وقتی کشاورزی گوی سبقت مصرف آب را می‌رباید

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، شايد بتوان عمده‌ترين هدف از تاسيس يك سد را، تامين آب براي مصارف بخش‌هاي مختلف عنوان كرد. با توجه به اين‌كه ميزان آب عبوري از يك رودخانه در مواقع مختلف سال متفاوت است، يك سد مي‌تواند با ذخيره آب در مواقع پرآبي، آن را براي مواقع كم‌آبي و براي مصارف مختلف تحويل دهد.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس حاکی از آن است که سدهاي بزرگ بيشتر براي تامين آب آبياري ساخته مي‌شوند تا ساير هدف‌ها و بخش كشاورزي بيش از ساير بخش‌ها از آب شيرين استفاده مي‌كند.

براساس آمار جهاني، نزديك به دوسوم مصرف آب در مناطق خشك، 80 درصد از آب مصرفي در كاليفرنيا و بيش از 90 درصد از آب در ايران، مربوط به بخش كشاورزي است.

برپايه گسترده‌ترين برآوردهاي انجام شده، نزديك به يك‌سوم از كل برداشت محصول جهان از يك‌ششم زمين‌هايي كه آبياري مي‌شوند، به‌دست مي‌آيد. البته آمار و ارقام مربوط به اين موضوع در سراسر دنيا غالبا توام با ضد و نقيض بيان مي‌شود.

شايد اصلي‌ترين دليل تناقض‌هاي ياد شده، عدم وجود يك تعريف روشن از آبياري است. در مورد آب شرب مي‌توان عنوان كرد كه تنها بخش كوچكي از آب ذخيره شده در سدهاي بزرگ به مصرف آب شرب مي‌رسد.

براساس آمارهاي بين‌المللي، از ميان سدهاي كشورهاي چين، آمريكا، هند و ژاپن، به‌عنوان چهار كشور بزرگ سدساز دنيا، تنها يك‌پنجم از آب آنها به مصرف شرب مي‌رسد.

چنانچه يك سد بزرگ، تامين آب شرب را نيز جزو اهداف خود داشته باشد، به طور معمول بخش بسيار كوچكي از اهداف طرح خواهد بود. در حال حاضر آب قابل توجهي از شهرهاي جهان از منابع آب زيرزميني تامين مي‌شود. در آمريكا نزديك به 50 درصد و در اروپا نزديك به 65 درصد از آب شهري از منابع آب زيرزميني تامين مي‌شود.

گزارش‌ها نشان می‌دهد از كل مصارف كشور ايران، 45 درصد از آب‌هاي سطحي و 55 درصد نيز از آب‌هاي زيرزميني تامين مي‌شود.

در این میان، آمارهای وزارت نیرو در سال 1394 حاکی از آن است که 4.46 میلیارد مترمکعب از آب چاه‌ها برای شرب، 0.94 میلیارد مترمکعب برای مصارف صنعتی و 40.73 میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی استفاده می‌شود. همچنین 0.60 میلیارد مترمکعب از آب چشمه برای شرب، 0.04 میلیارد مترمکعب برای مصارف صنعت و 3.28 میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی استفاده می‌شود.

در همین حال، گزارش‌ها نشان می‌دهد که 0.08 میلیارد مترمکعب از آب قنات در بخش شرب، 0.01 میلیارد مترمکعب در بخش صنعت و 3.07 میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود.

بنا به آمارهای وزارت نیرو، 2.9 میلیارد مترمکعب از آب‌های سطحی برای شرب، 1.77 میلیارد مترمکعب در بخش صنعت و 38.51 میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود.

در مجموع می‌توان گفت 88.9 میلیارد مترمکعب از کل آب‌های کشور برای آبیاری کشاورزی مصرف می‌شود و 2.8 میلیارد مترمکعب به مصارف صنعتی اختصاص دارد و 8.3 میلیارد مترمکعب نیز در حوزه شرب استفاده می‌شود.

22535