عربستان سعودی بعنوان یک کشور تا ثیر گذار بر جریانات تندروی منطقه همواره سعی کرده است در منازعات مربوط به کشورهای عربی نقش آفرینی داشته باشد، اما در مورد افغانستان اوضاع تا حدودی متفاوت بوده است . سعودی به همراه دو کشور امارات متحده و پاکستان در مجموع سه کشوری قرار داشت که دولت طالبان را به رسمیت شناخته بود اما پس از حمله آمریکا به افغانستان، سعودی ها زیرکانه پای خود را از مناقشه افغانستان بیرون کشیدند . اکنون پس از سالها کرزای به عربستان سعودی سفر کرده و از مقامات ریاض خواسته است که در تحولات این کشور نقش آفرینی داشته باشند . آیا حرکت کرزای در راستای تامین منافع ملی افغانستان است؟ یا اینکه او راه غلطی را در پیش گرفته است. محمد ابراهیم طاهریان سفیر اسبق ایران در افغانستان در گفتگو با خبر آنلاین این موضوع را مورد بررسی قرار داده است.
*****
حامد کرزی بعد از سفر به عربستان از عدم موفقیت در جلب نظر سعودی ها برای مشارکت در فرایند حل بحران افغانستان خبر داده است . سعودی ها در حل مساله افغانستان چقدر می توانند موثر واقع شوند؟
عربستان سعودی در موضوع افغانستان حتما می تواند نقش آفرینی داشته باشد ، اما نقشی منفی و غیر سازنده. بدلیل اینکه یکی از کشورهای خارج از منطقه که در بحران آفرینی افغانستان بسیار موثر بوده همین عربستان است . الان هم وارد شدن عربستان به موضوع افغانستان مساله را پیچیده تر می کند . اقدامات عربستان همواره بر خلاف منافع ملی افغانستان بوده است . اظهارات وزیر جدید خارجه افغانستان در مجلس به هنگام جلسه رای اعتماد و همچنین در نشست معرفی برنامه ها حکایت از آن داشت که ایشان یا کار را نمی شناسد یا قصد حل بحران را ندارد. سفر کرزی به عربستان نیز همچون اظهارات وزیر خارجه وی اقدامی است که نمی تواند به حل بحران افغانستان کمک کند . عملکرد دولتمردان افغانستان در مسیر مصوبات اجلاس لندن است . حال آنکه در لندن نیز غرب به بیراهه رفت. در مجموع رجوع به کشورهای عربی بخصوص عربستان سعودی غیر سازنده و غیر مثبت است.
اگر بپذیریم که عربستان سعودی با طالبان و القاعده ارتباط فکری و شاید هم سازمانی داشته و یا اینکه دارد ، آنگاه می توان پذیرفت که تعامل مثبت با عربستان می تواند به حل بحران افغانستان کمک کند؟
از ابتدای تحولات افغانستان دو نظریه مطرح در این ارتباط وجود داشت . برخی از تحلیلگران بر این باور بودند که حلقه ریاض_ لندن _ اسلام آباد از افغانستان استفاده کرده است تا جریان افراط را از کشورهای خود به سمت این کشورها سوق دهد . بعبارتی مدیریت انرژی جریان افراط صورت گرفته است تا جریانات افراطی فعال در این کشورها در محیط عملیاتی افغانستان سرگرم شوند . از یک نگاه این تحلیل می تواند درست باشد . طی چند سال اخیر خیابان های انگلیس و عربستان آرام و بدون هیچگونه عملیات تروریستی بوده است . البته پاکستان در مدیریت این برنامه نتوانست موفقیتی کسب کند. نظریه دوم بر این اصل استوار است که همواره کشورها برگ هایی را برای موفقیت در مذاکرات برای خود تدارک می بینند. جریان افراط هم می تواند همچون برگی برای بازی در عرصه دیپلماسی کشورهای عربی بخصوص عربستان سعودی مورد استفاده این کشورها قرار گیرد. البته بنظر من تلفیق این دو نظریه هم می تواند درست باشد . شما دقت کنید جریان طالبان یا القاعده با کمک مالی چه کسانی، توانسته است این همه سال دوام بیاورد . بدون شک کشوری مثل عربستان سعودی پشت این جریان است. با در نظر گرفتن این نظریات نمی توان امید بست که عربستان برای مهار طالبان کمک جدی ای به جامعه بین الملل و افغانستان بنماید.
آقای کرزی بیش از 7 سال است که رئیس جمهور افغانستان است . طبیعی است که در این مدت تجاربی کسب کرده باشد بر این اساس آیا تلاش های وی برای مذاکره با طالبان یا عربستان سعودی باید از یک پشتوانه فکری _ تجربی برخوردار باشد؟
قطعا تصمیم سازها در کابل دچار ارزیابی غلطی شده اند . اصولا در سالهای گذشته نیز عملکرد کرزی بسیار سوال برانگیز بوده است . نمی شود همه مشکلات افغانستان به گردن غرب و جامعه بین الملل انداخت بخشی از نابسامانی فعلی محصول عملکرد نادرست تصمیم سازان افغان است. مدار ا با جریان افراط از آن اشتباهاتی است که بعنوان حرکتی نا بخشودنی در تاریخ ثبت خواهد شد . کرزای مشکلات و اشتباهات دیگری نیز دارد . شما الان به ترکیب کابینه وی دقت کنید اکثر وزرای انتخابی از یک قوم خاص هستند این در حالی است که افغانستان مجموعه ای از اقوام متنوع است و مشارکت همه آنان در قدرت تضمین کننده امنیت ملی افغانستان خواهد بود. بخصوص در شرایطی که دولت مولود ناقص یک انتخابات جنجالی است حداقل تدبیر سیاسی ایجاب می کرد که آقای کرزی در انتخاب همکاران خود در دولت دقت بیشتری می کرد . در مجموع کارنامه کرزای نمره قبولی ندارد.
نظر شما