ختنه دختران موضوعی است که از سال های گذشته جوامع را درگیر کرده و با کاهش روند آن اما باز هم در کشورهای مختلفی از جمله ایران انجام می شود.

طهورا شهبازی: دختران کم سن و سال گم می شوند میان هیاهوی زنانه. لابه لای دست های بی بی و زنان اطراف فدای حجب و حیا می شوند. پاکی می خرند و منزه می شوند. بی بی دختران را ناقص می کند. چون، دختر ختنه نشده ناپاک است، دست به هرچه بزند آن را ناپاک می کند،هر چه درست کند بی مزه است. دختر ختنه نشده بی حیا و بی چشم و رو است.

ختنه دختران موضوعی است کهن. ریشه های آن به مصر باستان بر می گردد اما در همه نقاط جهان رواج دارد. ختنه دختران از طریق برداشتن جزیی یا کلی از قسمت های بیرونی آلت تناسلی دختران انجام می شود. گزارش های اخیر یونیسف حکایت از آن دارد که امروزه حدود ۱۳۰میلیون نفر زن و دختر در سراسر جهان قربانی یکی از انواع ختنه بوده اند و سالانه حدود دو میلیون نفر به تعدادشان اضافه می شود.

در حال حاضر نیز ختنه دختران در ۲۹کشور همچون آفریقا، بعضی کشورهای آسیا و برخی مهاجران آمریکای شمالی، استرالیا، خاورمیانه و اروپا رواج دارد. به همین منظور ۶فوریه در تقویم به نام روز جهانی مبارزه با ختنه زنان نامگذاری شده است.

بازتولید ختنه دختران توسط زنان

به مناسبت این روز اندیشگاه فرهنگی کتابخانه ملی با رونمایی از کتاب «به نام سنت» که پژوهشی در زمینه ختنه زنان در ایران است نشستی را برگزار کرد. ابتدای نشست شهلا اعزازی جامعه شناس در حوزه زنان و خانواده این پدیده را از منظر جامعه شناسی بررسی کرد.

اعزازی پدیده ختنه زنان را مرتبط با بحث قدرت می داند و می گوید: اگر بخواهیم از منظر جامعه شناسی به موضوع نگاه کنیم بحثم را با قدرت شروع می کنم. در طول تاریخ همیشه افرادی داشتیم که دارای قدرت بودند که تعدادشان هم در جامعه محدود است. معمولا قدرتمندان سعی می کردند که بر روی چگونگی تحرکات،چگونگی زندگی، آرزوها و امیال افراد زیر دست خود نظارت داشته باشند.»

از طرفی هم در طول زمان گروه های مختلفی بودند که قدرت نداشتند:« یک مدت برده و برده دار بود یک زمانی ارباب و رعیت بود. همیشه زنان هم بدون توجه به سطح پیشرفت جامعه بدون توجه به امکاناتی که برای مردها وجود داشت جزو گروه بی قدرت بودند و برای مدتی طولانی تمام رفتار زنان زیر کنترل و نظارت بود. به خصوص رفتار جنسی.»

بر اساس این نظارت الگوی ایده آل برای زن ها ساخته می شد: «یک زن خوب وظیفه اش این است که ازدواج کند، بچه دار شود و زیر سرپرستی یک مرد قرار گیرد و برای اینکه این الگو را بتواند داشته باشد یکسری درخواست ها از زن می شد یکی از رفتارها بکارت دختران بود. دختران نباید تا زمان ازدواج بکارت خود را از دست می دادند. برای اینکه دختر بکارت خود را حفظ کند راه های مختلفی بود که یکی از خشن ترین راه ها مساله ختنه زنان بود. به دلیل اینکه دختر احساسات جنسی نداشته باشد تا بکارت خود را حفظ کند.»

اعزازی در تعریف ختنه دختران می گوید: «مثله سازی جنسی زنان عملی است که حداقل در ایران در روستاهای مختلف صورت می گیرد و از نظر پزشکی و بهداشتی بسیارنا مناسب است. این عمل توسط پیرزنان صورت می گیرد معمولا چند دختر را جمع می کنند و با یک تیغ ختنه صورت می گیرد. اینگونه آلودگی ها منتقل می شود. نکته مهم این است که این فرد زندگی خودش را از این راه می گذراند. خوشبختانه اینها سالمند شدند و جانشین برایشان وجود ندارد. اما در بعضی از شهرها دختران خودشان را برای ختنه به شهرهای عربی می فرستند. یعنی به نوعی به پرستیژ‌هم تبدیل شده است.

در خفا بودن این نوع مراسم خود سرپوش بزرگی شد بر ادامه این عمل و ناآگاهی مداوم:« بر خلاف مراسم مربوط به پسران این عمل در خفا و پوشیده است و هیچ نوع ابراز شادمانی صورت نمی گیرد. فقط مساله زنان است. عدم آگاهی در مورد اینکه این عمل همگانی نیست وجود داشته. کسی نمی دانست همه اینگونه نیستند. کمپین هایی تشکیل شد که مقداری آگاهی داد و اولین بار در رادیو و تلویزیون متوجه شدند که این عمل همگانی نیست.»

ختنه دختران نه فقط میان مسلمانان و نه صرفا در خاورمیانه رایج است چنانچه ریشه های تاریخی آن به پیش از اسلام و میان آفریقاییان بر می گردد. این جامعه شناس می گوید: «نمی دانم واقعا مذهبی است، فرهنگ یا آداب و رسوم. اما در ایران خیلی بر مباحث دینی تاکید می کنند.می گویند سنت پیامبر و حضرت فاطمه است. دختر ختنه نشده ناپاک است دست به هرچه بزند آن را ناپاک می کند هر چه درست کند بی مزه است. دختر ختنه نشده بی حیا و بی چشم و رو است. این فشار به حدی زیاد است که دخترانی که از این کار فرار کرده بودند به سن بلوغ و ازدواج که می رسند خودشان می خواهند این کار را انجام دهند تا تحقیرهای خانواده شوهر را نشنوند.»

ختنه دختران عملی کاملا زنانه است: «این زنان هستند که دختر را وادار می کنند. در حین عمل زنان حضور دارند، جشن و شادمانی اگر باشد زنها انجام می دهند. مردها بی تفاوت از کنار این قضیه می گذرند و به روی خودشان نمی آورند. یک سوال پیش می آید چرا زنان انقدر اصرار دارند. چرا مادران آنقدر اصرار دارند. در واقع یکی از پدیده هایی که در جوامع مردسالار وجود دارد این است که از زنان استفاده می شود تا مردسالاری را بازتولید کنند. خیلی وقت ها دیده می شود که مرد بخشی از قدرت خود را برای نظارت بر دیگران به زنها منتقل می کند. تنها تا زمانی زن می تواند قدرتمند باشد که هنجارهای مردانه را رعایت کند. مادر باید دقیقا آنچه را که پدر می خواهد اعمال کند. این مادران هستند که بر مثله سازی بدن دختران خودشون تاکید می کنند تا آنچه را که مردان اصلا در موردش صحبت نمی کنند انجام دهند تا رضایت مردان را کسب کنند. خود زنها هستند که آن را بازتولید می کنند.»

در ۶سالگی تجربه کردم

دختری حدودا ۳۰ ساله. دانش آموخته مطالعات زنان است. تجربه ختنه او را به سمت تجربه مستند از زنان ختان در اورامانات کشانده. با لهجه کردی از تجربه اش می گوید از خوشحالیش و از امیدهایش: خیلی خوشحالم که این روز در ایران به رسمیت شناخته شده است. من خودم در ۶سالگی این قضیه برایم اتفاق افتاده است. تمام هم نسل های من در کرمانشاه چنین وضعیتی را تجربه کردند. این مساله یکی از دغدغه های دوره دانشجویی ام بود. در حین تحقیق نیازی به همذات پنداری نداشتم چون خودم مرحله را طی کرده بودم. چیزی که برای من در مصاحبه ها با خانم ها جالب بود این بود که خیلی بر عدم برقراری ارتباط با همسرشان و فرار از رابطه یا صحبت کردن در این مورد تاکید می کردند.

مساله ای که زیاد اتفاق افتاده بود این بود که زنانی که همسرانشان به آنها معترض بودند خیلی راحت پذیرفته بودند همسرشان زن دیگری را اختیار کند. این مساله به مالکیت زنان بر بدنشان بر می گردد که متاسفانه هیچ مالکیتی ندارند. و الان هم هنوز اتفاق می افتد و رایج است. باید به آن توجه شود، اعمال قانون شود و آموزش داده شود. باید از منظر بهداشتی به این قضیه نگاه کرد بعضی از دخترها هنگام انجام این عمل از بین می روند یا واقعا دچار مشکل فیزیولوژی می شوند.

پیامدهای ختنه دختران

ختنه دختران در ایران در نواحی جنوبی و غربی کشور غالبا در مناطق روستایی و در حومه شهرهای چهار استان هرمزگان، کرمانشاه، کردستان و آزربایان غربی معمول است.کامیل احمدی پژوهشگر و نویسنده کتاب «به نام سنت» از اهالی کردستان ختنه دختران را از درون خانواده اش جست و جو کرده. زنان خانواده او از رسم سنتی شهرشان مستثنا نبودند.

او ختنه را به چند دسته تقسیم می کند: تعریف سازمان بهداشت جهانی از ختنه به چند صورت است قطع آلت تناسلی و ناقص سازی جنسی زنان که به ۴دسته تقسیم می شود؛ نوع اول برش اطراف کلیتوریس انجام می شود که در ایران این نوع بیشتر انجام می شود. نوع دوم قطع کلیتوریس یا بخشی از آن است نوع سوم که به ختنه فرعونی معروف است قطع بخشی یا دوختن دو طرف است. و نوع چهارم که بیشتر در میان قبایل آفریقای مرکزی رایج بوده عبارت است از هرگونه عمل خطرناک دیگر بر روی آلت تناسلی زنان به مقصودی غیر پزشکی.

ختنه زنان پیامدهای مختلفی دارد که شامل پیامدهای فیزیکی و روانی، اجتماعی می شود. پیامدهای فیزیکی کوتاه مدت و بلند مدت است. درد، خونریزی، تشنج، التهاب و عفونت در دسته پیامدهای کوتاه مدت قرار گرفته و ایجاد اشکال در دفع ادرار، عفونت ادراری حاد، نازایی و ... زیرمجموعه عوارض بلندمدت. اما عوارض ختنه زنان به عوارض فیزیکی محدود نشده، ذهن، روان و وجود فرد را به چنگ می آورد. تشویش های پیش از واقعه، وحشت از مورد حمله واقع شدن و فقدان لذت جنسی هنگام آمیزش به عنوان بزرگترین مشکل نمونه این تاثیرات است. به گفته احمدی ختان ها معمولا به دلیل سنین بالا کم بینی، لرزش دست دارند، برش ها و عوارض متفاوت خواهد بود.

احمدی در توضیح دلایل انجام ختنه دختران می گوید: دلایل این عمل در ابتدا تضمین پاکدامنی قبل از ازدواج، سربه زیری، حلال شدن دست پخت زن بسیار مرسوم است به خصوص در منطقه اورامانات، کاهش میل جنسی زنان و جلوگیری از استمنا، افزایش سلامتی، پاکی و طهارت و صاف و هموار کردن آلت تناسلی یکی از توجیهاتی هست که مخصوصا در منطقه ایلام عنوان شده.
قدرت واقعی ختنه در جهان از دین گرفته می شود. البته ارتباط زیادی با دین اسلام ندارد چون قبل از فراعنه مصر رایج بوده است. در آفریقا گروه های یهودی هم من شاهد بودم که ختنه زنان را انجام می دادند. گروه های دیگری هم اکنون در ایران پا به پای مسلمانان این عمل را انجام می دادند یا می دهند.

روند نزولی ختنه دختران

ارتقای آگاهی نگرش به ختنه دختران را متفاوت کرده. سازمان های فعال در زمینه های بشر دوستانه ختنه دختران را مصداقی از خشونت می دانند. بنا بر توصیف سازمان ملل از این عمل که آن را جلوه ای از نابرابری ریشه دار جنسیتی که زنان را در جایگاهی فرودست قرار می دهد می داند طی دهه گذشته هم در سطح جهانی و هم منطقه ای اقدامات مهمی انجام شده.

۱۷کشور در کشورهای آفریقایی که این مورد بیشتر در آنجا اتفاق می افتاد به صورت مشخص ختنه زنان را منع کرده اند مانند بورکینافاسو، سنگال، ساحل عاج، جیبوتی، تانزانیا و غیره. بعضی از کشورها نه تنها منع کردند بلکه آن را جرم انگاری هم کرده اند از جمله سنگال، سودان، مصر و چند کشور دیگر. حتی در کشورهای اروپایی این اتفاق را برای مهاجران آفریقایی خود منع کرده اند و اسپانیا پا را فراتر گذاشته و از انجام آن در کشورهای دیگر نیز جلوگیری کرده و قبل از هرگونه مسافرت و مهاجرتی دختر را معاینه می کند و از خانواده تعهد می گیرند این کار انجام نشود.

۴۷۲۳۳

کد خبر 507411

برچسب‌ها

خدمات گردشگری

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 1 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 36
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام IR ۱۰:۱۵ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    195 4
    پناه میبرم به خدا از "جهالت"
    • مردی مشهدی A1 ۱۷:۴۵ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
      58 3
      ختنه دختران؟؟ مگه میشه مگه داریم؟ خدایا چه دوران و کارهایی میکند این بشر
    • بی نام A1 ۱۶:۵۸ - ۱۳۹۴/۱۱/۲۱
      7 0
      باید دیه نقص عضو داشته باشه تا قربانی بتونه شکایت کنه. اگه چند نفر شکایت کنند و مجرم زندانی و قصاص و یا مجبور به پرداخت غرامت بشه بقیه حساب کار دستشون میاد
  • علی A1 ۱۰:۱۸ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    166 3
    چرا در ایران ممنوع نشده
    • سپیده IR ۱۳:۱۰ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
      84 1
      این جور چیزا در ملا عام انجام نمیشه. این سنت ها متاسفانه مخفیانه انجام میشه و معمولا هم کسی خبر دار نمیشه
    • بی نام DE ۱۳:۵۰ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
      54 17
      چون اگر ممنوع شوند آنها این کار را هجوم به فرهنگ و مذهب سنی توسط شیعه ها می دانند. باید توجه کرد که این کار توسط آنها جنبه مذهبی هم دارد. پس باید فرهنگ سازی کرد.
  • بی نام IR ۱۰:۳۵ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    112 4
    ایران چی؟ ایران ممنوع نکرده؟؟؟؟شرم آوره.....
  • بی نام A1 ۱۰:۵۴ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    88 2
    یک راه موثر برای پایان دادن به این عمل زشت دادن گرفتن خسارت کلان از فرد ختنه کننده است و مجازات آن، دقیقا مانند دیه گرفتن و دادن آن به قربانی است. مطمئنا دیگر کسی جرات انجام این عمل را ندارد.
  • بی نام A1 ۱۱:۱۱ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    مشکلات این کشورها ناشی از عدم رعایت بهداشت است و باید در مراکز بهداشت و اصولی اجرا شود.
    • بی نام CA ۱۳:۰۹ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
      90 4
      با عقب ماندگی و غیر انسانی بودن عمل مشکلی نداری، فقط بهداشت را بیشتر اهمیت بدهند مشکلت حل میشه؟ واقعاً جهالت ترسناکه
    • بی نام EU ۱۳:۲۸ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
      82 5
      بی سواد جاهل اینجا در مورد ختنه زنان صحبت شده نه مردان این کار تو هیچ دینی توصیه نشده فقط یه کاریه که انسان های جاهل بیسوادی مثل تو انجام میدن
  • یک زن A1 ۱۱:۳۴ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    121 4
    عملی زشت و وحشیانه... ظلمی نابخشودنی... به نظر من این عمل با زنده به گور کردن دختران هیچ فرقی نداره
    • بی نام A1 ۱۷:۴۸ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
      34 1
      با شما موافقم یک مرد
  • بی نام A1 ۱۱:۴۴ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    105 3
    متاسفانه همونایی که خودشون در کودکی ختنه شدن حالا مادر شدن و باز این سنت غلط رو روی دخترهاشون اجرا میکنن واقعن خود زن ها هستن که باید جلوی سنت و عقب افتادگی رو بگیرن ، متاسفم بسیار ناراحت کننده است خدا لعنتشون کنه که چنین بلایی رو سر دخترهای معصومشون میارن.
    • بی نام A1 ۱۳:۳۲ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
      53 2
      کی باید تبلیغ کنه و به زنان آگاهی بده؟ مدرسه و رسانه ی ملی همیشه سکوت میکنند.
  • marya A1 ۱۱:۵۵ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    69 3
    خدا از سر تقصیراتشون نگذره... غیرقابل تصوره
  • بی نام IR ۱۱:۵۷ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    56 3
    واقعاً جاي تاسف داره
  • بی نام RO ۱۲:۵۵ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    63 4
    متاسفانه این همه جهالت. در ایران ادم شرم میکنه
    • بی نام A1 ۱۳:۲۳ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
      34 3
      تو نمودارای سازمان ملل ایران از کشورایی هست که خیلی کم این اتفاق می افته. البته یه دونه هم نباید اتفاق بیوفته
  • بی نام A1 ۱۳:۳۱ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    52 3
    تقصیر زنان هست یا تقصیر قانون؟ اگر مجازات سنگین درنظر گرفته بشه برای والدین، دیگه ازاین فاجعه ها رخ نمیده.
  • بی نام IR ۱۳:۳۵ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    2 75
    در ایران نداریم
    • بی نام IR ۱۷:۱۷ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
      4 0
      من خودم در قشم ديدم
  • علی A1 ۱۴:۱۳ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    31 5
    این موضوع و امثال آن واقعا بسیار غم انگیز و امیدوارم همه این مشکلات حل شوند
  • بی نام IR ۱۴:۳۲ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۸
    45 2
    خوب یه فکری حداقل برای ایران بکنند یعنی تو چهار استان کشور دختران را ختنه می کنند هنور مگر عصر حجر هستیم
  • عطا IR ۰۶:۱۳ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
    5 48
    با یکی از موافقان این عمل یک مناظره تلویزیونی گذاشته شود تا بحث بیشتری بشود چون در تولید نسل تاثیری ندارد ولی زن فقط احساس ندارد شاید از فساد جامعه جلوگیری کند
    • آیس IR ۰۸:۱۲ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
      47 4
      این عمل شنیع در مورد زنان معادل اخته کردن در مردانه..برات واقعا متاسفم آقای عطا..
    • لیلی IR ۱۱:۳۱ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
      29 0
      خیلی حقیرانه نوشتی، خیلی متاسفم که فقط فکر زاد و ولدی.
  • بی نام EU ۰۶:۲۵ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
    9 1
    در شرع اسلامی این موضوع روشن و یکی از برگشت از ازدواج را سالم نبودن بکارت می داندولی در ایران همانگونه که در مقاله آمده هنوز وجود داردومی توان با یک قانون گذاری از سوی نمایندگانی که دغدشان مسایل جناحی و ... است این معضل را از بین باناوان ایرانی برداشت.
  • بی نام IR ۰۷:۴۸ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
    11 2
    به شکل خیلی مخفی و البته محدود این عمل ناقص سازی دختران در ایران انجام میشه. در استان های خوزستان و کمتر در کردستان.
  • بی نام IR ۰۷:۴۹ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
    14 0
    معمولا کسی که اینکارو انجام میده خودش در کودکی قبلا این عمل رو تجربه کرده یا به عبارتی قصاص قبل از جنایت شده.
  • بی نام IR ۰۷:۴۹ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
    11 0
    یک سری رفتارها و مسائلی در نقاط مختلف کشورمان مشاهده میشه که معمولا از بعد اجتماعی بهش نگاه میشه و اقدام قانونی خاصی برای برخورد با این مسائل انجام نمیشه. نمونه بارز آن قتل های خانوادگی ناموسی در مناطق جنوبی و جنوب غربی ایران که به دلایل فرهنگی و مسائل قومیتی معمولا اقدام قضایی خاصی انجام نمیشود.
  • بی نام IR ۰۷:۵۰ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
    21 0
    در رابطه با دختر که واقعا از همه لحاظ اشتباهه و انکار ناپذیره ولی در رابطه با پسرها هم شنیدم میگن شاید بهداشت جسمانی داشته باشه اما آسیب روحی روانی داره. خصوصا در کشور ما که در خیلی جاها جشن میگیرن و پسرهارو در جلوی اقوام و دخترهای فامیل ختنه میکنند که بشدت کار اشتباهیه البته این نظر منه
  • عوام IR ۰۷:۵۹ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
    15 0
    اولین مسئله عدم آگاهی افرادیست که بدون تفکر کارهای نادرست که از قدیم به دلایلی رایج رو ادامه میدن که در این مورد متاسفانه زنانی اینکار رو در حق دخترانشون انجام میدن که خودشان گرفتار این ظلم شدن اما باز هم دست بر نمیدارن. دومین مشکل عدم دخالت دولت و بخصوص وزارت بهداشت در این معظل هست که ظاهراٌ نمیخوان بنا به دلایلی از جمله که اینکار در بین اهل سنت رایجه و ورود به آن ممکنه ایجاد مشکلاتی رو بکنه سکوت کردن. به هر حال تنها راه پیشگیری از این عمل هولناک که موجب نقص عضو کودکان بیگناه میشه دادن آگاهی بطور مداوم به خانواده ها بخصوص مادران این دخترکان است
  • بی نام A1 ۱۰:۳۳ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
    14 1
    ببین اهل تسنن تعداد زیاد انجام میشه در کردستان وایلام وکرمانشاه.ولی حس جنسی زن رو از بین میبره وظلم بزرگی است زنانی که ختنه شدن میتونن طلب خسارت کنن چون نمونه نقص عضو است واز اینها گذشته عملی غیر انسانی ست.
  • محمد A1 ۱۴:۳۶ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۹
    7 0
    تو یه سری از شهرای جنوبی ایران رواج داره این کار و هنوز هست
  • بی نام IR ۲۲:۱۰ - ۱۳۹۴/۱۱/۲۸
    5 0
    استان آذربایجان غربی هم اکراد از این کارها میکنن اونا حتی اجازه نمیدن زناشون لباس مرسوم ایرانیهارو بپوشن ازشون بپرسی چرا؟میگن آخه میریم جهنم اگه لباس عجمی شیعه بپوشیم