قاسم تقی زاده خامسی
دامنه كمبود منابع آبي از ايران فراتر رفته و تا ساكرامنتو كاليفرنيا ،سيدني استراليا ،سويل اسپانيا و حتي لندن را گرفتار كرده است، با اين تفاوت كه مسئولين در كشورهاي ديگر با بيان واقعي و منطقي اين معضل ،بكارگيري رسانه ها و قانونمند كردن روش هاي مديريتي توانسته اند مشاركت مردم را براي عبور از بحران جلب كنند، اما متاسفانه ما دراين فراخوان موفق نبوده ايم . دوستي ميگفت به شهروندي كه خودرو را با آب شهري شستشو مي كرد توصيه كردم كه با توجه به كاهش بارندگي اين روش غلط را ادامه ندهد و پاسخ مي شنود كه هرسال مي گويند ولي ميبيني كه باز هم 'آب' هست!
شايد اين يك برداشت عمومي و نشان دهنده قانع نشدن مردم از بيانات و اطلاع رساني دولتي باشد.كشورهاي همسايه ما در خاورميانه هم اگر چه با داشتن پنج درصد جمعيت ، بيشترين منابع نفتي در اختيارشان است ، ولي فقط به يك درصد منابع آبي دنيا دسترسي دارند و در هنگام بحران نفت از ذخاير ارزي خود بهره ميبرند و براي رفع عطش شهروندان با هزينه هاي كلان ،آب شور دريا را شيرين ميكنند و براي دسترسي به منابع آبي جديد تلاش مي كنند، چون خوب مي دانند كه اگر كاهش درآمدنفت كيفيت زندگي آنها را پايين می آورد،
اما آب چون حيات مردم را تهديد مي كند،مي تواند به معضلات اجتماعي منجر شود كه كسي توانايي پرداخت هزينه هاي آنرا نداشته باشد. وضعيت موجود منابع آبي ايران نيز گوياي اين است كه امسال براي آب و برق سال خوبي نيست،صرفنظر از اينكه عملكرد كدام دولت اين وضعيت را بوجود آورده است كه رسيدگي و گفتگو در اين مورد وظيفه رسانه ها، سمينارها، نخبگان و دانشگاه ها ست و اطلاع رساني در اين حوزه شايد فقط بتواند به جلوگيري از تكرار آن كمك كند،
اما وظيفه دولتمردان درحوزه هاي ذيربط ، ارائه راهكار و برنامه براي به باور رساندن مردم به اينكه 'آب' نيست با اهميت است زيرا تا نظر مردم براي مشاركت و همراهي با دولت جلب نشود فعاليت هاي فيزيكي و اجراي پروژه كارساز نخواهد بود.
دولت مي تواند در موضوعات زير با مردم گفتگو كند و از آنان كمك بخواهد: در وضعيت كنوني منابع آبي كشور چگونه مي توان ادامه حيات داد؟ اگر توسعه آري، سهم كشاورزي، صنعت و خدمات چقدر و كجا؟ نقش دولت و مردم در نحوه جلوگيري از هدر رفتن و الودگي آب شرب و كشاورزي در مسير انتقال الگوي كشت در مناطق كم آب دنيا چه تفاوتي با ما دارد؟ آبهايي كه به جوي همسايگان مي رود را چگونه در خانه نگهداريم؟ ايا نبايد براي واردات و صادرات آب برنامه اي تنظيم شود؟ در سالهاي اتي اجراي پروژه مهم تر است يا بهبود وضع موجود؟ايا استحصال آب از چند صد متري عمق زمين حتي براي صادرات محصولات كشاورزي قابل دفاع است ؟ادامه فعاليت صنايع پرآب بر در مناطقي كه آب شرب مردم به سختي قابل دسترس است تا چه زماني اقتصادي است؟ آمایش سرزمين ما به روز شده است؟ وابهامات ديگري كه با انجام افكارسنجي و پاسخگويي به آنها ميتواند مردم را در جهت بهبود وضعيت موجود فعال كند.
اگر در دولت هاي پنجم تا هشتم بخش آب در اولويت قرار گرفت و نتيجه آن صد ها پروژه تاثير گذار شد، اين دولت نيز ظرفيت پرداختن به اين معضل قبل از رسيدن به بحران را دارد و نبايد در بين مشكلات فراواني كه گريبانگيرش شده است 'آب' مغفول بماند، هنوز كارهاي زيادي در بخش آب و كشاورزي روي زمين مانده است ،كارهاي بزرگي كه انجام آن ممكن است با طبع اندكي ناسازگار باشد ولي ميتواند مسير آينده كشور را براي رسيدن به توسعه پايدار روشن تر كند.
* مديرعامل اسبق سازمان اب منطقه اي تهران
3535
نظر شما