رغبت کم قزوینی‌ها به فناوری‌های روز

قزوین امروز:منیژه زیرک ؛ تازه‌ترین آمار از وضعیت دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران نشان می‌دهد، قزوین در صدر استان‌های متوسطی است که از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات استفاده می‌کند و در این بین، سهم استان قزوین از این فناوری، رتبه‌ی دوازدهم در کشور است؛ اما یک کارشناس ارتباطات معتقد است از آنجایی که قزوین به عنوان استان معین پایتخت محسوب می‌شود، این رتبه شایسته‌ی استان نیست؛ نکته‌ای که مدیرکل فناوری اطلاعات استان هم تلویحاً تایید می‌کند.

وضعیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران براساس نظام پایش جامعه اطلاعاتی، سازمان فناوری اطلاعات در سال 93 تهیه شده است؛ اما آنگونه که این آمار نشان می‌دهد، قزوین پس از استان‌های تهران، مازندران، سمنان، یزد، قم، اصفهان، بوشهر، مرکزی، فارس، آذربایجان‌شرقی و هرمزگان در جایگاه دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات قرار دارد؛ آماری که نشان می‌دهد قزوینی‌ها تمایل چندانی به فناوری‌های روز ندارند.
بنابر همین آمار، 25 میلیون نفر کاربر اینترنت در کشور وجود دارد که 15 استان کشور در وضعیت نامناسبی از نظر دسترسی به شاخص‌های ارتباطی قرار دارند.
این آمارها که مربوط به سال 93 است براساس متدولوژی اتحادیه جهانی مخابرات و شاخص‌های دسترسی به اینترنت، تلفن ثابت، تلویزیون، رایانه، رادیو و موبایل جمع‌آوری شده است.
براساس این بررسی، ضریب نفوذ استفاده از تلفن همراه در قزوین 4/63 درصد است که این آمار در کشور 5/61 درصد اعلام شده‌ است.
تهران با ضریب نفوذ 2/71 درصد بیشترین مشترکین موبایل را در خود جای داده است.
براساس نشانگرهای فناوری اطلاعات و نیز با توجه به گزارش مرکز آمار ایران، هم‌اکنون 25 میلیون و 17 هزار و 850 نفر کاربر اینترنت در ایران هستند؛ این در حالی است که ‌در این بررسی‌ها، کاربر اینترنت به فردی اطلاق می‌شود که در 3 ماه گذشته از اینترنت استفاده کرده باشد.
در این بررسی‌ها، نسبت خانوار به دسترسی به اینترنت 73/44 درصد و ضریب نفوذ اینترنت نیز در ایران 35/39 درصد است. در این بین، نسبت خانوارهای دارای دسترسی به رایانه در ایران 47/52 درصد اعلام شده است.
البته کاربران اینترنت (بالای 6 سال) در قزوین 1/27 درصد؛ اما ‌به لحاظ دسترسی به اینترنت در محل سکونت 9/31 درصد است.
بنا بر این داده، قزوین که دوازدهمین استان از نظر دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات است، میزان دسترسی به تلفن ثابت 99 درصد، تلویزیون 4/99 درصد و رادیو 7/30 ‌درصد و تلفن همراه 4/63 درصد گزارش شده است.
البته این آمار براساس آخرین آمار جمعیتی استان قزوین با یک میلیون و 229 هزار و 114 نفر و 378 هزار و 820 تعداد روستاهای دارای ارتباط انجام شده است.
محرومترین در توسعه فاوا
اما استان سیستان و بلوچستان به عنوان محروم‌ترین استان در توسعه فاوا، میزان دسترسی به تلفن ثابت 82 درصد، اینترنت 9/18 درصد و رایانه 8/22 درصد است.
پایش جامعه اطلاعاتی ایران براساس شاخص‌های اتحادیه جهانی مخابرات حاکی از آن است که تنها 4 استان کشور در وضعیت خوب به سر می‌برند. و قزوین به همراه 11 استان دیگر از نظر دسترسی به شاخص‌های فاوا در وضعیت متوسط و 15 استان باقی‌مانده نیز در وضعیت ضعیف قرار دارند.
قزوین در شرایطی در این آمار به عنوان استان‌های متوسط محسوب می‌شود که این استان، جزو کریدور ارتباطی غرب است و زیرساخت سازمان فناوری شمال غرب در این استان قرار دارد. این را یک کارشناس ارشد مدیریت IT می‌گوید.
محمد منتظری، رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان قزوین معتقد است: رتبه‌ی دوازدهم در دسترسی به شاخص‌های فاوا شایسته استان قزوین نیست.
قزوین از فرصت استفاده نکرد
او در توضیح بیشتر به ولایت گفته است: با توجه به اینکه قزوین در کریدور غرب قرار دارد و پروژه فیبر نوری هم از این استان عبور کرده، زیرساخت‌های سازمان فناوری شمال غرب در قزوین است، رتبه این استان دست کم باید در بین 8 استان نخست باشد.
منتظری می‌گوید: از آنجایی که قزوین به پایتخت نزدیک است؛ حتی تکنولوژی این فاصله را کمتر هم کرده، ولی قزوین از این فرصت استفاده نکرده است.
این کارشناس IT معتقد است: چنین آمارهایی نمی‌تواند چندان کاربردی داشته باشد. اگر تا دیروز تلفن همراه، رادیو و تلویزیون و... شاخص‌های ارتباطی را مشخص می‌کرد؛ اما اکنون به دلیل پیشرفت فزاینده تکنولوژی باید شاخص‌ها تغییر کند.
او ادامه می‌دهد: پیش‌بینی می‌شود در آینده گجت جایگزین بسیاری از لوازم ارتباطی شود. گجت می‌تواند نیازهای مالی، تصویری، مکالمه و... را پوشش دهند. بنابراین طبیعی است که دیگر تلفن ثابت و تلویزیون نیازهای جامعه امروزی را نتواند برآورده کند.
به گفته‌ی رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان «‌با یک تلفن همراه می‌توان از تمام تراکنش‌های مالی و یا از پنل دانشجویی اطلاع کسب کرد؛ حتی در جریان تازه‌ترین اخبار و رویدادهای جهانی قرار گرفت؛ از این‌رو باید شاهد تغییرات جدی در آمار مخاطبان تلویزیون و حتی حجم مکالمات تلفنی باشیم.»
منتظری با اشاره به انتشار آمار وضعیت دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران تاکید می‌کند: زمانی که شبکه‌های اجتماعی ـ تانگو، تلگرام، لاین و.. ـ در حال گسترش است و آمار کاربران آن از مرز میلیون می‌گذرد، اینگونه آمارهایی که منتشر می‌شود چندان ارزش و اعتباری ندارد.
این کارشناس IT معتقد است: به جای چنین آمارهایی، می‌توان بررسی کرد که در حال حاضر کاربران از چه اطلاعاتی و چه نوع استفاده می‌کنند و یا چند درصد از کاربران از شبکه های اجتماعی استفاده می‌کنند.
البته منتظری تاکید می‌کند که منابع آماری چنین داده‌ای در انحصار متولیان آن است و در دسترس کارشناسان این حوزه قرار ندارد؛ حتی ممکن است برخی از سیاست‌ها در این آمار گنجانده شود؛ بنابراین احتمال خطا در تحلیل آمار می‌رود؛ چون تحلیل دقیق آن به در اختیار بودن منابع بستگی دارد.
فرهنگ و سلیقه تاثیرگذار در استفاده از فناوری
اما مدیر کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان قزوین معتقد است: زیرساخت‌ها در قزوین فراهم شده و مردم استان قزوین هستند که باید به استفاده بیشتر از فناوری های روز، روی بیاورند.
فرهاد جاویدی در مورد جایگاه قزوین در دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات به ولایت می‌گوید: بخشی از این شاخص به میزان امکانات مخابراتی برمی‌گردد که چنین امکاناتی در استان وجود دارد؛ اما بخش دیگری از این شاخص‌ها به فرهنگ شهروندان به استفاده از اینترنت و دنیای مجازی برمی‌گردد.
او در ادامه می‌گوید: این شاخص‌ها نشان می‌دهد که چه تعداد افراد جامعه با کامپیوتر اینترنت، ایمیل و فرآیندهای الکترونیکی کار می‌کنند و اگر مردم، دانش و امکانات استفاده از وسیله‌های ارتباطی و مخابراتی داشته باشند، قطعاً این شاخص‌ها بالاتر می‌رود؛ البته باید این زمینه‌ها را توسعه داد و فرهنگسازی کرد.
این مسئول معتقد است: از آنجایی که سهم دولت در مدیریت کشور زیاد است؛ به گونه‌ای که بخش بزرگی از اقتصاد ما دولتی است؛ بنابراین دولت نقش پررنگی دراین زمینه می‌تواند داشته باشد و فرهنگسازی لازم را انجام دهد.
به گفته‌ی جاویدی، زیر ساخت‌های فنی لازم در استان موجود بوده، برای مثال" 30 درصد ظرفیت بدون استفاده ADSL که از طریق سیم و اینترنت پرسرعت ‌به وسیله‌ی شرکت‌ها ایجاد شده، موجود است و همچنین ظرفیت‌های وایمکس‌، تلفن همراه و تلفن ثابت خالی است؛ بنابراین زیرساخت‌های فنی در حال حاضر از تقاضای مردم جلوتر بوده و نیاز به استقبال مردم است.
هر چند مدیرکل ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات استان می‌گوید: بسیاری از شهروندان هنوز اصرار دارند که عملیات بانکی خود را به همان شیوه سنتی انجام دهند که این مساله به کمبود دانش افراد و یا عدم اطمینان مردم به این فناوری‌های جدید برمی‌گردد و این جای کار دارد.
اما وقتی ولایت از جاویدی می‌پرسد که آیا می‌توان این نتیجه را گرفت که قزوینی‌ها رغبتی به فن‌آوری ندارند‌، پاسخ می‌دهد که «‌قضاوت نمی‌کنم» این مساله نسبی است و به تفکر افراد بستگی دارد. رتبه‌ی قزوین در بین استان‌های کشور 12 است؛ یعنی بالاتر از میانگین کشوری. ممکن است افرادی به این رتبه راضی باشند و یا برخی تنها به رتبه‌های اول تا سوم قانع شوند.
با این همه ‌مدیرکل ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات استان هم تایید می‌کند که رتبه‌ی دوازدهم برای دسترسی به اطلاعات و ارتباطات مناسب قزوین نیست و نباید قانع بود؛ چه اینکه برخی از استان‌ها چون یزد با وجود دوری از پایتخت و هرمزگان که از استان‌هایی است که نقاط محروم زیادی دارد اما رتبه‌ی بهتری از قزوین دارند.
به گفته‌ی این مسئول، درصد زیادی از جمعیت استان قزوین نیز در روستاهای صعب‌العبور هستند. با این همه در سال گذشته به بیش از 120 روستا اینترنت پرسرعت واگذار شده است و امسال هم قرار است به بالای 300 روستا اینترنت پرسرعت تعلق بگیرد که می‌تواند تاثیر زیادی در این شاخص‌ها داشته باشد.
البته اتحادیه‌ی بین‌المللی مخابرات (ITU) در سال 2014 براساس شاخص توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات ‌(IDI) رتبه‌ی جهانی کشورها را منتشر کرده که ایران رتبه 99 را از بین 166 کشور از آن خود کرده بود و در این میان، ایران در توسعه پهنای باند عقب بوده است.
اما جاویدی معتقد است: ایران در سطح دنیا در شاخص‌های فاوا خیلی عقب نیست و تنها در مورد دسترسی به اینترنت از طریق موبایل این عقب‌ماندگی وجود داشت؛ چون نیاز به تعامل در داخل کشور بود و اکنون مجوزهای نسل‌های 3 و 4 موبایل سال گذشته صادر و در حال حاضر دسترسی به اینترنت پر سرعت از طریق تلفن همراه به ‌سرعت در حال گسترش است که این نیز می‌‌تواند تاثیر زیادی روی این شاخص‌ها داشته باشد.
چند سالی است که دولت بر برنامه دولت الکترونیک تاکید می‌کند؛ موضوعی که با انتشار این آمارها نشان می‌دهد امکان تحقق این برنامه دست کم برای کوتاه‌مدت وجود ندارد.
مدیرکل ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات استان درپاسخ به این سوال که آیا ارزیابی در مورد سازمان‌ها و نهادهای دولتی در مورد تحقق دولت الکترونیک انجام گرفته است و کدام سازمان‌ها ضعیف‌تر بوده‌اند، می‌گوید: چنین ارزیابی صورت گرفته است و برای خدمات الکترونیکی سازمان‌های دولتی پنجره واحدی در سایت استانداری ایجاد شده است. البته بعضی از خدمات و فرآیند‌های سازمان‌ها قابل ارایه به ‌صورت الکترونیکی نیست.
به گفته‌ی این مسئول، اراده در دولت کنونی برای دولت الکترونیک وجود دارد و بارها هم در قالب بخشنامه‌ها تاکید شده است و به همین منظور، در استان کارگروه خدمات دولت الکترونیک تشکیل شده است.
با این وجود جاویدی تاکید می‌کند که تحقق برنامه دولت الکترونیک تنها به عزم عمومی و دیدگاه و اراده مدیران برمی‌گردد؛ هر چند صدا و سیما و رسانه‌ها هم در فرهنگسازی می‌توانند نقش پررنگی داشته باشند.
بر اساس تبصره3 ماده 64 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف به پایش شاخص‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و نیز ارزیابی شاخص‌ها و وضعیت در ابعاد ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی تا پایان سال دوم برنامه شده است.