پویا دبیری مهر: ایران از جمله کشورهای متقاضی الحاق به سازمان تجارت جهانی است. اولین درخواست ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی در 19 جولای 1996 به این سازمان ارسال شد و پس از گذشت نه سال و مطرح شدن 23 بار درخواست در شورای عمومی سازمان تجارت جهانی بالاخره ایران در26 مه 2005 به عنوان عضو ناظر سازمان تجارت جهانی پذیرفته شد ولی گروه کاری ایران برای پیوستن به این سازمان هنوز تشکیل نشده است.
اولین ویرایش یادداشت نظامنامه تجارت خارجی (گزارش رژیم تجاری ایران) در سال 1378 تهیه شده که طی سنوات بعد متناسب با تغییرات در قوانین و مقررات گزارش اولیه به طور مکرر مورد بازبینی و تکمیل قرار گرفته است. دو ماه پس از پذیرش درخواست الحاق ایران توسط شورای عمومی سازمان جهانی تجارت در پنجم خردادماه سال 1384، آخرین ویرایش گزارش رژیم تجاری جهت بررسی و ارائه نظرات دستگا‌ه‌ها، انجام بررسی‌ها و اعمال تغییرات و تعدیلات لازم در سال 85 به دولت ارائه شد، در حال حاضر نیز گزارش رژیم تجاری در دولت سرگردان است.
پیش‌بینی می‌شود در صورت پذیرش ایران، مذاکرات با سازمان تجارت جهانی از زمان موافقت حدود 6-5 سال به طول بینجامد. مدت مذاکرات برخی کشورها بسیار کوتاه و برخی بسیار طولانی بوده است. مثلاً مذاکرات سازمان تجارت جهانی با ارمنستان برای قبول عضویت این کشور تنها 2 ماه طول کشید. در حالی که مدت مذاکرات با چین حدود 9-8 سال است و رقم زمان مذاکره سازمان تجارت جهانی با ایران فقط یک برآورد می‌تواند باشد.
محمد قلی یوسفی،استاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفت و گو با "خبرآنلاین" می گوید: "جهانی شدن، پدیده چندان تازه ای نیست،بعضی از تحلیلگران استدلال می کنند که اقتصاد جهانی سابقه ای صد ساله دارد؛ اما امروزه تجارت و خدمات مالی، توسعه بیشتری یافته و عمیقا یکپارچه تر از گذشته شده است."
وی ادامه داد: چشمگیرترین بعد این پدیده، یکسان شدن بازارهای مالی است که ارتباطات مدرن الکترونیک، آن را میسر ساخته است و قرن بیستم با افزایش تقریبا 5 برابر تولید ناخالص داخلی جهان، رشد اقتصادی بی نظیری را شاهد بوده است.
این کارشناس مسایل اقتصادی اظهار داشت:"اما این رشد تاکنون یکنواخت و پایدار نبوده و بیشترین رشد و توسعه در نیمه دوم قرن بیستم شکل گرفته و بطور کلی جهانی شدن، وسیله ای است که بازارهای مالی و تجاری جهان را یکپارچه تر می سازد، اما کشورهای مختلف تجارب متفاوتی در دستیابی به اقتصادی پیشرفته کسب کرده اند و درآمد بسیاری از کشورها به سرعت به طرف سطوح درآمدی کشورهای صنعتی در حرکت بوده و در برخی کشورها نیز پیشرفت کندی و یا کاهش داشته است."
یوسفی یاد آور شد: روند عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان تجارت جهانی می تواند برای اقتصاد کشور هم فرصت و هم تهدید باشد زیرا اگر این عضویت با برنامه ریزی و تقویت ظرفیتهای اقتصادی در بخشهای مختلف اقتصادی همراه باشد، برای کشور فرصت پدید خواهد آمد و اگر بدون برنامه ریزی وارد روند عضویت شویم، مسلماً تهدید بزرگی علیه منافع ملی و اقتصاد کشور خواهد بود.
وی گفت: باید به عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی به عنوان یک فرصت تهدیدآمیز نگریست زیرا جهانی شدن، فرصت های وسیعی را برای توسعه فراهم می کند، اما هیچ گاه این فرصتها به طور یکسان و برابر در دسترس همه کشورها قرار نمی گیرد.
به گفته یوسفی برخی کشورها سریعتر از دیگران درون اقتصاد جهانی ادغام می شوند ، به نظر می رسد کشورهایی که قادرند به اقتصاد جهانی ملحق شوند، سریعتر رشد کرده و فقر را کاهش می دهند.
ابراهیم جیملی،عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران نیز در این باره می گوید:"به طور حتم، برای انجام هر کاری باید بستر مناسب فراهم شود و در غیر این صورت، زیانهای انجام کار بی شک از منافع آن بیشتر خواهد بود."
وی اظهار داشت: در مورد پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی که فوق العاده مهم و حساس است، چنانچه زمینه های پیوستن فراهم نشود، کشور ما متضرر خواهد شد و پیوستن به این سازمان در شرایط فعلی، تهدیدی است که می توان با بسترسازی مناسب آن را به فرصت طلایی برای پیشرفت کشور تبدیل کرد.
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران تصریح کرد:"پیوستن ایران به سازمان مذکور مانند طوفانی است که همه مؤسسات تولیدی و نهادهای غیر کارای اقتصادی را نابود می کند، اما آنها که می مانند، قادرند در صحنه اقتصاد جهانی ایفای نقش کنند."
عضویت در سازمان تجارت جهانی مستلزم پذیرفتن اصول و معاهدات متعددی است که مورد قبول کشورهای عضو قرار گرفته‌است، این مراحل شامل تقاضای عضویت، پذیرش درخواست (الحاق به عنوان عضو ناظر)، تدوین گزارش سیاست‌های تجاری کشور، تشکیل گروه کاری الحاق و در نهایت مذاکرات دوجانبه و چندجانبه‌ای به‌منظور تعیین شرایط عضویت و حصول توافق برای الحاق است. هم اکنون سازمان تجارت جهانی 146 عضو دارد، 29 کشور در حال الحاق، دو کشور فرایند خارج از الحاق، یک کشور متقاضی الحاق و 15 کشور هیچ گونه در خواستی را برای الحاق به سازمان ارایه نکرده اند.
نظر شما