سنجش با گزینش متفاوت است

سازمان سنجش در سال بالای 110 آزمون برگزار می‌کند ولی عموما این سازمان را با کنکور سراسری می‌شناسند. در طول سال‌های گذشته هم، سازمان مشکل خاصی نداشته مگر در رابطه با آزمون سراسری که آن دسته از مشکلات هم مربوط به ضوابط و قوانینی می‌شود که اصلا به سازمان مربوط نیست و سازمان فقط مجری آنهاست.

جالب است که سازمان سنجش در دنیا خیلی شناخته شده است و خیلی هم مورد اعتماد است. سازمان سنجش آمریکا سازمانی است به نام ETS که کنکوری را در بین 50- 40 میلیون نفر از داوطلبان برگزار می‌کند و کارنامه‌ای را در اختیار داوطلبان قرار می‌دهد که داوطلبان با آن کارنامه‌ها می‌روند و از دانشگاه‌ها پذیرش می‌گیرند. الان با این سازمان همکاری نزدیکی داریم از آنجا به اینجا می‌آیند. در بخش تافل هم همکاری نزدیکی داریم و در موارد دیگر. البته با سازمان‌های سنجش دیگر کشورها هم همکاری داریم ولی با سازمان سنجش آمریکا بیشتر، مثلا اگر دانشگاه آلمان یا فرانسه بخواهد به داوطلبی ایرانی برای ورود به دانشگاه پذیرش بدهد، می‌گوید: کارنامه کنکور سراسری را ترجمه کن بده یا گواهی از سازمان سنجش بیاور که نمره و رتبه‌ات چند است می‌خواهم بگویم که به کار ما اعتقاد و اعتماد دارند.

نکته دیگر اینکه  شما کمترین تغییرات مدیریتی را در سازمان سنجش می‌بینید. مثلا دکتر رحیمی 17 سال رییس سازمان بود و در دولت‌های مختلف مدیریت کرد یا مثلا دکتر توکلی 34 سال است که در سازمان فعالیت می‌کند. سازمانی است مستقل از نگرش‌های سیاسی که به طور علمی کارش را انجام می‌دهد و تمام هدفش این است کارش درست انجام شود.

برای درک جایگاه سازمان سنجش، باید به تفاوت مفهوم سنجش و گزینش هم توجه کنیم. در سنجش یعنی امتحانی گرفته شود که براساس آن رتبه‌بندی انجام می‌شود. اما گزینش یعنی داوطلب کارنامه‌اش را به دانشگاه ارائه بدهد، و دانشگاه بگوید ملاک ورودی را داری، اما برای قبولی در این رشته باید هم نمره قبولی داشته باشی، هم باید وضع مالی‌ات خوب باشد و بتوانی شهریه‌ام را بدهی. ایده‌آل این است که سازمان سنجش، بخش سنجش را انجام بدهد و بخش پذیرش را دانشگاه‌ها انجام بدهند.

اما چرا این نقطه ایده‌آل، این همه دور است و چرا رسیدن به آن نقطه در ایران محال به نظر می‌رسد؟ اشکال کار اینجاست که ظرفیت‌های مطلوب آموزش عالی که اصل رقابت در آنها اتفاق می‌افتد بسیار محدود است. برای 150 صندلی پزشکی دانشگاه تهران 418 هزار نفر رقابت می‌کنند. یعنی 417850 نفر از داوطلبان ناراضی‌اند. الان نمی‌شود به آن وضعیت ایده‌آل رسید. البته پیشنهادات و طرح‌هایی در دست بررسی است اگر با تغییر ملاک در نوع نگرش جامعه به آن نقطه برسیم مثلا تعداد 450 هزار نفر را برسانیم به 600 نفر، آن وقت می‌شود از دانشگاه‌ها انتظار داشت پذیرش را خودشان انجام بدهند.

  *معاون فنی و آماری سازمان سنجش آموزش کشور