الهه محمدی: ازدواج، سن ازدواج،کاهش فاصله سن ازدواج،افزایش سن ازدواج و ... کلماتی هستند که مدتهاست سوژه های خبری هستند که هر از چندگاهی از سوی مسئولین ثبت احوال و یا جامعه شناسان،بیان می شود.اخباری که شاید بتوان گفت هر روز خبر از پیچیده تر شدن مسئله ازدواج دارد.جدیدترین خبر درباره ازدواج از سوی مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل سازمان ثبت احوال بیان شده است که حاکی از کاهش فاصله سنی زوج‌های ایرانی در هنگام ازدواج است.
فاصله سن ازدواج بسیار کم شده است
درحالی که بسیاری از مسئولین امور خانواده و یا کارشناسان دینی بر فاصله داشتن سن ازدواج در بین دختران و پسران اصرار می ورزند، "مهدی اسماعیلی" مدیر کل روابط عمومی و امور بین الملل سازمان ثبت احوال کشور، به ایسنا گفت:« طبق بررسی‌های به عمل آمده در پایگاه اطلاعات جمعیتی کشور، بیشترین ازدواج‌های صورت گرفته در 9 ماهه اول سال جاری مربوط به زنان و مردانی است که فاصله سنی آنها بسیار کم و در حد صفر است.» وی ادامه داد:« فاصله سن یک سال بین زوج‌ها 31/8 درصد، فاصله سن دو سال 22/9 درصد، سه سال 46/9 و چهار سال است.»20/9 درصد از ازدواج ها را به خود اختصاص داده‌اند.
اسماعیلی خاطرنشان کرد:«این مقیاس در اختلاف سن بیش از 20 سال 28/1 درصد و 16 تا 20 سال 17/1 و 11 تا 15 سال 01/5 درصد است.» به گفته اسماعیلی، این مقیاس برحسب اختلاف سن زوج به زوجه محاسبه شده است.
فاصله سنی،مساله ای دموکراتیک نه طبیعی
بسیاری از خانواده های ایرانی یکی از معیارهای انتخاب همسر هماهنگی و تناسب بین زوجین را فاصله سنی می دانند. در گذشته،فاصله سنی زوجین 10،15 و حتی 20 سال نیز بوده که در حال حاضر این فاصله سنی کمتر در بین زوج‌ها اتفاق می افتد و همان طور که آمار سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد این فاصله روز به روز در حال کاهش است.
"دکترفریبا سیدان" جامعه شناس و مدرس دانشگاه الزهرا،درباره چگونگی کم شدن فاصله سن ازدواج،به "خبرآنلاین" می گوید:«از نظر جامعه شناسی هرچقدر جامعه توسعه یافته تر باشد،فاصله سنی بین زوجین کمتر خواهد بود.این قضیه در بسیاری از جوامع توسعه یافته دنیا قابل مشاهده است.» وی با بیان اینکه کم شدن فاصله سنی بین زوجین نشان از دموکراتیک بودن رابطه بین زن و مرد دارد،ادامه می دهد:«اکنون در جوامع توسعه یافته،روابط سلطه گرانه و پدرسالارانه ای که در جوامع کوچکتر دیده می شود که در آن ها جوان تر بودن و زیبا بودن و... زنان مهمتر بوده است،کمتر مشاهده می شود. اما در جوامعی نیمه سنتی مثل ایران،که هنجارهای پدرسالارانه بر آن حاکم است،حاکم بودن این فکر که بهتر است فاصله سنی بین زن و مرد برای ازدواج کم نباشد و مرد بزرگ تر از زن باشد،وجود دارد.»
دکتر سیدان با اضافه کردن اینکه غالب بودن این تفکر به خاطر دیدگاه هنجاری است،بیان می کند:«این دیدگاه هنجاری ربطی به طبیعی بودن اینکه بهتر است زن کوچکتر از مرد باشد و یا فاصله سنی زیاد باشد ندارد. این قضیه نشاندهنده روابط دموکراتیک در حوزه خصوصی زن و مرد است و مبتنی بر عدالت اجتماعی است که چقدرزن و مرد بتوانند این فاصله را باور داشته باشند.»
بزرگ تر یا کوچکتر بودن،مساله این است
بسیاری از کارشناسان و یا حتی مردم معتقدند که فاصله سنی بین زن و مرد و همچنین بزرگتر بودن مرد می تواند تضمین کننده بسیاری از مشکلاتی باشد که بعدا بین زوجین بروز می کند.به اعتقاد این دسته از آنجا که زمان بلوغ دختر و پسر متفاوت است، رسیدن به سن آمادگى براى ازدواج نیز در آنها همزمان نخواهد بود. همچنین اینان معتقدند اگر تفاوت سنى زن و مرد زیاد باشد و سن مرد خیلى بیشتر از سن زن باشد، ممکن است با همسر خود همچون دخترش رفتار کند و همسر جوان هم چه بسا شوهرش را به جاى پدر خود بگیرد و در نتیجه رابطه ی بین آنها دوستانه و مودت آمیز نباشد.
همچنین،نقطه ی مقابل اینکه اگر سن زن خیلى بیشتر از مرد باشد، شاید در برخورد با همسر جوانتر از خودش، بیشتر نقش مادر یا پرستار را ایفا کند نه نقش یک همسر را و در هر دو صورت ناآشنایى و عدم پختگى یکى از آنها ممکن است دیگرى را بى حوصله کند و بى تفاوتى یکى مى تواند خشم و دلزدگى دیگرى را برانگیزد; زیرا بین این زن و شوهر، توازن و تعادل روحى ضعیف است و قادر به درک نیازهاى یکدیگر نیستند.این درحالی است که بسیاری نیز این عقیده را پیش پا افتاده ومنسوخ می شمرند.
دکتر دوایی روانشناس و مشاور خانواده در مورد کاهش فاصله سن ازدواج بین زوج‌های ایرانی معتقد است:«به اعتقاد من این کاهش با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم در جامعه باعث ایجاد آسیب در بنیان خانواده‌ها نخواهد شد.»وی می افزاید:« پارامترهای دیگری مانند نوع نگرش زوجین به زندگی، مهارت‌های زندگی مشترک، عدم وجود مشکلات روحی و روانی و عدم ثبات عاطفی بین زوجین از جمله مسایلی است که نسبت به فاکتور سن در الویت قرار دارد.»
دوایی همچنین می‌افزاید:«تحقیقیات مختلف نشان می‌دهد وجود فاصله سنی از عوامل و پارامترهای دوام زندگی نیست، ما نمی‌توانیم از عاملی به نام تفاهم چشم بپوشیم به دلیل این که در فرهنگ سنتی ما بر وجود اختلاف سن بین زوجین تاکید شده است.»
وی همچنین با قبول این مطلب که دختران زودتر به بلوغ فکری می‌رسند می گوید:«من این موضوع را قبول دارم اما توجه کنید اگر یک دختر و پسر در سن نوجوانی را در نظر بگیریم این مطلب در بین آن دو صادق است اما برای دختر و پسری که در سن ازدواج قرار دارند (24-20سال) معمولا از نظر فکری در یک سطح به شمار می‌روند پس اگر فاصله و اختلاف سنی بین این دو کمتر باشد به درک بهتری از یکدیگر می‌رسند.»
دوایی همچنین اختلاف سنی بیشتر از ده سال را نیز آسیب زا می‌داند و می‌گوید:«اگر اختلاف سن از 10 سال بیشتر شود رفته رفته رابطه دچار آسیب بیشتری خواهد شد، زن و مردی که 12 تا 15 سال اختلاف سن دارند نمی‌توانند همدل و همراه برای یکدیگر باشند، آن وقت است که در این رابطه یکی میشود مادر و یکی میشود پسر و یا برعکس زن میشود دختر و مرد میشود پدر خانواده.»
نظر شما