صالحی: تعلیق تصمیم نظام بود/ ما باید روسیه را درک کنیم

به گزارش خبرآنلاین، رئیس سازمان انرژی اتمی در گفتگویی خبری در مورد تفاوت رویکرد دولت خاتمی و احمدی نژاد در مسئله هسته ای، مذاکرات وین و ژنو، تفاوت های گزارش های آژانس بین المللی در زمان البرادعی و آمانو، مواضع روسیه در پرونده هسته ای ایران و ..... توضیح داد.

صالحی که در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی به عنوان نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی بود در واقع از معدود مدیرانی است که تجربه فعالیت در دو دولت با رویکردهای متفاوت ایران را دارد.

وی از دانشگاه آمریکایی بیروت فارغ التحصیل شده و در سال 1356 از دانشگاه ام.‌آی.‌تی آمریکا دکترای فنی دریافت کرده است، وی سوابقی مانند مشاور وزیر امور خارجه، استاد فیزیک هسته‌ای دانشگاه شهید بهشتی و عضویت در انجمن هسته‏ای دانشگاه شهید بهشتی را در کارنامه کاری خود ثبت کرده است.

علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی گفتگوی اختصاصی با روزنامه جوان انجام داد که گزیده هایی از سخنان وی در این گفتگو که روز گذشته منتشر شد را می خوانید:

• بزرگواری آقای خاتمی بود که اعتماد کردند و من را به عنوان نماینده ایران در آژانس بین المللی به وین فرستادند.
• بنده پنج سال وین بودم در حالیکه اصولاً مأموریت در وزارت خارجه معمولاً به مدت سه سال مرسوم است، یک دلیل این بود که به هر حال اواخر دوره مأموریت من یعنی دو سال آخر مصادف شد با پرونده ساخته شده انرژی هسته‌ای ایران.
• در آن زمان ایران پس از 13 سال انتظار عضو شورای حکام آژانس شد .
• اگر پرونده‌سازی غرب علیه فعالیت هسته ای ما قبل از ورود ما به شورای حکام صورت می‌گرفت، ورود ما به شورای حکام تقریباً منتفی می‌شد.
• قبلاً در وین دبیرخانه جنبش عدم تعهد وجود نداشت، گروه 77 یا گروه آسیایی بود. ایجاد این جنبش در آژانس برای ما تبدیل به یک اهرم سیاسی شد. ما در آنجا دیدیم که در مقابل هجمه غرب اگر از شورای حکام خارج شویم دیگر سکویی برای بیان مواضع خود نداشتیم، چون وقتی از شورای حکام خارج می‌شدیم، در آژانس تبدیل به عضو ناظر می‌شدیم و از موقعیت رسمی خارج می‌شدیم.
• ایران ان‌شاء‌الله در آینده ریاست جنبش عدم تعهد را بر عهده می‌گیرد.
• دو هفته قبل از ادعای منافقین در مورد فعالیت هسته ای ایران به آقای البرادعی شفاهاً گفته بودم،چون ما پیشتر البرادعی را به ایران دعوت کرده و به اصفهان برده بودیم و در سایت اصفهان نشان داده بودیم.
• وقتی که شما کارخانه تبدیل UCF را می‌سازید یک متخصص می‌داند که این کارخانه می‌خواهد UF6 تبدیل کند و UF6 چه مصرفی دارد؟ مثل اینکه از آدم بپرسند بنزین چه مصرفی دارد.
• بحث هسته‌ای یک بحث فنی است، رویکردها در دو دولت اصلاً تفاوتی نکرده است.
• بحث هسته‌ای اینطوری نبوده است که به صورت فردی برای آن تصمیم‌گیری شود، هیچ‌گاه اینطوری نبوده است.
• تعلیق، سیاست نظام و یک بحث جمعی بوده که به همان صورت جلو رفته است.
• وقتی که ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را از حالت تعلیق درآورد که اتفاقاً در زمان آخر دوران آقای خاتمی بود، مقام معظم رهبری نیز آن را مورد تایید قرار دادند.
• وقتی آقای دکتر احمدی‌نژاد آمدند فعالیت‌های هسته ای تشدید شد و مسیر باز شد ایشان هم دست مسؤولان ذی‌ربط انرژی هسته‌ای را کاملاً باز گذاشتند و گفتند که آن دو سال و نیم را که تعلیق صورت گرفته بود، جبران کنید.
• مقام معظم رهبری نیز فرموده بود که تعلیق را بردارید چون غربی‌ها به تعهداتشان وفادار نیستند.
• دوره قبلی فشار غرب به این صورت نبود، اما فشار که شدید شد آقای دکتر اصلاً عقب‌نشینی نکرد این مسأله مهم است.
• دو تا مذاکره داشتیم، یکی در ژنو و دیگری در وین. در نشست وین مذاکرات کاملاً هسته‌ای بود و باید هم هسته‌ای می‌‌‌بود اما در ژنو یک بحث دیگر بود.
• زمانی که البرادعی در آژانس بود، همواره اعلام می‌‌‌کرد که مطالعات ادعایی را به عنوان ضمیمه گزارش خودم نمی‌آورم و فقط به عنوان یک موضوع طرح می‌‌‌کنم. چون اصالت این مدارک هنوز برای ما محرز نشده است.
• غربی ها می‌‌‌خواستند با این کار پرونده را زنده نگه دارند، چون ما به همه 6 سوال توافق مدالیته پاسخ داده بودیم.
• آمانو در این گزارش اخیر خود با کلمات بازی کرده و مواد اعلام شده و مواد اعلام نشده را از هم جدا نکرده است.
• آمانو گفته که ما نمی‌توانیم مطمئن باشیم که کل مواد هسته‌ای برای مقاصد غیرصلح آمیز استفاده نشده است. کلمه کل را به کار برده ولی نگفته که نمی‌توانیم درباره مواد اعلام نشده اظهار نظر کنیم.
• در واقع آمانو باید اینطوری می‌‌‌نوشت که تا زمانی که پروتکل الحاقی از سوی یک کشور عضو امضا نشود، ما نمی‌توانیم درباره عدم انحراف مواد اعلام نشده اظهار نظر کنیم.
• به نظر من از مدیریت جدید آژانس سوء استفاده شده است. در واقع کارشناسانی که در آژانس نیت خیری ندارند، دست به چنین کاری زده‌اند.
• نتیجه گفت‌و‌گو‌های وین است که مدام مطرح می‌‌‌شود. مثلاً ما می‌‌‌گوییم ضمانت عینی را به شرطی قبول داریم که تبادل سوخت در داخل خاک ایران انجام شود.
• ما از اول به طور صریح گفته بودیم که ایران باید یک ضمانت مکفی دریافت کند، آنها می‌گفتند که ضمانت پیشنهادی ما قیمومیت آژانس (Costody) است، ضمن اینکه آژانس تحویل سوخت به شما را تضمین می‌کند. ما هم گفتیم که می‌پذیریم ولی قیمومیت سوخت باید در ایران باشد.
• ما می گوییم آژانس 1200 کیلو گرم سوخت ما را تحویل بگیرد، مهر و موم بکند و نماینده‌هایشان هم 24 ساعته حضور داشته باشند که کسی مهر و موم را باز نکند تا وقتی که ما سوخت 20 درصدی را تحویل بگیریم. وقتی که سوخت 20 درصدی را گرفتیم، سوختی را که تحویل آژانس شده ببرند.
• گفتند که قیمومت آژانس در روسیه خواهد بود، یعنی اینکه ایران سوخت را به آژانس تحویل دهد و حتی در داخل خاک روسیه هم، آژانس صاحب سوخت خواهد بود. ولی حرف ما این بود که همه چیز دست شماست از شورای امنیت گرفته تا آژانس.
• کسانی که اهل فن هستند، می‌دانند که ایران بلندترین قدم خود را در وین برداشت که قبول کرد اورانیوم 20 درصدی را در خارج غنی‌سازی کند، سوخت خود را از خارج تأمین کند و خودش در داخل غنی‌سازی 20 درصدی انجام ندهد.
• قبلاً 5 درصد غنی سازی داشتیم و الان گفته‌ایم که تا 20 درصد غنی‌سازی می‌کنیم ولی بالاتر از 20 درصد نمی‌رویم.
• ما باید روسیه را درک بکنیم، اگرچه نسبت به بدقولی‌های آن گله‌های فراوانی داریم.
• تعویق راه اندازی نیروگاه بوشهر در حال حاضر بحث فقط فنی است و ان‌شاء‌الله در پایان فصل بهار سال 89 این نیروگاه راه می‌افتد.
• ‌روس‌ها بودند که آرزوی ایران را برای داشتن صنعت ذوب آهن برآورده کردند، آمریکا‌‌ ‌‌و اروپا به ما ذوب آهن نداند آلمان ها هم می هواستند با ما همکاری کنند همه چیز را گذاشتند و رفتند.