حسین صرافی: حمید رضا حاجی بابایی، وزیر آموزش و پرورش، امروز، دهم اسفند، در مراسم انعقاد تفاهم نامه همکاری بین وزارت آموزش و پرورش و ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت:" به انداز‌ه‌ای که در آموزش و پرورش پاکی و صداقت است به همان اندازه باید مراقبت‌ها افزایش یابد." و در ادامه افزود:" اعتیاد در واقع یک بیماری است و آموزش و پرورش در صورت برخورد با چنین موارد شیوه‌های قانونی و درمانی را پیش می‌گیرد و به هیچ‌وجه به دنبال اخراج نیست."
این در حالی است که افزایش تعداد دانش آموزان معتاد همواره به شدت از سوی مسئولان تکذیب می شود و نهادهای مسئول متفق القول بر این عقیده اند که تنها نیم درصد از جمعیت دانش آموزی کشور به مواد مخدر اعتیاد دارند و آمارهایی که بعضا رسانه ای می شود، میزان دانش آموزان مستعد و در معرض خطر ابتلا را هم دربرمی گیرد، اما بنا به گزارشی که چندی پیش در سایت مجلس شورای اسلامی منتشر شد، نزدیک به ۱۶ درصد از معتادان کشور را جوانان زیر بیست سال تشکیل می دهند.
این در حالی است که طبق آخرین اعلام سازمان ملل در سال ۲۰۰۸ ایران پایین ترین سن آغاز اعتیاد و بیشترین مصرف سرانه مواد مخدر در جهان را دارد و از این رو فعالیت های پیش گیری از اعتیاد در مدارس باید ۱۰ برابر شود.
پیش گیری ضعیف تر از موج اعتیاد
آ ن چه به لحاظ آماری بیش از هر چیز نگران کننده است پدیده کاهش سن اعتیاد در کشور است که به نظر می رسد با ادامه این روند، سن آغاز مصرف مواد به گروه های سنی پایین تر نیز کشیده می شود مگر آن که پیش گیری های لازم صورت گیرد.
دکتر هادی معتمدی، روان پزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی ایران، ضمن اعلام این که سرعت فعالیت های پیش گیرانه بسیار کمتر از سرعت هجمه اعتیاد به کشور است در این باره می گوید:" در حال حاضر سن اعتیاد در کشور ما در طیف سنی ۲۰ تا ۴۰ سال قرار دارد اما با ادامه روند موجود این امکان وجود دارد که سن اعتیاد و آغاز مصرف مواد به گروه های سنی پایین تر نیز کشیده شود."
او در حالی که این روند را در طول چند سال اخیر، روندی نسبتا ایستا می داند می گوید:" بر اساس تحقیقات به عمل آمده میانگین سن آغاز مصرف مواد و سن اعتیاد طی ۶ سال اخیر یعنی از سال ۱۳۸۲ - ۱۳۸۸ تغییر زیادی نکرده است."
عضو هیات علمی دانشگاه علوم توان بخشی، میانگین سن آغاز مصرف مواد را طبق آخرین آمار به دست آمده ۲۲ سال و سن اعتیاد را ۳۲ سال می داند و اضافه می کند:" با این که میانگین سن معتادان طی ۶ سال اخیر نزدیک به یک سال افزایش پیدا کرده است و این شاخص مثبت و خوبی است اما این موضوع نباید مانع از توجه ما به معضل رو به گسترش مواد مخدر در مدارس شود."
علی رضا سلیمی، عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی نیزدر گفت و گو با خبر آنلاین معتقد است:" پایین آمدن سن اعتیاد در کشور واقعیت تلخی است که با پنهان کردن و پاک کردن صورت مسئله نمی توان مانع از گسترش تخریب های اعتیاد در نسل جوان شد."
او به مافیای بزرگی که به صورت تشکیلاتی برای گسترش اعتیاد در بین جوانان فعالیت می کند اشاره می کند و می افزاید:" در مناطق تحت کنترل آمریکا در افغانستان، سالانه هزاران تن تریاک، هروئین، شیشه و کریستال تولید و به سوی مرزهای ایران هدایت می شود."
اخراج راهکار نادرست
علی رضا سلیمی، عضو کمیسیون آموزش، در ادامه گفت و گو با خبر آنلاین، ارتباطات دوستانه و عاطفی قوی بین دانش آموزان و معلمان در مدارس را از جمله عوامل مهمی می داند که می تواند رمز موفقیت برنامه های پیش گیرانه اعتیاد باشدو می افزاید:" بی مهری با دانش آموزان معتاد و طرد آنان از سیستم آموزشی هیچ مشکلی را حل نمی کند. ما در واقع با اخراج دانش آموزان معتاد، آن ها را در معرض تبدیل شدن به افراد پر خطر قرار می دهیم. این در حالی است که می توانیم با کمک گرفتن از روش های صحیح پرورشی و تربیتی برای بازیابی این افراد به درون اجتماع گام های موثرتری برداریم."
دکتر غلامحسین معتمدی، روانپزشک، نیز با تایید این مطلب می گوید:" باید مهارت های زندگی و آموزه های پیش گیری از مصرف سیگار و مواد و حتی مصرف خودسرانه دارو از سطوح پایین تر تحصیلی یعنی دوران ابتدایی و راهنمایی شروع شود تا قبل از این که نوجوان از سیستم آموزشی جدا شود مداخلات لازم در آموزش های وی انجام شده باشد."
دکتر هادی معتمدی نیز تصریح می کند:" ما نمی توانیم ادعا کنیم که محیط مدارس مان پاک و سالم است در حالی که با مشاهده کوچکترین بزه در دانش آموزان، اقدام به اخراج آن ها کرده ایم. اگر بعد پرورشی در سیستم آموزش و پرورش رشد یافته بود اجازه نمی داد این قشر از دانش آموزان اخراج و از سیستم کنترلی حذف شوند."
دکتر غلامحسین معتمدی، روان پزشک، در این باره می گوید:" ضریب هوشی یا آی کیوی نسل جدید نسبت به نسل های گذشته افزایش قابل توجهی داشته است، اما به خاطر نبود برنامه های تربیتی و پرورشی این هوش هیجانی و استعداد در مسیرهای نادرست هدایت می شود و نوجوان برای پر کردن خلاءهای هیجانی خود به سمت مصرف موادمخدر و یا هرگونه بزه دیگر می رود."
آموزش مهارت های زندگی
مهارت های زندگی، نقش انکارناپذیری در جلوگیری از گسترش آسیب های اجتماعی دارد.
دکتر حسن عشایری، عصب شناس و روان پزشک، به خبرآنلاین می گوید:" یکی از راه حل های پیشگیری از اعتیاد در مدارس یادگیری مهارت های زندگی در کنار آموزش های اعتیاد است."
او اضافه می کند:" تحقیقات نشان داده، دانش آموزانی که آموزش مهارت های زندگی را دیده اند کمتر به طرف رفتارهای پر خطر رفته اند. توزیع خودآموزهای آموزشی، قراردادن موضوع اعتیاد در سر فصل کتب درسی و ایجاد برنامه های مدرسه محور در حوزه پیشگیری از اعتیاد می تواند موفق باشد."
دکتر غلامحسین معتمدی نقش خانواده را به عنوان یک نهاد اجتماعی در پیش گیری از آسیب های اجتماعی بسیار مهم می داند و می گوید:" متاسفانه در عصر ارتباطات، میزان ارتباط بین اعضای خانواده به شدت کاهش یافته این در حالی است که ارتباط هر چند کوتاه والدین با فرزندان در طول روز، می تواند در کاهش گرایش آن ها به سمت آسیب های اجتماعی اعتیاد موثر باشد."
واکسیناسیون آموزشی
پیشگیری امری مستمر و دائمی است و اطلاع رسانی مستمر، آرام و عمیق مهارت های اجتماعی یکی از مولفه های مصون سازی مدارس در برابر آسیب های اجتماعی است.
دکتر هادی معتمدی می گوید:" آموزش های پیش گیری از اعتیاد باید به صورت مستمر و پیاپی باشد تا نتیجه مطلوب را بدهد. تنها با استمرار و تکرار مداوم این آموزه هاست که می توان جوانان را در برابر خطرات اعتیاد واکسینه کرد."
دکتر غلامحسین معتمدی به عامل افسردگی نیز اشاره می کند و معتقد است:" کم توجهی خانواده ها به افسردگی در سنین جوانی و نوجوانی فرزندان می تواند آغازگر بسیاری از آسیب های اجتماعی باشد. ما باید برای دور ماندن نوجوان از آسیب های افسردگی خصوصا در سن بحران زده بلوغ، شادی هایی ماندگار را در کلاس های پرورشی به دانش آموزان آموزش دهیم تا زمینه های کشش نوجوان به سمت مواد مخدر برای رهایی از احساسات بد و منفی برطرف شود."
نظر شما