یونان خواند و اعلام داشت توافق منعقده این امکان را برای یونان فراهم می‌کند که دوره سخت ریاضت را پشت سر بگذارد. ما با توافقی که حاصل شد، ریاضت اقتصادی، طرح‌های احیای مالی و تروئیکا را پشت سر گذاشتیم. ما در یک نبرد پیروز شدیم اما هنوز جنگ را نبرده‌ایم و مشکلات و دشواری‌های واقعی پیش روی ما قرار دارد.
یانی وروفاکیس وزیر اقتصاد و دارایی یونان پس از اتمام جلسه با یوروگروپ اعلام داشت در مذاکرات با یوروگروپ نشان دادیم که ادامه سیاست ریاضت اقتصادی در کشور ما ناکارآمد است و بدین ترتیب، برنامه‌های اصلاحات اقتصادی براساس ادامه سیاست ریاضت اقتصادی در یونان به پایان رسیده است. با این تصمیم، اروپا نشان داد که می‌تواند براساس دمکراسی وگفت وگو بر مشکلات فائق آید و ما امروز با احترام به چارچوب و قوانین اتحادیه و با احترام به سیاست‌های ملی و دولتی کشورهای عضو، تصمیمات لازم را به موقع اتخاذ کردیم. یونان از هیچ تهدید یا بلوفی برای دستیابی به این توافق استفاده نکرده است و این توافق گامی کوچک به سوی مسیری جدید برای یونان است. این وزیر یونانی با اشاره به فرصت چهارماهه به کشورش برای ارایه و اجرای برنامه‌های مورد نظر دولت یونان که منافع ملت یونان را تامین می‌کند و با احترام به توافق به عمل آمده با دولت قبلی که به رکود اقتصادی دامن نمی‌زنند، تاکید کرده است این فرصت خوبی است که دولت جدید منتخب یونان بتواند برنامه‌های اقتصادی و اصلاحات مورد نظر خود را براساس برنامه‌های ملی با احترام به قوانین حاکم بر اتحادیه اروپا طراحی و به مرحله اجرا بگذارد. از دیدگاه وی این مذاکرات عصر جدیدی از روابط یونان و اروپا را رقم خواهد زد چرا که پیش از این برای حفظ یورو، سیاست‌های ریاضتی سختی در راستای کمک به اقتصاد یونان از سوی اروپا اعمال شده بود.
دولت یونان که تلاش دارد به وعده‌های قبل از انتخابات خود عمل کند، امیدوار است حداقل حقوق کارکنان دولت را به مبلغ 750 یورو افزایش داده، مالیات برتمام منازل که دولت سابق وضع کرده، حذف نموده و هیچ یک از کارکنان ادارات دولتی را اخراج نکرده و درعوض برنامه منسجمی برای توسعه و رشد اقتصادی از طریق افزایش سرمایه گذاری و مبارزه با فرار مالیاتی، را فراهم آورد. از دیدگاه مقامات عالی رتبه این کشور ادامه مذاکرات به معنای یافتن بهترین راه حل مناسب و به نوعی یک سازش است و آتن توانسته است با تکیه بر ضرورت خاتمه دادن به وخامت اوضاع انسانی که براثر بحران مالی در کشور بوجود آمده، نتیجه خوبی به دست آورد.
دولت یونان متعهد شده است اجرای اصلاحات را در اولویت قرار داده و قصد دارد اصلاحاتی را در کشور اجرایی کند که معرف زمینه توافق با اتحادیه اروپا باشد. این اصلاحات مبارزه با فرار مالیاتی، مبارزه با فساد، اصلاح ساختار ادارات دولتی و پاسخ به بحران انسانی موجود در کشور را شامل خواهد شد. وزرای دارایی کشورهای حوزه یورو تصمیم گرفتند مدت زمان بازپرداخت بدهی‌های یونان را تا چهار ماه دیگر تمدید کنند به شرط آن که آتن بزودی فهرستی از اصلاحات را ارائه دهد. اصلاحاتی که باید در نهایت به تصویب طلبکاران یونان برسد. توافق اخیر این کشور با وزیران دارایی منطقه یورو به آتن اجازه خواهد داد روابط خود را با شرکایش در اتحادیه اروپا و صندوق بین‌المللی پول را بازسازی کند.
فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه از توافق اتحادیه اروپا و یونان در خصوص تمدید چهار ماهه قرارداد نجات مالی یونان به عنوان یک «سازش خوب» یاد کرد و تاکید دارد این سازش خوبی است که برای اروپا و یونان به دست آمده است. راه حل صحیح این است که بسته‌های مالی یونان تمدید شود تا این کشور بتواند تعاملات خود را انجام داده و به تعهدات مالی خود عمل کند. راه حل درست همچنین این است که به یونان زمان لازم برای اجرای اصلاحات و به دست آوردن دوباره اعتماد مردم داده شود. وزیر اقتصاد آلمان که سرپرستی یوروگروپ را بر عهده داشت اعلام کرد مذاکرات بسیار سخت بود چرا که دو طرف در تلاش بودند تا اعتماد سازی کنند. آقای دایسلیوم وزیر دارایی هلند و رئیس یوروگروپ تمدید برنامه کمک مالی به یونان را «پیچیده» و «بسیار دشوار» ارزیابی و معتقد است که گام نخست برای اعتمادآفرینی مجدد برداشته شده و هم‌اکنون باید مبنای مشترکی در راستای توافق ایجاد شود. پی‌یر موسکوویچی کمیسر اقتصادی اتحادیه اروپا و وزیر دارایی سابق فرانسه با ارسال پیامی در توییتر از نشست فوق العاده وزیران دارایی منطقه یورو در خصوص مذاکرات نجات مالی یونان، اعلام کرد آنها در حال پیشرفت هستند.
متئو رنتسی نخست وزیر ایتالیا نیز از دادن زمان بیشتر به یونان برای پرداخت بدهی‌های خود در ازای تعهد به انجام اصلاحات ساختاری، حمایت و اعلام کرد همه ما (کشورهای منطقه یورو) باید از یک توافق حمایت کنیم و من معتقدم که اصل انجام دادن اصلاحات در ازای زمان بیشتر، منصفانه و درست است. خانم کریستین لاگارد رئیس صندوق بین المللی پول نیز تاکید کرده است ما با یونان در آغاز راه قرار داریم، این کار دشواری بود و سرانجام سازنده بود. اما این آغاز کار است و حالا ما به مشاهده اقدامات عملی نیازمندیم. ما نیاز داریم که به اصلاحات آنها نگاه کنیم تا اجرایی شوند و در مقایسه‌ای که صورت می‌دهیم مطمئن شویم که آنها به این اقدامات پایبند باشند. اما ما در آغاز راه هستیم. اکنون باید تلاش کنیم و با یونانی‌ها اصلاحاتی را که قرار است اعمال کنند بررسی کنیم و از اعمال آنها اطمینان حاصل کنیم و این آغاز یک فرایند است.
واکنش‌ها به درخواست یونان برای ادامه حمایت‌های مالی اتحادیه اروپا از این کشور متفاوت بوده است. مواضع و انتظارات طرف‌های مذاکره کننده در این باره آشکارا با هم اختلاف دارد. پیش از اجلاس اخیر، وزرای دارایی و اقتصاد آلمان، نخست وزیر فنلاند، لتونی، اسلواکی، اتریش، اسپانیا و رئیس بانک سرمایه گذاری اروپا درخواست‌های آتن را برای اعطای اعتبارهای میلیاردی دیگر به این کشور رضایتبخش ندانسته و هر یک با ادبیات خاصی، مواضع مقامات یونان را مورد انتقاد قرار دادند. مقامات آلمانی رفتار غیر مسئولانه مقامات یونانی را غیرمسئولانه دانسته و مدعی شدند برای بحران سخت یونان راه حل سریعی وجود ندارد بلکه یک راه سخت و طولانی برای بهبود شرایط پیش روی این کشور است.

4949