روزنامۀ اعتماد در شمارۀ امروزش در گفتگو با حمیدرضا آصفی، سخنگوي وزارت امور خارجه در دولت اصلاحات و سفير ايران در فرانسه در دولت سازندگي ابعاد و زوایای سفر ظریف به پاریس را تشریح کرده است. مشروح این گفتگو را در ادامه بخوانید:
لهستان، سوئد، لتوني، فنلاند، نروژ، آلمان و امروز نوبت به فرانسه و هلند رسيده است. قاره سبز با بهار ٩٥ به طور مداوم ميزبان محمدجواد ظريف، سكاندار وزارت امور خارجه دولت يازدهم بوده است. ماموريت هاي پسابرجام وزير امور خارجه در سال جديد و در شش ماهه نخست اجراي توافق هسته اي بر جلب اعتماد سياسي و اقتصادي كشورهاي اروپايي متمركز شده است. توسعه مناسبات دوجانبه و تحولات منطقه اي و تشريح فضاي ايران در پسابرجام اصلي ترين دستور كارهاي وزير امور خارجه ايران در سفر دو روزه جديد به اروپا است. توافق هسته اي ايران با ١+٥ مادر فضاي جديد اقتصادي و سياسي براي ايران شده است اما به دليل سال هاي طولاني تحريم و قرار گرفتن ايران در فاصله نامناسب با جامعه جهاني هنوز تمام ظرفيت هاي ناشي از توافق به فعليت درنيامده است.
ظريف در سفر به فرانسه كه به دعوت رسمي «ژان مارك آيرو» همتاي فرانسوي اش انجام مي شود با فرانسوا اولاند، رييس جمهور فرانسه و وزير امور خارجه اين كشور ديدار خواهد كرد. ديدار و گفت وگو با روساي پارلمان و سناي فرانسه و سخنراني در مركز تحقيقات بين الملل فرانسه نيز از ديگر برنامه هاي ظريف در مدت حضورش در پاريس است.
در خصوص فرصت ها و چالش هاي رابطه دوجانبه ايران و فرانسه با حميدرضا آصفي، سخنگوي وزارت امور خارجه در دولت اصلاحات و سفير ايران در فرانسه در دولت سازندگي گفت وگويي داشتيم كه به شرح زير است:
فرانسه از نخستين كشورهايي بود كه برخلاف رويكرد سختگيرانه اش در مذاكرات، پس از دستيابي به برجام، هياتي عاليرتبه را به تهران اعزام كرد. پس از آن هم در پي دعوت فرانسوي ها، رييس جمهور ايران به پاريس كرد. فرصت هاي سياسي رابطه تهران و پاريس در فضاي پسابرجام چه تغييراتي كرده است؟
اگر بخواهيم وضعيت فعلي روابط تهران و پاريس را مورد بررسي قرار دهيم، اين كار بدون توجه به مناسبات پيشين دو كشور شدني نيست. فرانسه در دهه هاي گذشته از شركاي سنتي و قابل اعتماد براي جمهوري اسلامي ايران بوده است كه از سطح همكاري ها و مبادلات خوبي هم با كشورمان برخوردار بود. امام خميني هم پيش از انقلاب اسلامي براي مدت كوتاهي در اين كشور بودند و همين مساله موجب شده بود تا فضا براي آنكه فرانسه بتواند مهم ترين شريك تجاري ايران در غيبت امريكا شود، مهيا شده بود. با اين حال، آنها با بي سليقگي خود را در چنبره سياست هاي امريكا گرفتار كردند و نتوانستند از فضاي به وجود آمده و همچنين توانمندي هاي ايران استفاده كنند. در دوره كنوني و با دستيابي به برجام ميان ايران و گروه ١+٥، فرانسه با توجه به سوابق و نيازمندي هايشان در ابعاد سياسي و اقتصادي اين احساس را كردند تا نسبت به ديگر كشورها، سريعتر حركت كنند تا از سويي خاطره منفي ايرانيان درباره نوع كنشگري شان در مذاكرات هسته اي را پاك كنند و هم از كشورها ديگر و هيات تجاري شان براي برقراري مناسبات و گسترش همكاري با ايران عقب نيفتند.
به عبارت ديگر، فرانسوي ها در دوره پسابرجام به تكاپو افتادند تا جبران مافات كنند. به همين دليل، آنها از نخستين كشورهايي بودند كه هيات عاليرتبه سياسي و تجاري شان را به تهران اعزام كردند و همچنين از آقاي روحاني دعوت كردند تا به اين كشور سفر كنند و پذيراي حضور آقاي رييس جمهور بودند. در مجموع، آنها اينك به اين فهم و درك رسيده اند كه ايران براي فرانسه شريك صرف تجاري و اقتصادي نيست بلكه ايران مي تواند براي آنها يك همكار سياسي و فرهنگي بلندمدت باشد.
مقامات فرانسوي در سفر رييس جمهور به فرانسه بيان كردند كه اين كشور از جمله كشورهايي بوده كه بيشترين ضرر را از تحريم ايران متحمل شده است و گفتند كه بر توسعه مناسبات با ايران مصمم هستند. اين اراده تا به امروز تا چه اندازه بر مناسبات ايران و فرانسه نمود داشته است؟
فرانسه قرباني سياست هاي غلط خود است. اگر آنها از تحريم ها عليه ايران ضرر كردند، اين مساله به خاطر پيروي كوركورانه شان از امريكا و اسراييل بود. فرانسه به عنوان يك شريك قدرتمند هسته اي كه عضو شوراي امنيت سازمان ملل است بايد شرايط ايران را درك مي كرد و در كنار ايران قرار مي گرفت و استقلالش را به رخ ديگران مي كشيد. آنها اين كار را نكردند و عليه ما راي منفي دادند پس نمي توانند بگويند ما قرباني شده ايم. با اين حال، به نظر مي رسد كه آنها اكنون مي خواهند جبران مافات كنند و بايد ديد اين كار را تا چه اندازه انجام خواهند داد. در سفر آقاي روحاني به پاريس، ٢٠ سند همكاري ميان دو كشور به امضا رسيد. اين عمل، في النفسه مثبت است ولي هنوز اين اراده به منصه ظهور نرسيده و تحرك خاصي از سوي آنها ديده نشده است. بايد صبر كرد و ديد فرانسوي ها تا چه اندازه تهور و شجاعت از خود نشان مي دهند.
به عدم تحرك فرانسوي ها در مسائل اقتصادي اشاره كرديد كه به نظر مي رسد به دليل هراس شركت هاي اروپايي براي سرمايه گذاري در ايران است. چرا رفع تحريم ها نتوانسته است اين هراس را براي فرانسوي ها از بين ببرد؟
من تصور مي كنم به اين خاطر است كه آنها محافظه كاري و احتياط بيش از حدي از خود نشان مي دهند و منتظر نتايج انتخابات آتي رياست جمهوري امريكا هستند. تا حدودي اين مساله هم تحت تاثير لابي هاي سعودي و صهيونيست ها است. فضاي هراس و جريمه مجدد هم از سوي آنها وجود دارد. با اين حال، آن مسائل بهانه خوبي براي فرانسوي ها نيست. عملكردها منطبق با انتظار نيست و مشكلاتي را هنوز در عرصه بانكي، بيمه، انتقال سرمايه و تكنولوژي شاهد هستيم. گه گاه صحبت از فاينانس مي شود ولي هنوز عملي صورت نگرفته است.
فرانسوي ها هميشه تلاش داشته اند تا ژست مستقل بودن در برابر امريكا در خصوص مسائل بين المللي ايفا كنند. آيا اين رويكرد در خصوص ايران از سوي فرانسوي ها دوره جديد دنبال خواهد شد؟
در حرف اين صحبت ها زده مي شود ولي در عمل هنوز چيزي را نديده ايم. ما اميدوار هستيم كه فرانسه نسبت به شرايط جديد و فرصت هاي به وجود آمده آگاه باشد و نخواهد اين بار مانند دفعات قبل عمل كند.
برجام و رفع تحريم ها مي تواند سنگيني سايه امريكا را بر سر فرانسه نسبت به ايران كمتر كند؟
برجام تا اندازه اي اين كار را خواهد كرد ولي بايد توجه كرد برجام يك توافق حداقلي است كه در ماهيت خود محدوديت هايي براي هر دو طرف به همراه دارد. از سوي ديگر، برجام حلال همه مشكلات كشور نيست بلكه بخشي از نيازهاي كشور توسط برجام حل مي شود. اگر ما بخواهيم علامت درستي را به طرف مقابل بدهيم اين است كه اروپايي ها و فرانسوي ها بايد متوجه شوند و بفهمند ايران مي تواند بدون كمك آنها روي پاي خود بايستد. البته بايد متوجه باشيم كه هراس اروپايي ها از امريكا با توجه به انتخابات پيش روي رياست جمهوري در اين كشور و شعارهاي نامربوط هر دو كانديدا، حداقل تا آبان ماه ادامه خواهد داشت. ما بايد با توجه به چنين وضعيتي حركت كنيم هرچند شايد گشايش هاي نسبي هم در اين مدت حاصل شود.
تا چه اندازه محمدجواد ظريف در سفر به فرانسه مي تواند آنها را براي حضور در كشور و سرمايه گذاري در ايران تحريك كند؟ آيا اين سفر مي تواند به مثابه اتمام حجتي از سوي ايران با فرانسوي ها براي حضور در ايران باشد؟
در سفر آقاي ظريف به فرانسه همه ابعاد روابط مورد توجه قرار خواهد گرفت. حتما وزير امور خارجه در اين سفر رايزني هايي انجام خواهند داد و حتما در اين سفر از فرانسوي ها خواسته خواهد شد تا به امريكايي ها فشار بيشتري بياورند، ولي بايد توجه داشت آنچه موجب مي شود تا فرانسه مجبور به همكاري با ايران شود، قدرت و توانمندي ايران است. آنچه فرانسوي ها را مجبور مي كند تا به ايران بيايند و با ايران مناسبات شان را افزايش دهند، احساس نيازشان به ايران است. نبايد نسبت به اين احساس نياز آنها غفلت شود و بايد به آنها يادآور شد كه براي حل مشكلات شان نياز به ايران دارند. ديپلماسي مي تواند تمام كننده و ابزاري براي معرفي آن نيازهاي شان باشد. مي خواهم بگويم پشتوانه ديپلماسي ما توانمندي هاي مان است و زماني ديپلماسي ما جواب مي دهد كه آنها احساس كنند كه به اين توانمندي نياز دارند.
اين نيازمندي هاي آنها از سوي فرانسو ي ها چيست؟
هم اقتصادي است و هم سياسي. به هر حال آن تجربه حضور در بازار پرسود و خوب ايران را دارند و مي دانند كه منافع شان در همكاري با ايران بيشتر عدم همكاري است. البته فرانسه فقط به ايران از ابعاد اقتصادي نگاه نمي كند بلكه آنها در نوع روابط خودشان مسائل سياسي را هم مدنظر قرار مي دهند. آنها سال ها در خاورميانه بوده اند و مي دانند كه ايران در خاورميانه حرف اول را مي زند و نه امريكا يا هر كشور ديگري. فرانسه مي داند كه بدون جلب نظر ايران و همكاري با كشورمان نمي توانند كاري بكنند كماآنكه در افغانستان، عراق و سوريه نتوانستند كاري را انجام دهند. بايد به اين مسائل توجه كرد. بايد حواس مان باشد كه چرا در مذاكرات اوليه سوريه در ژنو حاضر به دعوت ايران نشدند اما سپس از ايران براي حضور در اين اجلاس دعوت كنند.
فرانسه و عربستان از روابط سياسي و تجاري بسيار نزديكي با يكديگر برخوردار هستند. تا چه اندازه اين مساله مي تواند بر نوع همكاري هاي تهران و پاريس سايه بيندازد؟
فرانسه روابط خوبي را با عربستان دارد چون اين كشور به بازار خوبي براي فروش اجناس شان تبديل شده است. عربستان هم متاسفانه وارد رقابت بدي شده است. كوركورانه و بدون هيچ منطقي مدام سلاح مي خرد و كشور خود را به انبار و زرادخانه سلاح هاي گوناگون تبديل كرده است. در اين شرايط، فرانسه سلاح مي شود و از اين طريق براي خود در خاورميانه پايگاه نظامي ايجاد مي كند و براي حضور نظامي خود توجيه مي تراشد كه اين براي همگرايي منطقه اي مضر است. البته در اين شرايط، آن رابطه دو تاثير را بر فرانسه خواهد داشت: نخست اينكه موجب مي شود تا فرانسه تحت تاثير لابي عربستان سعودي و رژيم اسراييل نتواند از تمام ظرفيت هاي خود براي توسعه روابط با ايران استفاده كند. دوم اينكه فضاي ناامن در منطقه بازتوليد شده و در نهايت فرانسه از اين فضا متضرر شود كه اين روزها زيان هاي آن را چشيده است.
ايران و فرانسه از جمله بازيگران موثر در پرونده سوريه هستند. نظر فرانسوي ها نسبت به نقش آفريني ايران در پرونده سوريه چگونه است؟
فرانسه در تحولات سوريه نقش اوليه را ندارد و نقش اين كشور در منطقه نسبت به گذشته تنزل پيدا كرده است. امريكا از سوي غربي ها و در طرف مقابل روسيه و ايران حرف اول را در حل اين بحران ايفا مي كنند. نقش عربستان و تركيه هم بيشتر تخريبي است. با اين حال، فرانسه به دليل روابط و نقش سنتي خود دوست دارد نقش آفريني كند. اين شرايط موجب مي شود تا بگوييم اين فرانسه نيست كه بايد درباره نقش ما در سوريه نظر بدهد بلكه اين ايران است كه بايد درباره نقش آنها نظر بدهد. البته فرانسوي ها دوست دارند تا از تجربيات، توانمندي ها و امكانات ايران در سوريه براي حل بحران استفاده كنند و بهره مند شوند. البته آنها در ابتداي بحران ناپختگي كردند و حمله به سوريه را در دستوركار قرار دادند در حالي كه امريكا و بريتانيا نسبت به اين مساله پرهيز كردند و مي دانستند كه حمله مستقيم چقدر براي آنها هزينه در پي خواهد داشت.
اين تصميم براي فرانسوا اولاند سنگين تمام شد ولي موجب شد تا به تدريج به دنبال اصلاح مواضع شان بروند. قرباني شدن فرانسه و شهروندانش در حملات تروريستي داعش هم زنگ خطر براي آنها به صدا درآمد. آنها بايد متوجه شوند كه وقتي داعش شكست بخورد، داعش نيروهايش را به اروپا خواهد فرستاد و اروپا عرصه تاخت و تازشان مي شود. پس اگر فرانسه بلندمدت نگاه كند و منافع كوتاه مدتش را در نظر نگيرد، بايد به دنبال حمايت از دولت سوريه و همچنين همكاري با ايران براي مبارزه با گروه هاي تروريستي از هر نوع كه هستند و بدون دسته بندي باشد.
5252
نظر شما