در بیان بسیاری از موارد خودمان، نیازمند توضیح های شفاف و واضح بوده و به تبیین های مستدلی می انجامیم که زمانی برای بیان کردن و گوشی برای شنیدنش لازم داریم. اما مخاطب میخواهد لب مطلب را در یکی دو جمله بشنود، ارزش و عمق مطلب ما از بین می رود. مثلا موقع سپردان خانه می گوئیم: «در این یک هفته که به خانه سر می زنی، به گل‌ها آب بده، وضعیت برق را چک کن، پیام های تلفنی را گوش کن، سیستم‌های برقی را بازدید کن، وضعیت حیات را بازبینی کرده، بوته هایش را از گزند ... »! شما در بیان انتظارات تان به وی، برای جا افتادن مطلب، آن را به طور مشروح برایش توضیح می دهید. سپس او میگوید: خیلی سرراست و ساده حرفت رو بزن! اما وقتی او در شنیدن سفارش‌های شما عجله کرده، به جزئیات دقت نکند، احتمال این که خانه را از او ویران تحویل بگیرید، زیاد است.
اما زندگی امروزی جزئیات زیادی دارد و گوش‌های صبوری برای شنیدن توضیحات زیاد دارد، به خصوص این که مسائل آن شامل رشته های متعدد علمی شده است. مثلا در بانک داری، از طرفی کاربری‌های کامپیوتری مدام نیاز به روز شدن و تسلط دارند و از سوی دیگر، مدیران نیازمند دانشمندان علم ریاضی برای حل کردن محاسبات و معادلات سخت اقتصادی هستند. فکر کردن به وضعیت زندگی مردم نیازمند کسانی است که کارشان مدیریت و بررسی های علمی درباره جزئیات زندگی روزمره مردم از ضرر تولیدات متعدد شیمیایی گرفته تا حتی شیوه مکالمه مردم در پاگردهای آپارتمان ها باشد.
ساده سازی، از جایی نشأت میگیرد که انسان تحمل و یا ظرف شنیدن جملات متعدد زیاد را نداشته باشد و در نتیجه تفکر ساده ساز و زندگی لب مطلبی به وجود می آید. تفکر ساده ساز، اعصاب شنیدن استدلال و شیوه اجرای کار را ندارد. وجود این تفکر در رهبران گروه و صاحبان مجموعه، موجب می شود او همه چیز را به سبک ذهنی خود بینگارد. وقتی کار حجیمی به فردی تحویل داده می شود که اسیر تفکر یک است، کل سیستم را در مهارت فردی خود خلاصه می کند. بسیاری از مسائل اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی ما از تفکر ساده سازانه ضربه خورده و موجب شده است تحلیل آن ها هم به جملاتی ساده یا یک رشته علمی تقلیل یابد.
مدیریت شهری تبدیل به تفکری شده است که عمدتاً رتق و فتق فضای شهری را می فروشد و ضرورتی به رهبری اقتصادی در خود نمی بیند. یک سیستم‌های امدادرسانی به روانشناسی آسیب های اجتماعی تقلیل پیدا می کند و نیازی به متخصین اقتصاد در اعطای وامها به مددجویان نمی بیند. اساتید فکر می کنند قرار است به کل ایران درس بدهند، غافل از این که بعد از مدتی فارغ التحصیلان بیکار برایشان دردسرساز خواهند شد. بسیاری از سازمان ها به دلیل سلطه دیدگاه مالی در ارائه خدمات شان به مرکز فروش حمایتهای پولی دولت تقلیل پیدا کرده اند و متخصصین عمده رشته ها چرتکه می اندازند.
یکی از بیماری های فکری ما هم در شیوه زندگی و هم در تقسیم کار اجتماعی، ساده سازی است. هر کسی بی اعتنا به کاوش در تجارب متعددی که زندگی شهری از پاگرد آپارتمان تا معادلات پیچیده اقتصادی پیش روی ما می نهد، سعی می کند مسائل را ساده کرده، با دامنه دانش خود حتی در سطح مدیریت های کلان آن را تحلیل کند. پیرو همین اخلاق عمومی ما، نیاز به کتاب خواندن، تحقیق کردن و وسواس در مسائل جزئی زندگی مورد غفلت قرار می گیرد و تفکر درباره کشور نیز دچار آسیب ساده سازی می شود. دست آخر این که میبینیم بی نظمی سازمانی، اختلاس و رانت، آسیب‌های نوظهور، بیماری‌های جدید و ... مسیر زندگی لب مطلبی را ناگهان به تونل وحشت تمام نشدنی تبدیل می کند!
۴۷۲۳۶
نظر شما