مریم یعقوبی:
نفت و تجارت آن یک بار دیگر تأثیر خود را بر مناسبات بین المللی و روابط کشورها نشان داد تا مشخص شود تحلیلگرانی که دوران طلایی اثرگذاری طلای سیاه را خاتمه یافته می دانستند، سخت در اشتباه بودند.
روسیه و ایران طی ماه های اخیر به دو متحد بزرگ تبدیل شده اند که جبهه واحدی را در سوریه مقابل عربستان و بسیاری اط کشورهای عربی دشمن بشار اسد تشکیل داده اند ولی این اتحاد به هیچ وجه باعث نشد، وزرای نفت چهار کشور قطر، روسیه، ونزوئلا و عربستان گردهم نیایند و به توافقی دست پیدا کنند که بدون شک متضرر اصلی آن ایران است.
روز چهارشنبه خبری ناگهانی در رسانه های جهان منتشر شد مبنی بر اینکه کشورهای عربستان، روسیه، عراق، ونزوئلا و قطر توافق کردند، سطح تولید نفت را ثابت نگه دارند و از افزایش آن خودداری کنند.
این توافق بلافاصله از سوی تحلیلگران، اقدامی به زیان ایران ارزیابی شد چرا که مقامات جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده بودند که مصمم هستند سهم کشورشان را از بازار نفت پس بگیرند و تولید را به حد سهمیه تعیین شده پیش از تحریم ها برسانند.
این ارزیابی ها چندان هم نامعتیر نبود چرا که مهدی عسلی مدیر کل امور اوپک وزارت نفت در واکنش به اجلاس وزرای نفت روسیه، عربستان، قطر و ونزوئلا گفت:« ایران تا قبل از برگشتن به سهمیه های قبل از تحریم اش، مذاکره ای برای توقف افزایش تولید نفتش نخواهد داشت. کشورهایی که از سال 2011 تولید نفتشان را افزایش داده اند و به ویژه با افزایش تولید در سال گذشته، باعث ساقط شدن قیمت نفت شده اند، حالا باید تولیدشان را کم کنند تا قیمت ها متعادل شود».
عسلی همچنین تأکید کرد:« ایران هیچ مذاکره ای تا قبل از رسیدن به سهم تولید نفت قبل از تحریم ها نخواهد داشت».
این تأکید اما خیلی زود رنگ باخت چرا که مشخص شد وزرای نفت عراق، قطر و ونزوئلا عازم تهران هستند تا مسئولان ساختمان خیابان طالقانی را متقاعد کنند از این توافق پیروی کنند.
اظهاراتی عجیب و دوپهلو
نتیجه ای نشست بسیار حیرت انگیز بود؛ در حالی که تقریبا تمامی ناظران معتقد بودند ایران صراحتا بر افزایش تولید خود پافشاری می کند ولی سخنانی که بیژن زنگنه پس از دیدار چهارشنبه عصر با همتایان عراقی، ونزوئلایی و قطری خود ابراز کرد با این پیش بینی تفاوت های بزرگی داشت؛ وزیر نفت کهنه کار ایران در سخنانی نه چندان روشن که نشان می داد نوعی ابهام و دوپهلویی تعمدی در آن وجود دارد تأکید کرد:« ایران از هر اقدامی به منظور تثبیت شرايط بازار و بهبود قیمت نفت خام حمایت می کند. ما از همکاری میان اوپک و غیر اوپک استقبال می کنیم».
وی بدون اینکه اشاره واضحی به آنچه در مذاکرات گذشته داشته باشد گفت:« وضع ایران و بازگشت کشوردر پساتحریم تشریح شد و در این باره با وزیران نفت و انرژی عراق، قطر و ونزوئلا بحث کردیم و آنها با نگاه منطقی به این واقعیت نگاه کردند و من امیدوارم که در آینده با تلاشهایی که آغاز شده در آینده شاهد بهبود وضع بازار باشیم».
رمزگشایی سخنان زنگنه
موضعگیری دوپهلوی وزیر نفت ایران اما از سوی رسانه های بین المللی کالبدشکافی شد؛ بلومبرگ در گزارشی نوشت:« ایران از توافق روسیه و کشور سعودی برای ثابت نگه داشتن تولید نفت حمایت میکند اما تعهدی به محدودیت تولید خود نکرده است. وزیر نفت ایران نیز نگفت آیا ایران انحرافی ازین توافق خواهد داشت یا خیر».
در همین حال تحلیلگران تأکید کردند این توافق بدون پایبندی ایران اصلا ارزشی ندارد. به عنوان مثال یک مقام ارشد در بورس کالا در فرانکفورت به بلومبرگ گفت:« اگر ایران به این توافق پایبند نباشد این قرارداد هیچ ارزشی ندارد. ایران سخت تلاش کرده است که سایه تحریم ها را رفع کند اما حالا پس رفع تحریم ها چرا این کشور باید با تن دادن به تصمیم روسیه و کشور سعودی تحریم ها را بار دیگر به خود تحمیل کند» !
علاوه بر تحلیلگران، رقیب اصلی ایران در منطقه خاورمیانه یعنی عربستان هم پیام اظهارات زنگنه را دریافت کرد و وزیر امور خارجه آن با تاکید بر حفظ سهم خود در بازارهای جهانی گفت: «ریاض تولید نفت خام خود را کاهش نمی دهد».
عادل الجبیر به خبرگزاری فرانسه گفت: عربستان آماده کاهش تولید نفت خام خود نیست. چناچه دیگر تولیدکنندگان نفت خام می خواهند تولید خود را محدود کنند یا تولید خود را برای جلوگیری از مازاد عرضه در بازار نفت، تثبیت کنند، اما عربستان آماده کاهش تولید نفت خام نیست».
روسیه همچنان به دنبال اعراب
با این حال اما به نظر می رسد روسیه قصد ندارد موضوع ارتباط با اعراب را در حد توافقات نفتی نگه دارد به همین خاطر نیز ماریا زاخاروا، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه روسیه خبرداد:«همایش همایش همکاری روسیه و اعراب در سطح وزیران خارجه مطابق با یادداشت امضا شده در دسامبر سال 2009 برگزارمی شود و انتظار می رود وزیران امور خارجه امارت عربی متحده، اردن و بحرین (باصطلاح ترویکا شورای اتحادیه عرب)، مصر، رئیس فعلی اتحادیه عرب و همچنین دبیر کل اتحادیه عرب در آن شرکت کنند. همچنین وزیران امور خارجه لبنان ، سودان، یمن و عمان برای شرکت در این همایش ابراز تمایل کرده اند. در چارچوب همایش در نظر است درباره اوضاع در خاور نزدیک و شمال آفریقا در راستای رفع اوضاع به شدت بحرانی در آنجا، تبادل نظر عمیق و همه جانبه ای صورت بگیرد».
تأخیر در تحویل اس 300؛ موضوعی به ظاهر نامرتبط
در جریان این کش و قوس ها خبری منتشر شد مبنی بر اینکه روسیه از تحویل نخستین محموله سامانه موشکی اس 300 به ایران خودداری کرده است. اگرچه یک مقام عالی‌رتبه وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که «ایران هنوز قیمت مندرج در قرارداد اس ۳۰۰ را پرداخت نکرده است» اما شاید بیراه نباشد اگر این اتفاق را یک ی از مفاد مذاکرات نفتی روسیه با رقبای سیاسی ایران در منطقه بدانیم.
22339
نظر شما