بابک زنجانی و دو نهاد بخش خصوصی را در نفت بدنام کردند

بعد از مشخص شدن فساد مالی در نفت که مشخصا با پرونده بابک زنجانی علنی شد،معاون اول رئیس‌جمهور اعلام کرد که دیگر فروش نفت، به هیچ نهاد و شخصی سپرده نمی‌شود. اسحاق جهانگیری گفته بود که با تصمیم دولت فروش نفت صرفا از طریق امور بین‌الملل شرکت نفت انجام می‌شود و دیگر مانند گذشته نیست که فروش نفت از طریق برخی نهادها و اشخاص انجام شود. این تصمیم برای بخش خصوصی که امیدوار به خضور در این بازار بود و به تازگی ورود کرده بود،به نوعی به معنی خداحافظی با تجارت نفت و سپردن دوباره انحصار به دولت بود.سید حمید حسینی فعال اقتصادی در بخش پتروشیمی است. وی که عضو اتاق بازرگانی و رییس کمیسیون اصل ۴۴ و از بنیان گذاران اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفتی است ودر گفت وگوی مجازی-تلگرامی "گفت وگوی نفتی" به سئوالات خبرنگاران و فعالان صنعت نفت پاسخ داده است.

                                                                   *******

چرا تجارت نفت توسط بخش خصوصی بدنام شده است؟

استراتژي شركت نفت در پنجاه سال گذشته فروش به مصرف كننده نهايي( پالايشگاه) واز طريق قراردادهاي بلند مدت بوده است.در نتیجه با شركت هاي تجاري معامله نداشته وتقريبا فروش اسپات هم نداشته ایم،یعنی سيكل بين شركت ملي نفت وشركت هاي نفت دولتي ساير كشورها بسته بوده است. لذا چه در گذشته وچه در حال هيچ فضايي براي فعاليت شركت هاي تجاري وبخش خصوصي وجود نداشته است و به همین دلیل در سال ٩١ از روي اجبار وارد معامله با بخش خصوصي شد.

یعنی حتی نیکو هم به مصرف کننده نهایی می فروشد؟

نيكو عامل فروش به مشتريان جديد نفت بوده كه بعضا قرارداد پالایش با پالايشگاهها داشتند، بطور مثال در افريقاي جنوبي.

یعنی از سال 91 به بعد؟

البته درصد كمي از نفت ايران يا محموله هاي سوآپ وباي بك در بازار روتردام توسط نيكو به فروش رفته كه در سه سال گذشته صفر شده است.

بفرمایید ورود بخش خصوصی به تجارت نفت چه منافعی می تواندداشته باشد؟

در قراردادهایی که بابك زنجاني بست، نيكو از نفت محموله را خريده و به ايشان فروخته است.اگر مسير سوآپ مسدود نشده بود، پخش خصوصي مي توانست نفت را با قيمت مناسب خريده وتحويل دهد وبا محموله هایی که از جنوب تحویل می گرفت، بهترین حضور در بازار اسپات ومحموله هاي كوچك برایش مهیا می شد وكم كم حرفه اي مي شد.

به عقب برمی گردم، مکانیسم فروش نفت به بابک زنجانی که برآمده از شرایط تحریم بود،آیا با بخش خصوصی مشورتی شده بود؟ در این تصمیم سازی بخش خصوصی واقعی نقش نداشت؟

اگر مي توانست بازارهاي جديدي در آفريقا وآمريكاي لاتين پيدا كند حضورش معني داشت.متاسفانه با اتاق وتشكل هاي حرفه اي مشورت نشد.

 آیا شرکت نفت از نظر حقوقی می تواند به بخش خصوصی نفت بفروشد؟

بله؛هركس بتواند در نفت رجيستر شود می تواند نفت فرآورده بخرد.

بخش خصوصی درحال حاضر از بازار عراق فرآورده می خرد و به بازار چین یا افغانستان می فرستد .آیا این نیاز از داخل نمی تواند تامین شود تا این کسب وکار با ریسک کمتری پیش رود؟ چرا خرید فروش مازوت ایران از مازوت عراق سخت تر است؟

البته الان این شرایط آسان شده وعرضه بيش از تقاضاست.

چرابخش خصوصی در ترید کاغذی نفت وارد نشده و نمی شود؟ چرا نهایتا در بازار فیزیکال حضور دارد؟

اول بايد بخش خصوصي وارد تجارت نفت شود؛ هجينگ(1)  را ياد بگيرد و بعد وارد بازار نفت كاغذي شود.یعنی باید اول نفت بخرد تا چیزی برای هج کردن داشته باشد. خوشبختانه در سه سال گذشته بخش خصوصي در فرآورده وال پي جي وارد شده وتا حدودي با اين ادبيات آشنا شده است. اگر بخش خصوصی در پساتحريم حذف نشود مي توان به آينده اميدوار بود. فكر كنم بدون داشتن فيزيكال نفت هیچ معنا ندارد.

فکر می کنید چرا هیچکس در 50 سال گذشته در مجموعه نفت به فکر هجینگ نبوده. دولت که نفت فیزیکال داشته؟

چون شركت نفت محموله اي در انبارهاي بين المللي نگذاشته كه لازم باشد هیج كند.

ولی بودجه اش به نفت وابسته بوده؟

اگر شركت نفت محموله را از وزارت نفت مي خريد مجبور بود هیج كند.

چرا باید بودجه نفتی اش یکسال 200 میلیارد باشد و سال بعد 50 میلیارد دلار؟

ما noc داريم نه ioc ولذا وظيفه نفت فقط فروش بوده وكسب درآمد ارزي براي كشور وديگر هيچ.البته درآمد نفتي ومايعات گازي كشور حداكثر ١١٠ ميليارد دلار  در سال ٨٩ يا ٩٠ بوده است که عمده آن ميعانات است. بخشي از ان نفتا وبقيه نفت ومازوت بوده است.

اصولا بخش خصوصی تضعیف شده ی ایران در 35 سال اخیر( منظور خصولتی نیست) توان وارد شدن و یا به عبارتی اختیار قانونی وارد شدن به تجارت نفت را دارد؟

بازار ميعانات چين را به علت انفجار در پالايشگاه دراگون از دست داديم ومنتظر فعاليت مجدد آن هستيم واصولا در تابستان مصرف ميعانات كاهش مي يابد، ضمنا فصل اورهال پالايشگاهها هم هست. شرايطي كه وزارت نفت قبل از تحريم براي قرار گرفتن در ليست خريداران نفت داشت كه هيچ ايراني توان وارد شدن به آن را نداشت. در حال حاضر ظرفيت سواپ براي 300 هزار بشكه فراهم شده ودر حال افزايش به 600 هزار بشکه است.

اگر بخواهیم سوآپ معکوس به روسیه داشته باشیم،امکانش هست؟

روسيه در جنوب پالايشگاهي ندارد ونيازي هم به نفت ما ندارد؛ در نتیجه می تواند از كشورهاي آسياي ميانه ارزان تر بخرد.

با توجه به تولید روزافزون گاز از پارس جنوبی و تامین سوخت نیروگاه ها بوسیله گاز طبیعی، امکان فروش مازاد نفت کوره کشور در در سال جاری و سال های آتی را چطور می بینید؟ آیا منطقه توان جذب این مقدار نفت کوره را دارد؟

البته با نزديك شدن به زمستان پیش بینی این است که بازار بهتر می شود وبا فرمول تركيب جديد مي شود به بازارچين بازگشت و آن را احيا كرد. در صورت لغو تحريم ها ظرفيت بنكرينك سريعا افزايش مي يابد. هدف روسها از خريد نفت فروش كالا به بازارايران است .به همین دلیل در حال بازاريابي نفت ايران در آسيا هستند.

پس روسها خریدار رجیستر شده نفت ایران هستند؟

شركت هاي بزرگ روسي مثل گاز پروم و لوك ايل مشكلي براي رجيستر شدن ندارند. هدفشان بالا بردن سطع مبادلات است.تحربه تهاتر با هند، تركيه وكره جنوبي وچين نشان داده كه خريد نفت عامل اقزايش حجم معاملات شده

حالا که حتی روسها هم در تجارت نفت ایران دخیل هستند، چرا تجارت نفت توسط بخش خصوصی ایران اینقدر ضعیف است و البته بدنام؟

 فقط يك شخص و دو نهاد در فروش نفت وارد شد اند كه ربطي به بخش خصوصي نداشته اند .متاسفانه همه بد عمل كرده اند وبدنامي آن به بخش خصوصي رسيده است.

----------------------

1- هجينگ يك موقعيت معاملاتي در بازار آتي ها برخلاف موقعيت معامله گر در بازار نقدي است و هدف حضور او در بازار آتي ها كاهش يا محدود كردن ريسك هايي است كه ناشي از تغييرات قيمت به وجود مي آيد.

3535