اعلام واگذاری بلوک 18 درصدی ایران‌خودرو و سایپا آن‌قدر برای بورس‌بازان و سرمایههای کوچک اهمیت داشت تا آنها علی‌رغم افزایش قیمت سهم و تشکیل صف خرید به امید افزایش قیمت پس از عرضه، با خرید مقداری از سهام خودروسازی وارد میدان شوند. انتظار آنها اما با لغو واگذاری، منتج به صف‌های فروش شده و این معامله گران کوچک اما پر تعداد را با این که به ریسک‌های بازار بورس آشنا هستند، عصبی کرده است.
آخرین دلیل عدم واگذاری
آخرین دلیل در مورد عدم واگذاری را غلامرضا حیدری کرد‌زنگنه، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس هیات عامل سازمان خصوصی‌سازی «شفاف‌سازی» می‌داند. گفته می‌شود تعهدات خارجی این دو شرکت به علت سود کم (و گاه زیان اولیه‌ای) که دارند ممکن است از سوی صاحبان جدید مورد قبول قرار نگرفته و در این صورت این تعهدات بر گردن وزارت صنایع و دولت باقی بماند. پیش از این نیز دلایل متفاوتی جهت جلوگیری از واگذاری بیان شده بود از جمله تغییر گروه‌بندی که به دلیل صنعت مادر محسوب نشدن خودروسازی، مورد قبول کارشناسان و مجلس قرار نگرفت. مجید هدایت، مدیرعامل سازمان گسترش و نوسازی به عنوان بزرگ‌ترین سهام‌دار ایران‌خودرو و سایپا هنگامی که از سوی رسانه‌ها متهم به علاقه‌مندی برای حفظ تملک شد، تصمیمات سازمان خصوصی‌سازی را دلیل عقب افتادن واگذاری دانست. وی البته چندی بعد با ایجاد کارگروه‌های مختلف در این سازمان نشان داد سازمان گسترش در سیاست‌های جدید بیش از آنکه علاقه به بنگاه‌داری داشته باشد، بیشتر در جهت وظیفه اصلی سازمان که توسعه است، حرکت می‌کند. با این‌حال هستند کسانی در وزارتخانه که نظر دیگری دارند. واهمه از نحوه ادامه فعالیت خودروسازی پس از واگذاری به حدی است که ریسک آن برای وزارتخانه حتی به قیمت استیضاح باشد. با این توجیه، بسیاری معتقدند مواردی که به عنوان دلیل عدم واگذاری در یک سال گذشته مطرح شده بهانه‌هایی از سوی وزاتخانه است.
خریداران فراموش شدند
پاییز سال گذشته مهم‌ترین مساله در واگذاری بحث ورود شرکت‌هایی که مشهور به شبه‌دولتی شده‌اند، بود. مخالفت بسیاری از نمایندگان مجلس و کارشناسان با ورود شبه‌دولتی‌ها به قضیه فروش به‌حدی بود که کمتر کسی توانایی داشت در موافقت با آنها برای تملک ایران‌خودرو و سایپا سخن گوید اما اینک به نظر می‌رسد داستان واگذاری به‌اندازه‌ای طولانی و پرحاشیه شده که خریدار موضوعی فراموش شده باشد. از طرفی با شرایط فعلی اگر قرار شود سهام در دست‌کم دو بلوک واگذار شود گرچه سرمایههای کوچک‌تر می‌توانند وارد شوند اما نظری وجود دارد که فروش سهام این دو شرکت در قالب چند بلوک و به‌صورت خرد، شرایط مدیریت این دو شرکت را با مشکل مواجه می‌کند. وزارت صنایع البته بدش نمی‌آید فرمول فروش به نحوی باشد که همچنان جاده مخصوص را در اختیار داشته باشد. در شرایط فعلی خریداران فقط ناظر بازی هستند.
چه خواهد شد
وزارت صنایع ترجیح می‌دهد - هم‌اینک که مجبور به واگذاری شده - به نحوی این واگذاری صورت گیرد که در آینده چالشی برای سهامداران و دولت ایجاد نشود. ارائه فرمول‌های مخالف و تغییر در روش‌های واگذاری احتمالا به همین دلیل است. اگر چنین باشد بعید به نظر می‌رسد در نیمه اول سال این فروش بزرگ انجام شود مگر آن که فرمول یا پیشنهاد خرید خاصی مطرح شود. شش ماه فرصت مناسبی است برای ایران‌خودرو و سایپا تا بتوانند تا حد ممکن ثبات را در شرکت‌هایشان نهادینه کنند، تعهدات پذیرفته را انجام دهند و با قدرت و قیمت مناسب برای فروش آماده شوند. اگر این تحلیل درست باشد در چند ماه آینده شاهد افزایش قدرت جواد نجم‌الدین و نعمت‌الله پوستین‌دوز خواهیم بود. آنها با حمایت وزرات‌خانه و با حضور راهبردی سازمان گسترش باید به حدی از آمادگی برسند که دغدغه سپردن آنها به خصوصی‌ها از سوی دولت وجود نداشته باشد. تا آن موقع سرمایههای کوچک بازار نیز فرصت دارند بدشانسی ابتدای سال خود را فراموش کنند.
نظر شما