آیا برنامه کرباسچی را احمدی‌نژاد دوباره کلید می‌زند؟

محمود احمدی نژاد در دیدار با مدیران بنیاد مسکن ضمن اشاره به گسل های زیادی زیر پایتخت قراردارد گفت: باید 5 میلیون نفر از شهر تهران بروند.  رئیس جمهور در ادامه نیز تاکید کرده است: تهران در معرض آسیب‌های سنگین است هر چند می‌توان ترافیک و آب و هوا را با هزینه‌ای سنگین حل کرد اما ماجرای زلزله را چگونه باید حل کنیم؟ الان باید گسل‌های زیر شهر فعال باشد که به لطف دعای مردم فعال نیستند اما نمی‌توان تضمین کرد که چه زمانی در تهران زلزله می‌آید و این گسل‌ها فعال می‌شود.

احمدی‌نژاد بیان کرد: استان تهران 13 میلیون ساکن دارد که اگر حادثه‌ای بیفتد چگونه باید این را جمع کرد بنابر این تهران را باید خالی کرد و این دستوری نیست. هر چند بنده به وقتش از مردم خواهش خواهم کرد تا تهران را ترک کنند اما باید برای کسانی که از تهران می‌روند زمین و وام 4 درصد در نظر بگیریم.

هرچند این نوع دیدگاه در زمینه جمعیت تهران از سوی بالاترین مقام اجرایی کشور تازگی دارد و به نظر می رسد بر خلاف دیگر روسای جمهور کشور که تلاش داشته اند بحث زلزله را کمتر در رسانه ها و بیشتر در مباحث برنامه ریزی و اجرایی مورد توجه قراردهند محمود احمدی نژاد این مسئله را رسانه ای کرده و از این زاویه به جمعیت مازاد پایتخت پرداخته است ولی باید گفت در عمل این برنامه برای نخستین بار توسط غلامحسین کرباسچی شهردار تهران در زمان دولت هاشمی رفسنجانی کلید زده شد.

 در سالهای پایانی دهه شصت و همزمان با پایان گرفتن جنگ تحمیلی بحث مشکلات جدی پایتخت و لزوم تغییر آن مطرح شد که براساس برآوردهای ان زمان اجرا کردن این برنامه هزینه ای معادل 10 سال بودجه دولت وقت را نیاز داشت، اما غلامحسین کرباسچی در همان زمان با برنامه ای جایگزین از شهرداری اصفهان به تهران آمد.

برنامه ای که کرباسچی مطرح کرد اجرای گسترده طرحهای عمرانی بود که تا ان زمان در هیچ یک از شهرهای کشور سابقه نداشت و بخش عمده ای از هزینه این اقدامات بر اساس برنامه مطرح شده از محل عوارض و مالیات های شهرداری تامین می شد.

 این اقدام در نهایت باعث رشد شدیدی قیمتها در پایتخت شد و طی پند سال هزینه زندگی در پایتخت به شکل سرسام آوری بالا رفت و به دنبال خود انتقادات جدی را دامن زد که در پاسخ به آن مدافعان وطراحان برنامه عمرانی تهران بیان می کردند افزایش قیمت ها باعث کاهش جمعیت تهران شده و در عمل مهاجرت به پایتخت را معکوس خواهد کرد.

در توجیه این اقدام نیز بیان می شد هیچ دلیلی ندارد افرادی که توان زندگی در پایتخت راندارند بتوانند در تهران زندگی کنند و این افزایش ها افشار کم درآمد را از تهران دور می کند. البته از انصاف به دور نشویم این برنامه توانست پروژه های عمرانی بزرگی را در تهران به نتیجه برساند که اگر اجرا نمی شد مشکلات امروز تهران بسیار بیشتر بود ولی تبعات منفی زیادی از جمله افزایش قیمت مسکن در تهران و در نهایت دیگر شهرهای کشور را نیز نمی توان از یاد برد.

البته  درنهایت و برخلاف پیش بینی ها هرچند در کوتاه مدت رشد جمعیت تهران تاحدی کند شد ولی در عمل شاهد رشد شهرهای اقماری بودیم که در اطراف تهران شکل گرفت و حاشیه نشینی شکل گسترده و جدیدی خود گرفت به طوری که اگر در ان زمان کرج شهری در سی کیلومتری تهران بود امروز این شهر به تهران متصل شده و تمامی مناطق صنعتی بین این دوشهر کارکرد مسکونی پیدا کرده است.

حال بعد از گذشت بیش از یک دهه به نظر می رسد این برنامه ناموفق دوباره ولی با تعریفی تازه قرار است از سوی رئیس دولت دهم کلید بخورد و این بار به دلیل آنکه بحث افزایش قیمت ها و تکیه بر تبعض سطوح درآمدی با شعارهای دولت در تناقض است به نظر می رسد بهترین توجیه دامن زدن به بحث قریب الوقوع زلزله باشد که می تواند مردم را با ترس جان از پایتخت فراری دهد ولی بازهم می تواند نتیجه معکوس این برنامه را نیز مانند تلاش قبلی قطعی دانست زیرا تا زمانی که توزیع امکانات زیربنایی در کشور به شکل متعادل  صورت نگیرد بازهم مردم برای تامین نان روز ترس جان را به جان خریده به پایتخت بازمی گردند.